Oorlog in Soedan met Europese wapens: 'Ook Nederland moet hiervoor oppassen'
Bij de oorlog in Soedan wordt Brits militair materieel gebruikt door een paramilitaire groep die wordt beschuldigd van genocide. "Ook Nederland moet hiervoor oppassen", waarschuwt Wendela de Vries van Stop Wapenhandel.
Op gevechtslocaties in Soedan zijn onder meer Britse motoren voor pantservoertuigen teruggevonden, meldt de Britse krant The Guardian. De oorlog in Soedan is uitgegroeid tot 's werelds grootste humanitaire ramp.
De strijd tussen het Soedanese leger en de paramilitaire groepering RSF heeft al meer dan 150.000 levens gekost. De afgelopen week vielen honderden doden bij geweld in Darfur, een regio in het westen van het land. 14 miljoen mensen zijn op de vlucht en in het land heerst hongersnood.
Oorlog in Soedan wordt internationaler: ook Colombiaanse huurlingen mengen zich in de strijd
De wapens die nu in Soedan zijn aangetroffen zijn van Militec, een bedrijf uit Wales. Dat bedrijf is onderdeel van het Verenigde Arabische moederbedrijf Cummins Arabia en heeft de wapens legaal naar de Verenigde Arabische Emiraten geëxporteerd.
De Emiraten ontkennen de RSF te steunen, ook al blijft het bewijsmateriaal zich opstapelen. Hun betrokkenheid is niet zonder reden, legt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen uit. "De wapens worden betaald met opbrengsten uit goud. Daar zit de Soedanese grond vol mee." De RSF gebruikt de wapens vervolgens voor de meest gruwelijke daden.
Hongersnood
Zo omsingelden paramilitairen ruim 500 dagen lang de stad El Fasher. Eten lieten ze de stad niet binnen, wat leidde tot hongersnood. Sinds deze week heeft de RSF de stad in handen. Er wordt gevreesd voor het lot van de 260.000 achterblijvers. De RSF noemt iedereen in de stad zijn vijand. Er worden op grote schaal mensen vermoord, melden onderzoekers van Yale's Humanitarian Research Lab (HRL).
Vluchten is daarom levensgevaarlijk, vertelt Sylvain Penicaud van Artsen zonder Grenzen. Hij bevindt zich in de stad Tawila, 60 kilometer ten westen van El Fasher. "In de afgelopen dagen zijn er duizenden mensen aangekomen na een extreem gevaarlijke reis tussen El Fasher en Tawila. Velen van hen zijn ondervoed of uitgedroogd, en ze hebben verwondingen."
Bekijk hieronder hoe El Fasher is gevallen.
Ook het Soedanese regeringsleger heeft bloed aan zijn handen. Volgens de VN maakt ook dat zich - net als de RSF - schuldig aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Daarbij gaat het onder meer om seksueel geweld en uithongering als oorlogswapen.
En ook dat regeringsleger krijgt hulp van buitenaf. Buurland Egypte, Iran en Saoedi-Arabië steunen het regeringsleger met wapens. Hetzelfde geldt voor Rusland, dat met beide partijen zakendoet.
Waar draait het conflict om?
Al ruim twee jaar woedt een bloedige burgeroorlog in Soedan. Aanleiding voor het conflict is onenigheid over hoe de macht tussen het regeringsleger en de generaal van de RSF moet worden verdeeld. RSF-soldaten zijn veelal van Arabische afkomst en hebben het voorzien op Soedanezen van Afrikaanse afkomst.
Het is niet de eerste keer dat de Verenigde Arabische Emiraten de wapens van andere landen doorvoeren naar Soedan. Eerder dit jaar kwam naar buiten dat Bulgaarse mortiergranaten via de Emiraten bij de RSF terechtkwamen.
Met Chinese bommen en houwitsers gebeurde hetzelfde. Afgelopen mei rapporteerde Amnesty International dat ze waren gebruikt in Darfur. De wapens kwamen 'vrijwel zeker' via de Emiraten en dus kwam Amnesty met een harde conclusie. "De Verenigde Arabische Emiraten moeten onmiddellijk stoppen met de wapenleveringen aan de RSF. Tot ze dat doen, moeten ook alle internationale wapenleveringen aan de VAE stoppen."
Het is een oproep die Wendela de Vries, onderzoeker en activist bij Stop Wapenhandel, eerder al deed aan de Nederlandse regering. "Wij dringen erop aan dat onze militaire export naar de Emiraten moet stoppen, omdat het onduidelijk is wat de VAE met dit militair materieel doet.''
Nederland levert weer aan de VAE
Sinds twee jaar levert Nederland weer militaire goederen aan de Verenigde Arabische Emiraten. Tot 2023 stond de Nederlandse wapenexport naar de Emiraten op pauze, na zorgen over doorvoer naar het door oorlog verscheurde Jemen.
Onduidelijk wat de VAE met de leveringen doet
Dat Nederland zijn militaire export naar de Emiraten weer heeft hervat, betekent echter niet dat het nu beter weet wat de VAE met deze militaire goederen doet, vertelt wapenhandelexpert Frank Slijper. ''De Tweede Kamer maakt zich al jaren zorgen over militaire export naar de Emiraten. Dit omdat het onvoldoende duidelijk is door wie en met welk doel deze militaire goederen uiteindelijk worden gebruikt.''
En dus valt het niet uit te sluiten dat er ook Nederlands militair materieel wordt gebruikt door RSF in Soedan. Al is die kans erg klein wanneer je kijkt naar wat Nederland exporteert naar de Emiraten. ''Nederland exporteert hoofdzakelijk marineonderdelen naar de VAE. Denk daarbij aan radar- en wapensystemen voor boten. De RSF heeft niks aan deze onderdelen en dus is de kans heel klein dat Nederlands militair materieel in Soedan terechtkomt'', concludeert Slijper.
Al benadrukt hij dat ook dit soort militaire goederen via de Emiraten kan belanden bij paramilitaire groeperingen in de regio. ''Hoewel deze onderdelen dus niet bruikbaar zijn voor RSF in Soedan, kunnen deze mogelijk wel terechtkomen bij door VAE gesteunde milities in Jemen, waar wel op zee wordt gevochten.''
Toch is het volgens onderzoeker De Vries niet gek dat landen zoals Nederland en het Verenigd Koninkrijk militaire onderdelen blijven exporteren naar de Emiraten. "Ze laten het oogluikend toe, omdat het geld oplevert." En dus kijkt ook correspondent Van Leeuwen met pessimisme naar de toekomst van Soedan. "Zolang er zoveel geld en wapens in deze oorlog omgaan, houdt het niet op, want de belangen zijn te groot."
