Luchtvervuiling op de kaart: hier is de lucht het smerigst
De lucht is op veel plekken in Nederland zo vervuild, dat Europese regels voor de maximale uitstoot van fijnstof en stikstofdioxide al jarenlang overtreden worden. Op deze kaart zie je waar de luchtkwaliteit het slechtst is.
Luchtvervuiling in 2016 (boven de Europese norm)
Prognose luchtvervuiling in 2020 (boven de Europese norm)
De plekken op de kaart komen uit de monitoring van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit en zijn onlangs door staatssecretaris Sharon Dijksma naar de Tweede Kamer gestuurd. "Het gaat om berekeningen van de concentraties op alle locaties waar overschrijding van de luchtkwaliteitsnormen volgens overheden mogelijk is en waar dus getoetst moet worden", legt Joost Wesseling van het RIVM uit.
Overal meten is te duur
Overheden leveren gegevens aan die van invloed zijn op de luchtkwaliteit in hun gebied. Dat kan gaan om aantallen auto's en vrachtwagens, hun snelheid, etcetera geeft hij als voorbeeld. Die gegevens worden in een rekenmodel omgezet naar de uitstoot.
Overal meetsystemen neerzetten, is financieel niet haalbaar vertelt Wesseling. Op dit moment wordt er op 85 plekken in Nederland continu gemeten, maar in totaal zijn er bijna 400.000 locaties die in aanmerking komen voor toetsing van de luchtkwaliteit. "Een meetinstallatie kost een ton, dus deze overal neerzetten wordt te prijzig", legt Wesseling uit.
Burgers kunnen controleren
Toch is het systeem volgens hem wel transparant, want iedereen kan controleren welke gegevens de overheden aanleveren voor de berekeningen: "Er zit een zelfreinigend vermogen in, omdat burgers zelf kunnen controleren of de gegevens wel kloppen. Stel dat er wordt gerekend met 10 bussen per uur, maar het zijn er 20, dan kun je dat melden bij het bevoegd gezag", aldus Wesseling.
De luchtkwaliteit rondom veehouderijen wordt anders berekend, dat gaat op basis van het aantal en soort dieren op het bedrijf en wat voor stallen er zijn. De gevolgen van luchtvervuiling zijn groot: gemiddeld leven Nederlanders dertien maanden korter door vieze lucht.
Staat gedwongen met rechtszaak
Belangenorganisatie Milieudefensie stapte daarom naar de rechter, om de overheid te dwingen hardere maatregelen te nemen. Milieudefensie won, wat de staat verplicht om meer te doen om luchtvervuiling tegen te gaan.
Demissionair staatssecretaris Dijksma is tegen de uitspraak in beroep gegaan omdat een deel van de uitspraak van de rechter volgens haar 'voor meerdere uitleg vatbaar' is.