Advocaten Donny M.: 'Oprechte tranen van pijn en verdriet'
De advocaten van Donny M. (24) vinden dat hun cliënt vrijgesproken moet worden voor moord op de 9-jarige Gino van der Straeten. Dat zei raadsman Maikel Horsch tijdens de laatste dag van het strafproces. "Hij heeft geen enkel moment het vooropgezet plan gehad Gino van het leven te beroven." Er was volgens de verdediging sprake van een plotselinge hevige gemoedsbeweging, persoonlijkheidsproblematiek en te weinig besef van de gevolgen van zijn daden. Donny brak in de rechtszaal toen zijn advocaat sprak over de emotie eerder deze week. Zijn advocaten vinden de strafeis 'absurd hoog'.
"Er zijn inderdaad momenten geweest waarop cliënt bewust gelogen heeft in de hoop ergens mee weg te komen"
De advocaten stonden aan het begin van hun pleidooi stil bij het immense verdriet van de nabestaanden. "Wij zullen vandaag dingen gaan vertellen die bijna niemand wil horen, maar die desondanks tóch verteld moeten worden om ook deze verdachte een eerlijk proces te geven. Dat is onze taak. Dit zodat er straks op 27 november ook een eerlijk vonnis ligt", zei advocate Sjanneke de Crom. "Het immense verdriet en het leed gaat bij iedereen door merg en been, ook bij ons. Wij willen dan ook eerst ons medeleven betuigen aan de nabestaanden. Wij wensen hen veel sterkte."
Volgens de verdediging, die vrijdag tijdens het pleidooi de verdachte verdedigde, is er geen bewijs voor voorbedachten rade. "Het moment dat cliënt besloot dat hij Gino om het leven zou brengen, viel nagenoeg samen met het moment dat hij dat ook daadwerkelijk deed", zei de raadsman. "Over het om het leven brengen van Gino heeft cliënt namelijk verklaard dat hij dit heeft gedaan door hem op de badkamer met een kussen te verstikken. Dit heeft hij gedaan, omdat Gino op enig moment op de grond is gevallen, en begon te huilen en schreeuwen."
Te weinig tijd
Het Openbaar Ministerie (OM) stelde juist dat hij wel berekenend handelde, toen hij Gino om het leven bracht. Zo zocht de verdachte op zijn telefoon om 21.36 uur naar 'verstikking met een kussen'. Volgens de advocaten was Donny M. op dat moment 'in paniek en uit zijn doen', het schreeuwen moest gestopt worden. Volgens de officieren van justitie zette de 24-jarige man vervolgens zijn JBL-speaker aan, mogelijk om het geschreeuw van Gino te maskeren. Dat gebeurde om 21.38 uur. Horsch betoogde dat Donny M. te weinig gelegenheid had 'om na te denken over de betekenis en gevolgen van zijn beslissing'.
De advocaten hopen dat de rechtbank bij het bepalen van de straf rekening zal houden met de proceshouding van Donny M. Raadsvrouw De Crom bepleitte dat hij al vlak na zijn aanhouding de recherche vertelde dat Gino niet meer leefde en waar zijn lichaam lag. "Hij heeft gedurende dit hele proces geprobeerd zo goed als hij kon mee te werken aan het onderzoek", benadrukte de advocaat. "Niet alleen omdat hij van mening is dat alle benadeelden recht hebben op antwoorden, maar ook omdat hij zelf antwoorden en passende hulp wil. Hij zegt daar over tijdens zijn achtste verhoor: ik wil weten wat er mis is met mij en wil meewerken aan alle onderzoeken."
Tranen van pijn en verdriet
De rechters moeten volgens de advocaten rekening houden met de persoonlijkheidsproblematiek van Donny M. Het Pieter Baan Centrum (PBC) concludeerde dat tijdens het seksueel misbruik en doden van Gino verminderd toerekeningsvatbaar is. Ook is er sprake van een pedofiele stoornis. "De tranen die u eerder deze week zag, zijn oprechte tranen van pijn en verdriet om wat hij anderen heeft aangedaan. En zoals u weet uit het PBC-rapport is cliënt niet iemand die snel emoties laat zien", zei De Crom, waarna Donny brak en de gerechtsbode hem zakdoekjes gaf. Daarna verliet het slachtoffer, die door de man seksueel is misbruikt tijdens zijn slaap, emotioneel de zaal.
