Deal over dichtdraaien gaskraan: geen claim Shell en Exxon

Dat is het resultaat van onderhandelingen tussen minister Eric Wiebes van Economische Zaken en de twee oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil. Die onderhandelingen waren nodig vanwege afspraken die in het verleden waren gemaakt.

Gevreesd werd dat de bedrijven een schadeclaim zouden indienen omdat ze vanwege het dichtdraaien van de gaskraan in 2030 minder gas kunnen winnen. De twee bedrijven zijn samen eigenaar van de NAM, dat de gaswinning in Groningen uitvoert.

Geen claim

Het belangrijkste resultaat van de onderhandelingen: de oliemaatschappijen zien af van een claim voor het gas dat ze níet mogen oppompen, omdat de gaswinning in 2030 gestopt zal worden. Geschat wordt dat er ongeveer 450 miljard kubieke meter in het gasveld blijft zitten, omgerekend naar de huidige gasprijs zo'n 70 miljard euro.

In ruil voor het laten zitten van dat gas, krijgen Shell en Exxon Mobil meer geld voor het gas dat nog wordt gewonnen. Daar wordt de verdeelsleutel die tussen overheid en de bedrijven is afgesproken, voor aangepast. 

Wel groter deel opbrengst

Op dit moment gaat 90 procent van de opbrengst van de gaswinning in Groningen naar de staat. Door de teruglopende gaswinning zouden de oliemaatschappijen uiteindelijk zelfs verlies leiden op de exploitatie, aldus Wiebes tijdens de persconferentie over het akkoord.

Daar is een oplossing voor gevonden: de verdeling van de opbrengsten wordt 73 procent voor de staat en 27 procent voor de oliereuzen. Die afspraak gaat met terugwerkende kracht in vanaf 1 januari dit jaar. 

Wel is afgesproken dat de NAM geen dividend meer uitkeert dit jaar en volgend jaar. Als de NAM genoeg geld in kas heeft, mag het na 2019 eventueel wel weer dividend uitkeren. Vorig jaar ontvingen Shell en Exxon nog ruim 600 miljoen euro. 

NAM blijft verantwoordelijk voor schade

De overheid en de oliemaatschappijen zijn het verder eens geworden over wie er verantwoordelijk is voor de vergoeding van de schade door de gaswinning. Dat blijft de NAM, waar Shell en ExxonMobil allebei aandeelhouder van zijn. 

Ook hebben de bedrijven beloofd een financiële bijdrage te doen voor het ondersteunen van werkgelegenheidsprojecten in de regio. Daar komt een pot van 1 miljard voor, waar de bedrijven de helft van voor hun rekening zullen nemen. 

'Aflaat van 500 miljoen'

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt dat de deal nooit zo gesloten had mogen worden, laat hij via Twitter weten. De 500 miljoen die de bedrijven betalen, noemt hij een aflaat. Dat is een verwijzing naar het katholieke gebruik om je zonden te laten kwijtschelden in ruil voor een klein geldbedrag. 

Reactie PvdA:
De deal tussen minister Wiebes en Shell en Exxon kost de belastingbetaler vele miljarden. De oliemaatschappijen komen er vanaf met een aflaat van 500 miljoen, van de gasopbrengsten mogen ze meer houden. Deze deal had nooit gesloten moeten worden. (1)

— Henk Nijboer (@henknijboer) June 25, 2018

Volgens Nijboer had de deal überhaupt niet zo gesloten mogen worden, omdat de Tweede Kamer geen inspraak heeft gehad. En dat is volgens Nijboer in strijd met het budgetrecht, het recht van de Kamer om begrotingsplannen van het kabinet te beoordelen en er over te stemmen.