Onzekerheid bij Nederlandse vissers door brexit: 'Toekomst op spel'
Brexit komt eraan, maar de EU en de Britten zijn het absoluut nog niet eens over de scheiding. Zo liggen ze over de toekomst van de visserij nog mijlenver uit elkaar. En dat heeft grote gevolgen voor zowel Nederlandse als Britse vissers. "Het gaat om de toekomst van onze dorpen."
De door de Britse premier Boris Johnson gestelde deadline van 15 oktober nadert. Er wordt nog druk onderhandeld. En in die onderhandelingen hebben vissers een prominente rol.
Voor de Britse economie is de visvangst maar een klein percentage. "Het is een stuk symboolpolitiek geworden", legt Pim Visser uit. Hij is directeur van belangenbehartiger VisNed. "Bij de Britse vissers denken ze nu dat er echt iets te winnen valt en daardoor is het voor Johnson iets om mee met een overwinning thuis te komen. Dat komt echt door de lobby die onder andere Schotse vissers ervan gemaakt hebben."
Iedereen mag overal vissen
Op dit moment gelden de oude regels van voor de brexit nog. Een van die regels is gemaakt in de jaren 70 en gaat over de toegang tot zogeheten territoriale wateren. Dat zijn stukken van de zee die bij een specifiek land horen.
In de afspraken uit de jaren 70 is toegezegd dat Europese vissers toegang hebben tot elkaars territoriale wateren om te vissen. Aan de hand van die afspraken wordt jaarlijks ook bepaald hoeveel elk land dan van elke vissoort mag vangen. Maar nu de Britten uit de EU gaan willen zij die wateren voor zichzelf hebben en willen ze nieuwe afspraken over hoeveel vis er gevangen mag worden.
Slecht nieuws voor Nederlandse vissers
"Dat is heel slecht nieuws voor Nederlandse vissers", legt de directeur van de belangenbehartiger van kottervisserij Visned Pim Visser uit. "Een groot deel van de opbrengst van Nederlandse vissers komt uit Britse wateren."
Visser is bang dat de visserij uitgeruild wordt in de onderhandelingen. "Wij proberen heel erg te voorkomen dat de visserij een soort troef wordt. Het gaat hier echt om de toekomst van onze vissersdorpen en de mensen die daarvan afhankelijk zijn."
Tot wel tachtig visvangst procent uit Britse wateren
Dat is per vissoort ook wel te zien. Nederlanders vangen zo'n tachtig procent van de haring en makreel in Brits water en ook de blauwe wijting wordt voor zeventig procent in Britse wateren gevangen.
"Het sluiten heeft daardoor ook een immense impact op de vissersdorpen van Nederland. Arnemuiden en Goedereede zijn voor 40 procent van hun opbrengst afhankelijk van de vangst uit Brits water. Bij Texel is dit zelfs de helft", vertelt Visser.
"Mijn vaders' vader viste al in die wateren en ik wil dat de kinderen van mijn kinderen dat ook nog kunnen."
Honderden mensen zonder werk
Die afhankelijkheid ziet Diek Parlievliet maar al te goed. De boten van zijn bedrijf vangen veel in het Britse water. "Als we die toegang verliezen dan kan ik een groot deel van mijn boten aan de kant houden. Dat betekent dat ook onze verwerkingsplekken zonder vis komen te zitten. Direct verliezen dan 500 medewerkers hun baan, tel je daar de mensen van het transport en verdere verkoop bij op dan kom je tot misschien wel 2500 mensen waarvan hun baan op het spel staat. En dat is alleen ons bedrijf."
Parlievliet wil dan ook het liefst dat er zo min mogelijk verandert aan de regels zoals ze nu zijn. "Mijn vaders' vader viste al in die wateren en ik wil dat de kinderen van mijn kinderen dat ook nog kunnen."
Aan de overkant
Maar aan de andere kant van de Noordzee willen ze die verandering dus wel. Visser Mike Sharp uit het dorp Brixham kan niet wachten op brexit. “We willen controle over onze zeeën terug. De manier waarop de quota nu worden verdeeld is niet eerlijk. We krijgen veel te weinig.”
Zijn dorp Brixham is weliswaar het grootste vissersdorp van het VK. Toch staat het al tijden onder druk door onder andere concurrentie uit Frankrijk, Spanje en Nederland en EU-regels rondom overbevissing. Hij is daardoor een groot voorstander van de brexit.
"Ik haat Europa niet, maar wel de Europese Unie.” Door de eigen zeggenschap terug te krijgen over de zeeën hoopt hij weer oude tijden te herleven. “De vrijheid die we hadden veertig jaar geleden, mijn zoon wil ook gaan vissen. Ik gun hem diezelfde tijden."
Oude tijden keren niet terug
Pim Visser denkt echter dat de Brit zich daarop verkijkt. "De tijden waar ze naar terug willen met brexit komen niet opeens terug. Britten eten de vis niet die je daar kan vangen en importeren juist de vis die ze eten. Dus je zult de gevangen vis dan weer aan de EU moeten verkopen. En omdat je geen lid meer bent van de EU, wordt dat duur.
Als het aan visser Parlievliet ligt gebeurt dat zelfs helemaal niet. "Dat zie ik als broodroof. Eerst tegen ons zeggen dat wij daar niet meer mogen vissen om ons dan diezelfde vis te gaan verkopen. Omdat zij zo nodig de EU uit willen. Zonder toegang tot dat water, wat mij betreft ook geen handelsdeal over de vis.”
Toch blijft Mike Sharp in Brixham kansen zien. Er zijn zo'n 700 miljoen inwoners in de EU maar wel 7,5 miljard in Azië. En nu onze handen niet meer gebonden zijn door de EU kunnen we die markten gaan verkennen."
Overgangsperiode
Op dit moment ligt er een overgangsperiode op tafel in de onderhandelingen. Daar zijn eigenlijk beide partijen niet heel blij mee. “Na vier jaar onderhandelen hadden ze er wel al uit mogen zijn maar ik ben hoopvol", vertelt Sharp. "Alleen zolang het niet allemaal vastligt kan er nog van alles gebeuren."
Pim Visser ziet voor de Nederlandse vissers niks in een overgangsperiode. "Of je dan nu neergeschoten wordt of over 4 jaar, dat maakt dan ook niet meer uit. We moeten gewoon de toegang tot die wateren behouden."