Donny M. had volgens zijn advocaten moeite met consistent verklaren, iets dat hij zelf ook heeft toegegeven tijdens de inhoudelijke behandeling. "Er zijn inderdaad momenten geweest waarop cliënt bewust gelogen heeft in de hoop ergens mee weg te komen", betoogde De Crom. Ze benadrukte dat dit komt door de persoonlijkheidsproblematiek, deels door het drugsgebruik rondom het plegen van de feiten en zijn schaamtegevoel. Het mag volgens de verdediging daarom niet leiden tot strafverhoging. "Donny zocht zelf, tijdens dit proces, ook naar antwoorden."
Trial by media
De media-aandacht trekt volgens de advocaten een grote wissel op Donny M. "Cliënt is eigenlijk door alles en iedereen in het land al veroordeeld en door het slijk gehaald", stelde de advocaat. Ze vertelde dat de volledige naam, geboorteplaats, woonplaatsen, liefdesleven, sport- en schoolverleden online terug te vinden waren. Ook maakte de verdediging een punt van de politieverhoren die met toestemming van het OM en de rechtbank eerder deze week werden gepubliceerd. "Beelden die normaal gesproken vrijwel nooit gedeeld worden en zijn privacy op ernstige wijze aantasten. Er is eigenlijk niets wat niet op straat ligt over hem."
De verdachte had een verschrikkelijke jeugd, die zijn advocaten hebben samengevat. Zo kwam hij ter wereld met een verslaving, zijn moeder gebruikte tijdens de zwangerschap heroïne. Hij belandde als baby in het ziekenhuis met afkickverschijnselen. Beide ouders namen afstand van hem, waardoor hij in een pleeggezin belandde. Daar was hij moeilijk te handhaven, al als peuter was er sprake van persoonlijkheidsproblematiek. Op het speciaal onderwijs waren er veel incidenten op jonge leeftijd. Ook verklaarde Donny recent dat hij in zijn jeugd seksueel is misbruikt door een begeleidster van zijn school. In de jaren daarna had hij als puber ook veel problemen, hij kreeg niet de hulp die hij nodig had.
Strafrechtelijk verleden
Al in 2013 komt er een eerste melding binnen wegens seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar volgens de pleegouders van Donny is de beschuldiging vals. "Waardoor het onderwerp seksualiteit onbespreekbaar werd en er ook door de hulpverlenende instanties niet op kon worden ingezet", stelde de verdediging. In april 2015 gooit hij een stoeltegel van een viaduct, rechters veroordelen de jongen voor poging tot doodslag. In 2017 gaat hij opnieuw de fout in en misbruikt hij een 10-jarige jongen. Hij krijgt een voorwaardelijke PIJ-maatregel, in de volksmond jeugd-tbs. Toch hebben de behandelingen niet het gewenste effect. Uit onderzoek naar de hulpverlening bij Donny blijkt dat de zorg die de jongen van veertien organisaties had "in die periode niet, of althans niet voldoende, geboden is".
De officieren van justitie eisten 28 jaar celstraf en tbs. Volgens de advocaten is er sprake van een 'absurd hoge eis', die niet past bij de verdenking. Er zijn bijna geen zaken waarmee dit te vergelijken is. De verdediging noemde de zaak van Thijs H. die, nadat hij drie mensen had gedood, 22 jaar celstraf en tbs kreeg. "Dat is fors minder dan de strafeis in deze zaak. Dit terwijl daar drie dodelijke slachtoffers te betreuren waren en niet één." Ook noemde de verdediging de zaak van Nicky Verstappen, waar Jos B. 16 jaar celstraf kreeg. Tenslotte hopen de advocaten van Donny dat de rechtbank adviseert om een eventuele tbs-maatregel te laten beginnen op de helft van zijn celstraf. "Dat is beter voor de slagingskans, Donny staat open voor behandeling en daar is mijns inziens ook de samenleving bij gebaat. (...) Geef deze jongen een echte kans te werken aan zijn problematiek. Geef deze jongen de kans om eindelijk wél de juiste hulp te krijgen die hij eigenlijk al heel zijn leven zo hard nodig heeft."
Het Openbaar Ministerie reageert later op de dag op het pleidooi. Na een laatste reactie van de advocaten, krijgt Donny M. vanmiddag het laatste woord. De rechtbank doet op 27 november uitspraak.