80 miljard naar coronasteun, maar deze ondernemers kregen niets
Anderhalf jaar en vele tientallen steunmiljarden verder, is het vandaag de laatste dag van de grote coronasteunmaatregelen van de overheid. Die pakketten hebben talloze ondernemers en werknemers overeind gehouden, maar sommige mensen moesten het al die tijd grotendeels zonder doen. Voor hen is de toekomst nog steeds onzeker. "Ik heb geleefd op de inkomsten van mijn vrouw."
Toen de crisis uitbrak werden in allerijl een paar flinke vangnetten voor werknemers en ondernemers opgehangen. De bekendste van allemaal: de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid, beter bekend als de NOW.
Succesverhaal
In anderhalf jaar tijd heeft de overheid via die regeling maar liefst 26 miljard euro aan subsidie gegeven aan bedrijven in nood, om zo hun personeel door te blijven betalen. En niet zonder succes, zo blijkt. De vrees was dat de crisis tot een gigantische werkloosheidspiek zou leiden, maar die is volledig uitgebleven. Er staan ongeveer net zoveel mensen langs de kant als voor het begin van de pandemie.
De andere onmisbare hulp voor ondernemers was de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Ondernemers konden (een deel van) hun vaste lasten vergoed krijgen, en maakten daar gretig gebruik van. De regeling kostte de staat een slordige 10 miljard euro.
Veel meer steun
Naast de bekendste regelingen tuigde de overheid nog een aantal steunmaatregelen op. Zoals de Tozo (bijstand van ondernemers) en de TONK (steun voor mensen die de huur niet meer konden betalen).
Alles bij elkaar trok de overheid bijna 80 miljard euro uit om de pandemie en de gevolgen daarvan te lijf te gaan.
Niet te onderschatten is ook het belastinguitstel voor ondernemers. In totaal werd ruim 40 miljard euro aan belastingen nog even niet betaald, om meer financiële lucht te krijgen. Daarvan moet 19,2 miljard euro nog terugkomen naar de fiscus.
Maar van al die miljarden merkte Errol Gevers bijna niks. Hij en zijn compagnon Geoffrey kregen anderhalf jaar geen hulp.
Eind 2018 begonnen zij met de plannen voor hun indoor 'leisure- en horecabedrijf' NondeJeu. Binnen is ruimte voor 100 horecabezoekers, je kunt er jeu-de-boulen en er is een complex van cellen waar groepjes allerlei spellen kunnen doen. Op volle capaciteit kunnen er 250 gasten tegelijk worden ontvangen.
In een klap verandert alles
In februari 2020 stonden alle seinen op groen en werden de contracten definitief. "Alles zag er goed uit, geen vuiltje aan de lucht. Nog geen halve maand later lag de eerste coronapatiënt in het ziekenhuis."
Dat veranderde alles. Maar waar voor veel andere ondernemers de eerste steunpakketten werden opgetuigd, kon NondeJeu daarnaar fluiten als startende onderneming die nooit een cent omzet gedraaid had.
De ondernemers gebruikten de tijd om zelf maar te verbouwen, om zo veel kosten uit te sparen. In augustus kon de tent open, maar nog geen twee maanden later ging de boel alweer op slot, om acht maanden dicht te blijven.
Voor Errol een zware tijd. Zonder overheidssteun voor de zaak en zonder uitkering. "Ik heb geleefd op de inkomsten van mijn vrouw. Daarop hebben we net alles kunnen betalen en het laatste spaargeld is opgegaan."
Onzekerheid is 'kut'
Nu zijn zaak eindelijk echt draait, ziet hij de toekomst redelijk optimistisch in, maar altijd met een voorbehoud. "Zolang we openblijven en rekeningen kunnen betalen gaat het goed." Maar hij vreest een faillissement als er toch weer een lockdown zou komen. "Het is gewoon enorm kut dat dat boven je hangt."
En ook als de zaak wel open is, is het keihard werken om het hoofd bovenwater te houden. "Het geeft ontzettend veel stress. We zijn dag en nacht aan het werk, met een heel klein team."
Non-stop werken
"We kunnen niet voldoende thuis bij onze gezinnen zijn en zijn inmiddels gedegradeerd naar de slechts betaalde werknemers van ons eigen bedrijf. Als we wel thuis zijn, zitten we vaak achter de laptop of zijn gewoon helemaal bekaf van het werk."
Meer mensen aannemen durft hij haast niet, uit angst voor een nieuwe lockdown. Het personeel dat hij wel heeft, kan hij niet het salaris bieden dat ze ergens anders kunnen krijgen. Bovendien moeten alle schulden worden weggewerkt. Zelfs als alles goed gaat, kan dat nog jaren duren.
