Europese Commissie komt met noodplannen voor 'no deal'-brexit
De Europese Commissie houdt er ernstig rekening mee dat er niet op tijd een handelsdeal met het Verenigd Koninkrijk (VK) gesloten kan worden en bereidt zich nu voor op een no-dealscenario. Om ervoor te zorgen dat het geen enorme chaos wordt, wordt wetgeving voorgesteld om de ergste problemen te voorkomen.
Dat heeft Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zojuist bekendgemaakt.
Muurvast
De onderhandelingen met het VK zitten muurvast en ook een lang gesprek tussen Von der Leyen en de Britse premier Boris Johnson gisteravond kon daar geen verandering in brengen.
Daarmee is de kans levensgroot dat er niet voor 1 januari een handelsdeal ligt. En als die er wel zou liggen is de kans ook erg groot dat die niet op tijd goedgekeurd kan worden door de partijen om al op 1 januari in werking te treden.
Grote gevolgen
Dat zou direct ernstige gevolgen hebben, die niet op te lossen zijn zonder noodgrepen. Vliegverkeer tussen de EU en het VK zou door het wegvallen van de EU-regels namelijk stil komen te liggen.
Om dat te voorkomen stelt de Commissie noodwetgeving voor die ervoor zorgt dat luchtverkeer uit het VK zeker 6 maanden naar de EU kan blijven vliegen. Met als voorwaarde dat de Britten omgekeerd hetzelfde doen. Ook moet de regelgeving ervoor zorgen dat veiligheidscertificaten voor vliegtuigen geldig blijven.
Vrachtverkeer
Zo'n zelfde regeling moet er komen voor vrachtvervoerders. Zonder de bestaande EU-regels en zonder nieuwe afspraken wordt vrachtverkeer ernstig belemmerd.
Nu kunnen vervoerders over en weer zo vaak de grens over als ze willen. In het geval van no deal zou dat beperkt worden en veel meer papierwinkel met zich meebrengen. Ook dat moet worden voorkomen door de noodwetgeving.
Ook hiervoor geldt: de vlieger gaat alleen op als de Britten hetzelfde regelen voor Europese vervoerders.
Vis
Het laatste noodvoorstel gaat over de visserij, een van de grote struikelblokken in de onderhandelingen. Als er geen deal ligt, kunnen Nederlandse vissers, en vissers uit andere EU-landen vanaf 1 januari niet meer vissen in Britse wateren.
Dat zou voor de sector direct een onoverkomelijk probleem zijn. Daarom wil de EU afspreken om tot 31 december volgend jaar de huidige regels in stand te houden. Als er voor die tijd een deal wordt gesloten vervallen de regels.
Blijven onderhandelen
Gisteravond laat besloten Johnson en Von der Leyen na een vruchteloos gesprek dat de partijen zeker tot en met zondag blijven onderhandelen om tot een deal te komen. Beiden zeiden in een verklaring dat de onenigheid nog steeds groot is.
Het VK en de EU kunnen het niet eens worden over de regels waaraan bedrijven zich moeten houden om oneerlijke concurrentie te voorkomen. Ook is er nog steeds geen akkoord over een mechanisme om geschillen te beslechten als de ene partij de andere ervan beschuldigt de regels uit het handelsakkoord niet na te leven.
Het laatste pijnpunt is de visserij: de EU wil toegang houden tot de rijke Britse viswateren, maar het VK wil zelf de regels kunnen bepalen.
Alsnog problemen
De lidstaten en het Europarlement moeten nog wel akkoord gaan met de noodwetgeving van de Commissie. Als dat gebeurt zijn de gevolgen van het niet sluiten van een handelsakkoord nog steeds groot.
Zo zullen er alsnog importheffingen over en weer worden opgelegd waardoor handel veel duurder en ingewikkelder wordt. Bovendien zullen er veel meer controles aan de grens moeten plaatsvinden dan wanneer er vergaande handelsafspraken zouden liggen.
De verwachting is dat dit gaat zorgen voor lange rijen aan de grens en veel vertraging.