Iran stapt deels uit atoomdeal, wil hulp tegen handelssancties VS
Iran stapt deels uit de overeenkomst die het heeft gesloten met westerse landen over het atoomprogramma. De Iraanse president Hassan Ruhani heeft dat in een brief aan de leiders van vijf wereldmachten laten weten. Ook vraagt hij om hulp vanwege de handelssancties van de VS.
Ruhani schrijft dat Iran de productie van verrijkt uranium gaat verhogen, maar voegt daaraan toe geen verrijkt uranium en zwaar water aan andere landen te verkopen. Met zwaar water zijn atoombommen en waterstofbommen te maken.
Verenigde Staten
De brief is gestuurd aan de leiders van Duitsland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland. De aankondiging komt een jaar nadat de Verenigde Staten zich terugtrokken uit de Iran-deal. Die moest voorkomen dat het islamitische land een kernmacht wordt en daarmee bijdragen aan vrede en veiligheid in de regio.
Iran beloofde in het voorwoord van die deal dat het nooit kernwapens zal ontwikkelen of aanschaffen en dat het nucleaire programma uitsluitend civiele doelen zou dienen.
Sancties
De Amerikaanse president Donald Trump trok zich met steun van Israël terug uit de Iran-deal omdat volgens hem Iran zich niet aan de afspraken houdt en stiekem toch kernwapens ontwikkelt.
De VS voerde weer zware handelssancties in. Ook bedrijven uit andere westerse landen die zaken doen met Iran kunnen daardoor problemen krijgen in de Verenigde Staten.
In een toespraak op de Iraanse televisie zei Ruhani dat de overgebleven westerse mogendheden zestig dagen krijgen om Iran te beschermen tegen de sancties van de VS.
Iran heeft het Westen nodig
"Iran heeft enorm te lijden onder de hernieuwde sancties uit de Verenigde Staten, de economie stort in. Het speelt de hardliners in Teheran in de kaart", zegt Midden-Oosten-correspondent Olaf Koens.
"Behalve een hardere lijn en een nieuwe confrontatie Is het ook een oproep aan het Westen. Want niet alleen Amerika sloot de nucleaire deal met Iran, ook Europa, Rusland en China tekenden de deal. Iran zegt in feite: help ons. We staan er alleen voor. En die hulp is voorwaardelijk. Komt het niet, dan zoeken ook wij de confrontatie", zegt Koens.
Oorlogsschepen
De brief van Iran komt nadat de VS eerder deze week de spanning in de regio liet oplopen door oorlogsschepen richting Iran te sturen.
Een Amerikaanse vloot bestaande uit meerdere schepen, waaronder supervliegdekschip USS Abraham Lincoln, is onderweg. Volgens de Amerikaanse veiligheidsadviseur John Bolton zijn de schepen het 'antwoord op een aantal verontrustende en escalerende aanwijzingen en waarschuwingen'.
Geopolitiek spel
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Mike Pompeo, zou vandaag eigenlijk een bezoek brengen aan bondskanselier Angela Merkel maar zegde die afspraak op het laatste moment af.
Vanwege de spanningen met Iran reisde hij af naar buurland Irak. Daar had hij een urenlange vergadering met de de premier van Irak, Adel Abdul Mahdi, en andere topfunctionarissen.
Ondanks de harde statements en de dreiging ziet Koens een directe confrontatie nog niet zo snel gebeuren. "Het is vooral geopolitiek: Amerika wil Iran nog verder isoleren. Van de bondgenoten in de regio én in de rest van de wereld."
Iraniërs gaan het niet hard spelen
Sico van der Meer, onderzoeker bij Instituut Clingendael, denkt niet dat de Iraniërs het heel erg hard gaan spelen. "Want zij weten ook wel dat ze geen enkel belang hebben bij een militair conflict met de Verenigde Staten", zegt hij tegen RTL Z.
"Maar ze hebben natuurlijk wel een punt", vindt Van der Meer. Iran houdt zich al een paar jaar aan de deal waardoor het land geen groot nucleair programma meer heeft. In ruil daarvoor zou er economische groei moeten zijn.
"Daar is niks van terechtgekomen omdat Amerikanen eruit zijn gestapt en massaal sancties hebben opgelegd waardoor alle Westerse bedrijven uit Iran zijn vertrokken", zegt Van der Meer. Het is volgens hem nu vooral afwachten wat de Amerikanen gaan doen.