'Rusland wil schalieolie VS uit de markt te drukken, voor iedereen slecht'
Rusland wil niet aan de door Saoedi-Arabië voorgestelde productieverlaging voor olie en daardoor staat de olieprijs fors lager. De Russische leider Vladimir Poetin wil de Amerikaanse schalieoliebedrijven uit de markt drukken, concluderen deskundigen. Uiteindelijk is een lage olieprijs echter voor niemand goed, ook niet voor consumenten, zeggen ze.
De olieprijs is de helft lager dan begin dit jaar. Rusland wilde niet mee met het plan van Saoedi-Arabië om de productie te verlagen en zo de prijzen te stutten.
Olieruzie
Daarop zegden de Saoedi's de productie juist te verhogen en de prijzen te verlagen. Gisteren nog kreeg staatsoliebedrijf Saudi Aramco een oekaze van het ministerie van energie om de productiecapaciteit te verhogen van 12 naar 13 miljoen vaten per dag.
In april wil het concern al 12,3 miljoen vaten olie per dag aan zijn klanten leveren, dat is een record. Rusland, op zijn beurt, zegt de productie met 500.000 vaten per dag te verhogen tot 11,8 miljoen, ook een record.
Schalieolie
Rusland ging niet in op het plan van de Saoedi's omdat het de Amerikaanse schalieolieproducenten uit de markt wil drukken, zeggen deskundigen.
Schalieolie kan worden onder hoge druk worden gewonnen uit bepaald gesteente. De laatste jaren is de productie vooral in de VS fors gestegen.
Daardoor is de VS nu een netto-exporteur van olie, maar de opkomst van schalieolie uit de VS ging ten koste van het marktaandeel van andere olieproducenten, met oliekartel Opec en Rusland voorop.
Irritatie over VS
De Russen zijn vreselijk geïrriteerd over de oppositie van de VS tegen de Nordstream 2, de pijpleiding voor aardgas van Rusland naar West-Europa, zegt Lucia van Geuns, strategische adviseur energie bij The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS).
Ook de boycot van het Russische staatsolieconcern Rosneft door de VS speelt zeker een rol, zegt zij.
Profijt van beleid Opec en Rusland
Rusland ziet met lede ogen aan hoe Amerikaanse schalieoliebedrijven de laatste jaren enorm zijn gegroeid, terwijl Rusland en de Opec onder leiding van Saoedi-Arabië productiebeperkingen afspraken om de olieprijs niet te laten wegzakken, vult energieanalist Jilles van den Beukel aan.
Schalieolie profiteerde van de relatief hoge olieprijs. De productie is namelijk duur, tussen de 50 en 60 dollar (45 tot 54 euro) per vat, schat Van den Beukel in.
Financiële problemen
Sommige schalieoliebedrijven maken wel winst, maar de sector als geheel, ondanks de door Rusland en de Opec gestutte olieprijs, nog nooit, zegt hij.
De schalieoliebedrijven hebben het al een paar maanden moeilijk, omdat het vanwege hun financiële situatie lastiger voor ze is geworden om nieuwe leningen af te sluiten.
'Rusland speelt het slim'
De Russische president Poetin dacht waarschijnlijk dat dit het moment was om ze nog meer pijn te doen, denkt Van den Beukel.
Hij vermoedt dat de Russen dit al veel langer hebben voorbereid, daarbij heeft Saoedi-Arabië de onderhandelingen met Rusland niet zo slim gespeeld, doordat ze dachten dat de Russen wel bij het kruisje van productieverlaging zouden tekenen, aldus Van den Beukel.
'Riskante strategie'
Hij denkt wel dat het een riskante strategie is van Rusland. Schalieoliebedrijven kunnen wel failliet gaan, maar andere bedrijven kunnen de licentie dan kopen en doorgaan. "Het is een hele klus om schalieolie echt weg te krijgen".
Grotere bedrijven kunnen tegen veel lagere kosten boren, beaamt Van Geuns.
Saoedi's lukte het niet
Saoedi-Arabië probeerde tussen 2014 en 2016 al eens via prijsverlagingen de schalieolieindustrie in de VS aan te pakken, maar dat is toen niet gelukt.
