Je huis aansluiten op het warmtenet? Dit zijn de voor- en nadelen

1. Wat is het?

Een warmtenet bestaat uit een netwerk van ondergrondse leidingen waardoor warm water naar woningen en gebouwen stroomt. Dat water is afkomstig van een warmtebron, zoals de aarde zelf, een raffinaderij als Shell Pernis, een datacentrum of een biomassawarmtecentrale.

Een voorbeeld van dit laatste is de BioWarmteCentrale in Purmerend, die wordt gestookt op houtsnippers afkomstig van Staatsbosbeheer. Het warme water dat hierbij vrij komt, gaat naar het warmtenet, waar 75 procent van de gebouwen in die gemeente op aangesloten zijn.

2. Waarom staat het nog in de kinderschoenen?

Je zou zeggen: dat klinkt als het ei van Columbus. We moeten immers van het gas af en in Nederland produceren bedrijven en industrieën genoeg restwarmte waar ze niets anders mee doen dan lozen. Maar zo’n netwerk aanleggen is kostbaar en het onderhoud is duur. "Daardoor is het alleen geschikt voor dichtbebouwd, stedelijk gebied", zegt Sible Schöne, directeur van klimaatbureau HIER, gespecialiseerd in aardgasvrij wonen.

Volgens hem moet het tempo waarmee met name bestaande woningen op het warmtenet worden aangesloten omhoog, wil het mogelijk worden om de aanleg en aanpassingen alle kosten voor woningeigenaren (zie punt 5) betaalbaarder te maken. "We moeten zeker naar 200.000 woningen per jaar. Nu zijn het er nog enkele duizenden."

In de toekomst kan de helft van de woningen in Nederland aangesloten worden op een warmtenet, zegt hij tegen RTL Z. En dat moet ook wel, want in het Klimaatakkoord is afgesproken dat alle woningen in Nederland in 2050 van het aardgas af zijn.

3. Wat zijn de nadelen?

De hoge kosten vormen een nadeel. Vooral voor bestaande woningen. Bij nieuwbouwwoningen moet de hele infrastructuur toch al aangelegd worden, maar in wijken met huizen uit begin 1900 of 1930 wordt dat lastiger. En er zijn meer nadelen:  

• De meeste warmtenetten, zoals die van de Pernis-raffinaderij, leveren warmte tussen de 80 à 90 graden Celsius. Ze verliezen nu nog veel warmte bij het transport. In de toekomst zal er steeds meer overgegaan worden op lage temperatuurwarmtenetten van 40-55°C, stelt onderzoeks- en adviesbureau CE Delft in een rapport (pdf) over de aansluiting op warmtenetten. Dat vergroot de efficiëntie van warmtenetten.
   
• Nadeel van een warmtenet met lagere temperaturen is dat je de temperatuur in huis niet snel omhoog, of weer omlaag, krijgt. En dat het extra aanpassingen vereist aan woningen, zoals wand- en vloerverwarming en een warmtepomp, als de temperatuur te laag is.
   
• Warmtenetten zijn vaak eigendom van de bedrijven die de warmte leveren. Je hebt dus geen keuze voor een eigen leverancier en kan dus niet kiezen voor de goedkoopste. Je bent nu ook nog duurder uit dan voor gas, al gaan we steeds meer betalen voor gas.
   
• Ook zijn er twijfels over de milieu-effecten van een warmtenet, aldus CE Delft. Als warmte komt van lokale biomassa, zoals in Purmerend, of geothermie (uit de aarde) is dat duurzamer dan een raffinaderij.

4. Wat zijn de voordelen

• Als we dan toch van het gas af moeten, is gebruik maken van warmte die sowieso vrijkomt een goede manier. De CO2-uitstoot vermindert door warmtenetten (cijfers variëren) van 35 tot 70 procent.
   
• Een warmtenet is veiliger. Zo kan bij cv-ketels een koolmonoxidevergiftiging op de loer liggen.
   
• Voor nieuwbouwwoningen is het een simpele oplossing.  

5. Aansluiten op het warmtenet: wat kost het en hoe regel ik dit?

Er zijn tal van bureaus die particulieren, wijken en lokale overheden adviseren. De kosten voor aansluiting op het warmtenet voor een huiseigenaar met bestaande woning, zo zegt Schöne van klimaatbureau HIER, ligt tussen de 10.000 en 20.000 euro.

"Hoe meer ervaring we krijgen met de aansluitingen, des te lager de kosten worden. En voor het verduurzamen van je woning bestaan in diverse gemeentes en provincies subsidies."