Interne onrust kan zelfstandigheid ABN Amro bedreigen
De interne onvrede bij ABN Amro zet de positie van topman Kees van Dijkhuizen onder druk en kan de zelfstandigheid van de bank bedreigen. Beleggers speculeren op een overname en zetten het aandeel 2 procent hoger.
De afgelopen jaren werd de bank geplaagd door interne onrust. Het dieptepunt is tot nu toe het gedwongen vertrek van president-commissaris Olga Zoutendijk begin dit jaar. Net nu de rust leek teruggekeerd, wordt duidelijk dat nog steeds onvrede heerst bij tientallen managers uit de subtop.
Het Financieele Dagblad publiceerde vandaag een anonieme brandbrief aan president-commissaris Tom de Swaan. Zo'n veertig dissidenten (naar eigen zeggen) spuwen hun gal over onder meer over het gebrekkige leiderschap van topman Van Dijkhuizen en het ontbreken van een visie voor de toekomst van de bank.
Waar liggen de wortels van de onrust?
In 2007 werd de toenmalige internationale bankgigant ABN Amro overgenomen en opgesplitst door een consortium van drie banken. Het Nederlandse deel kwam in handen van Fortis en dat ging mis. Een jaar later redde de overheid de bank van de ondergang.
Wat van ABN Amro resteert, is een relatief kleine bank die vooral actief is in Nederland. Daar liggen de wortels van de onzekerheid over het bestaansrecht.
Sinds wanneer is er gedoe bij ABN Amro?
Zeven jaar lang was ABN Amro volledig een overheidsbank, met ex-minister van Financiën Gerrit Zalm aan het hoofd. De Staat als aandeelhouder beperkte de bewegingsruimte van de top, maar gaf wel duidelijkheid. Drie jaar geleden werden de teugels iets gevierd. In november 2015 verkocht de overheid de eerste pluk aandelen op de beurs. Inmiddels is het Staatsbelang teruggebracht tot 56 procent. Dit was het begin van het interne gerommel.
Wanneer begon het intern te rommelen?
Eind 2016 werd ABN Amro getroffen door een chaotische opvolging van Gerrit Zalm. De commissarissen hoopten toen weer een 'echte bankier' aan de top te krijgen. Maar Den Haag wilde iemand met een maatschappelijke antenne.
Als tussenoplossing werd in januari 2017 tweede man Kees van Dijkhuizen gepromoveerd. De voormalige topambtenaar werkte al sinds 2005 in het bankwezen en had daarvoor carrière gemaakt op het ministerie van Financiën. Niet iedereen binnen de bank was even blij met de benoeming.
Onder Van Dijkhuizen keerde de rust niet terug?
Integendeel. Achter de schermen verslechterden de verhoudingen tussen het bestuur en president-commissaris Olga Zoutendijk, die een te operationele rol opeiste. De affaire leidde dit jaar februari tot het vertrek van Zoutendijk en onlangs van drie andere toezichthouders.
Daarna volgde nog geen rust. In juni bleek namelijk dat een groep bezorgde managers al in januari in een brandbrief had geklaagd bij De Nederlandsche Bank (DNB), de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de beheerder van de staatsaandelen NLFI over het gebrek aan visie bij de top.
Hoe reageerde Van Dijkhuizen?
Bestuursvoorzitter Van Dijkhuizen schreef de onvrede deze zomer vooral toe aan interne reorganisaties, zoals bij de zakenbank. Die waren voor sommige werknemers teleurstellend. Hij benadrukte dat de rust weer terugkeerde.
Dat blijkt nu dus niet waar. De dissidenten keren zich in hun brief vooral tegen Van Dijkhuizen. Door hem zou alle commerciële motivatie aan de top zijn verdwenen. Hij geeft geen richting en 'slaat als een beest om zich heen als hij wordt bedreigd'.
In interviews stellen Van Dijkhuizen en De Swaan vandaag dat zij open staan voor kritiek van het hogere management en werken aan het vertrouwensherstel. Maar ontegenzeggelijk wordt de positie van Van Dijkhuizen door de aanhoudende onvrede verder ondermijnd.
Wat betekent de brief voor de bank?
In de eerste plaats leidt het interne gedoe de aandacht af van de bedrijfsvoering; dat kan nooit goed zijn. Daarnaast kunnen de problemen haaien aantrekken. Een bedrijf dat verzwakt is door interne perikelen (maar wel een mooie winst boekt), is een aantrekkelijk overnamehapje. Eerder aasde de Scandinavische bank Nordea al op ABN Amro.
In dat licht is het interessant dat de bezorgde subtopmanagers schrijven dat 'niemand van het bestuur denkt dat de bank nog zelfstandig kan blijven'.
Beleggers zetten het aandeel vandaag flink hoger en speculeren daarmee mogelijk op een overname. ABN Amro noteert om 14 uur een winst van 2,2 procent, aanzienlijk hoger dan ING (plus 0,7 procent) en de AEX-index (plus 0,3 procent).