Vliegtuigmaatschappij failliet: wat zijn je rechten als consument?

1. Krijg ik mijn geld terug?

Stel, je hebt een ticket gekocht bij een luchtvaartmaatschappij die de week erna aankondigt failliet te zijn verklaard. Wat dan? "De wet is hier vrij duidelijk over", legt Joyce Donat van de Consumentenbond uit. "Bij een faillissement kan je als consument doorgaans naar je geld fluiten. Je hand ophouden bij de vliegtuigmaatschappij heeft vaak weinig zin, gezien je één van de vele schuldeisers bent die achteraan in de rij aan mag sluiten."

Belangrijk is dat je altijd eerst contact opneemt met de luchtvaartmaatschappij - in geval van een bedrijf in financiële problemen - of met de aangewezen curator in het geval van een daadwerkelijk faillissement. Die zal je laten weten wat er geregeld wordt, of niet.

Soms worden de vluchten overgenomen door een andere luchtvaartmaatschappij en kan je alsnog op vakantie. In andere gevallen regelt de luchtvaartmaatschappij wel een compensatie afhankelijk van het moment van boeken. Zo kregen klanten via de curator van Air Berlin wel hun geld terug als ze hun ticket vóór een bepaalde datum hadden geboekt.

2. Wat als ik mijn reis via een tussenpersoon heb geboekt?

Stel dat je niet rechtstreeks bij de luchtvaartmaatschappij hebt geboekt, maar via tussenpersonen als Skyscanner, WTC of Cheaptickets. Dan kun je denken dat je daar terecht kunt voor een vergoeding, maar dat is niet het geval. In het geval van een faillissement blijft de tussenpersoon buiten schot.

Let op: met 'tussenpersoon' worden geen touroperators bedoeld (lees daarvoor vraag 3).

3. Mijn ticket was onderdeel van een pakketreis, verandert dat de zaak?

Is je vliegticket onderdeel van een pakketreis, dan is de touroperator bij wie je die gekocht hebt verantwoordelijk voor het regelen van een andere vlucht of alternatief. Dat is een wettelijke eis. Lukt dat niet, dan kun je je geld terugkrijgen voor het complete pakket.

Belangrijk detail: het woord 'pakketreis' moet in dit geval duidelijk vermeld staan op het boekingsformulier. Een pakketreis is iets anders dan een samengestelde reis, waarbij de vlucht, transfer en hotel losse onderdelen zijn.

Bij een samengestelde reis is de reisaanbieder niet verantwoordelijk als één van de onderdelen (in dit geval de vlucht) uitvalt. Je kunt dan vaak ook niet kosteloos de rest van je reis annuleren. Lees daarom altijd goed de kleine lettertjes wanneer je zo'n gecombineerde reis boekt.

4. Stel dat ik vliegticketgarantie heb afgesloten?

Veel mensen boeken hun vliegticket het liefst zo goedkoop mogelijk, zonder daarbij een annuleringsverzekering of vliegticketgarantie af te sluiten. Die extraatjes worden vaak gezien als geldklopperij van de vliegtuigmaatschappij of tussenpersoon.

Toch kan de vliegticketgarantie je in het geval van een faillissement wel degelijk redden. Het kost je weliswaar 5 tot 10 euro per boeking, maar zorgt ervoor dat je het betaalde bedrag (tot een maximum ticketprijs van 1500 euro) terugkrijgt. "Die vliegticketgarantie is zeker geen onzinverzekering meer", zegt Donat van de Consumentenbond. "Door de fikse concurrentie tussen luchtvaartmaatschappijen zie je dat budgetmaatschappijen vaak enorme risico's nemen. Met in verschillende gevallen financiële problemen of faillissementen tot gevolg."

Zeker bij de wat duurdere tickets gekocht via een budgetmaatschappij adviseert de Consumentenbond om de vliegticketgarantie af te sluiten.

Heb je garantie afgesloten en wil je er gebruik van maken? Ga dan naar de aanbieder bij wie je het ticket hebt gekocht. Die zal een claim indienen bij de verzekeringsmaatschappij die de vliegticketgarantieverzekering voor hen uitvoert, of aan jou vragen om de claim rechtstreeks in te dienen.

5. Kan mijn reisverzekering of annuleringsverzekering iets uithalen?

Daar kunnen we kort over zijn: faillissementen vallen niet onder de dekking van een reisverzekering. 

Je annuleringsverzekering zal alleen geld uitkeren wanneer je niet kan reizen vanwege ernstige ziekte, overlijden van een naaste of als je onvrijwillig werkloos wordt.

6. Wat als ik de reis met creditcard heb betaald?

Dat is goed nieuws, tenminste als je een Visa of Mastercard hebt, want dan kan je een claim indienen. Dit kan pas op het moment dat je het officiële bericht hebt gekregen dat je vlucht is geannuleerd. Bewaar deze mail goed; je hebt dit nodig als bewijs bij het indienen van je claim. Je kunt tot 120 dagen vanaf de originele vluchtdatum je claim indienen.

Werd je vlucht overgenomen door een andere maatschappij, maar vond die op een andere datum plaats, waardoor je een belangrijke meeting hebt gemist? Ook dan kun je een claim indienen bij je creditcardmaatschappij. Vermeld daarbij dat er geen redelijk alternatief geboden kon worden.

7. Wat als de luchtvaartmaatschappij op punt van omvallen staat - maar nog niet officieel failliet is?

Twee woorden: maak haast. Hoor je van financiële problemen bij de luchtvaartmaatschappij waarbij jij hebt geboekt, maar is het woord 'faillissement' nog niet gevallen? Dan moet je direct actie ondernemen. Ze zijn op dat moment waarschijnlijk erg druk met het beantwoorden van andere telefoontjes, maar zet toch alles op alles om ze diezelfde dag nog te spreken, desnoods na een paar uur in de wacht.

"Als er officieel nog geen sprake is van een faillissement, dan heb je als klant meer kans op een goede afhandeling", vertelt Donat. "Waar je bij een faillissement als klant sowieso achteraan in de rij komt te staan, staat de klant bij de fase net voor het faillissement nog wel op nummer 1 in het prioriteitenlijstje."