Ontzettend oneerlijk
Als schrale troost hebben de ondernemers in juli hun eerste (en laatste) steun gekregen. De TVL over de eerste twee kwartalen van dit jaar. Maar de hoogte daarvan is gebaseerd op de omzet van juli tot en met september vorig jaar. Laagseizoen voor indoor activiteiten en ook nog eens een periode vol beperkingen.
"Het is ontzettend oneerlijk dat wij meteen met een flinke achterstand beginnen terwijl er heel veel bedrijven wel adequate steun hebben ontvangen en er ook zat bedrijven zijn die beter zijn geworden van de steun van de overheid. Dat heeft er zeker voor gezorgd dat we een flinke vertrouwensbreuk met de overheid hebben", aldus Gevers.
Het verhaal van Gevers moet Jitze Vellenga herkenbaar in de oren klinken. Samen met zijn broers kocht en renoveerde hij de iconische Laurentiuskerk in Weesp en maakte er een brouwerij en horecagelegenheid van.
Aan noodlot sindsdien geen gebrek. In 2016 vloog de toren in de brand. Vijf jaar later, in februari 2020, openden dan eindelijk de deuren. "Toen kwam Rutte dus op tv vertellen dat alle horeca dicht moest. Hij zei ook: we laten ondernemers niet in de kou staan. Dus wij hebben al ons personeel aangehouden en doorbetaald."
Tsunami aan schuld
"We hebben wel alle steun aangevraagd die we konden aanvragen, zodat er geld binnen bleef komen. Maar nu moeten we het beoordelingstraject in en we weten al dat we voor geen enkele regeling in aanmerking komen." Ook Jitze en zijn broers hadden namelijk geen vergelijkingsomzet, omdat ze in 2019 nog niet open waren.
Een schuld van tonnen bij verschillende instanties moet nu terugbetaald worden. "Een tsunami aan aflossingen komt op ons af, en die komen bovenop de vaste lasten. Het is echt verschrikkelijk."
Dubbel pech
Ook Jitze merkt dat je dubbel pech hebt als je naast de noodsteun hebt gegrepen. Want net als Errol kan hij zijn mensen niet betalen wat concurrenten met hulp van de overheid wel kunnen. En dus heeft hij naast een financiële crisis ook een personeelscrisis om handen.
En hoewel de recessie voorbij is en de samenleving steeds verder open gaat, is de toekomst van Jitzes zaak allesbehalve zeker gesteld. "Tot dusver konden we het lijden. Maar de toekomst is zorgwekkend."
De toekomst van cateraar Frits Veltink van Hoogeboom Partyservice is eveneens onzeker. Door corona lag zijn bedrijf maanden stil. Vorig jaar had hij geluk en kon een beroep doen op de TVL. Maar door een administratieve wijziging kreeg hij een nieuw nummer van de Kamer van Koophandel en begon de ellende.
Onbereikbaar
Alhoewel er aan zijn bedrijf niets is veranderd werd de TVL dit jaar plotseling geweigerd. En de Rijksdienst voor Ondernemingen, RVO, die de regeling uitvoert bleek totaal onbereikbaar. “Dan bel je omdat je op de website niet verder komt. En krijg je een vriendelijk iemand aan de telefoon die belooft dat ze terugbellen. En dat gebeurt vervolgens niet”
“Als je dan na 10 dagen zelf weer belt dan gebeurt hetzelfde. En steeds moet je weer hetzelfde verhaal vertellen. Gelukkig is het me wel gelukt om in beroep te gaan tegen de afwijzing. Anders was het nu al einde verhaal geweest”, aldus Frits.
Stempeltje
Tegelijk is het eindresultaat tot nu toe: nog steeds geen steun gekregen. “En ik ben al bezig sinds december vorig jaar.” Omdat de eerste aanvraag voor steun in het 1e kwartaal is afgewezen, komt hij niet in aanmerking voor steun in het 2e en 3e kwartaal. “Alsof je in een slechte film terecht bent gekomen. Omdat je het eerste stempeltje mist kom je niet verder.”
Gelukkig voor Frits trekt het werk langzaam weer aan. De afgelopen maanden had hij alweer regelmatig een cateringklus. Maar natuurlijk lang niet genoeg om de schulden die hij dit jaar noodgedwongen moest maken af te lossen.
Ook daarom is het bittere noodzaak dat de RVO snel doet wat ze voor veel andere ondernemers heeft gedaan namelijk de TVL uitbetalen.