Schalieoliebedrijven verlaagden toen hun kosten flink. Ze gingen alleen op de beste plekken boren en knepen dienstverlenende bedrijven uit. Dat kun je echter maar één keer doen, legt Van den Beukel uit. In 2016 stonden ze er volgens hem dan ook beter voor dan nu.
Problemen Saoedi-Arabië
Dat het de Saoedi's toen niet lukte komt omdat het land minder sterk staat dan in het verleden. De financiële reserves zijn kleiner en de bevolking is gegroeid, het land heeft nu een olieprijs nodig van 80 dollar per vat om de begroting rond te krijgen.
Daarbij kosten de ambitieuze plannen om de economie minder afhankelijk te maken van olie veel geld. Een klein deel van Saudi Aramco is verkocht om de ombouw van de economie te financieren, maar als Saoedi-Arabië meer aandelen zou willen verkopen, dan werkt de lage olieprijs tegen, want die raakt de waarde van Saudi Aramco.
Roekeloos avontuur en machtsstrijd
Het kost weliswaar nergens zo weinig om een vat olie uit de grond te krijgen, maar Saoedi-Arabië heeft zich onder kroonprins Mohamed bin Salman in een roekeloos avontuur in Jemen gestort, zegt Van den Beukel. In dit buurland is namelijk sprake van een burgeroorlog en Saoedi-Arabië heeft zich door de regering daar te steunen in het conflict gemengd. De andere partij, de rebellen, heeft de steun van Iran, dat een aartsvijand is van Saoedi-Arabië.
Verder is er een machtsstrijd in het land aan de gang, waardoor Bin Salman veel geld nodig heeft om populariteit te kopen bij zijn bevolking, legt hij uit.
'Rusland staat sterkst'
Uiteindelijk gaat een lage olieprijs iedereen pijn doen, denkt Van den Beukel. Hij denkt echter dat Rusland de sterkste positie heeft.
Het land heeft heel grote olievelden, wat gunstig is voor de kosten, en het profiteert van de lage roebelkoers (dat drukt de prijs in dollars), aldus Coby van der Linde, directeur van het Clingendael International Energy Programme.
De kostprijs van een vat olie is zo'n 20 tot 30 dollar, schat Van den Beukel, dat is wel hoger dan in Saoedi-Arabië, maar de Russische begroting kan toe met een olieprijs van circa 40 dollar.
Daarbij heeft het land financiële reserves van zo'n 150 miljard dollar, zegt Van der Linde.
Lastig voor olieconcerns
De lage olieprijs is ook lastig voor olieconcerns als Shell, aldus Van den Beukel. De grote oliemaatschappijen hebben ook nog eens last van de lage gasprijs, ze worden dus dubbel geraakt.
Of Shell het dividend zal kunnen handhaven hangt ervan af hoe lang de situatie duurt, denkt hij.
Fijn voor consumenten
Op de korte termijn is een lage olieprijs fijn voor consumenten, dat scheelt aan de pomp en het is een steuntje in de rug van bedrijven met een hoge brandstofrekening, zoals KLM, aldus Van den Beukel.
Voor de VS is dat wat anders. Vroeger deed je het land pijn met een hoge olieprijs, maar nu met een lage, zegt hij.
Maar niet op de langere termijn
De vertrouwensband tussen Rusland en Saoedi-Arabië is weg. Op de langere termijn zal Saoedi-Arabië niet meer 'swing producer' willen zijn, denkt Van den Beukel.
Tot voor kort nam dat land namelijk het voortouw bij productieverlagingen om de olieprijs te stutten, maar als dat wegvalt dan zal dat leiden tot een volatielere olieprijs.
Diepe dalen en hoge pieken
Dat kan diepe dalen betekenen, maar ook hoge pieken, aldus Van den Beukel. Grotere uitslagen in de olieprijs zijn niet alleen voor consumenten vervelend, maar ook voor bedrijven, ook in de olie-industrie. Dat maakt het bijvoorbeeld lastiger om investeringen te plannen, zegt hij.
Een ideale olieprijs is tussen de 50 en de 60 dollar, besluit Van Geuns. Daarmee kunnen zowel producenten als consumenten goed uit de voeten.