Per spoor naar de klimaattop: 'De mensen in deze trein, die gaan het verschil maken'
In de klimaattrein naar Glasgow wisselen jongeren met gelijkgestemden van gedachten over klimaatverandering. Voor organiserende partijen is de reis een uitgelezen kans om het belang van het spoor in de verduurzaming nog eens aan te stippen.
Rotterdam, zaterdag 30 oktober, 7.55 uur. In de hal van het Centraal Station speelt singer-songwriter Florian Wolff. Zijn stem galmt door de lege hal.
Discussies met mondkapje op
Alleen op perron 2 is het een drukte van belang. Zo'n 500 mensen maken zich daar klaar om met de trein af te reizen naar het Verenigd Koninkrijk. Er rijdt twee per dag een trein van Amsterdam, via Rotterdam, naar Londen, maar dit is een speciale, een extra.
Zestien rijtuigen, enkel gevuld met betrokken jongeren, ngo's als Milieudefensie en een plukje mensen uit het bedrijfsleven. Deze Eurostar rijdt los van de dienstregeling en is in de steigers gezet door onder andere de Youth for Sustainable Travel, Eurostar, ProRail en de NS.
Tijdens de reis krijgen passagiers de mogelijkheid om door de hele trein workshops te doen, in discussie te gaan en in één van de coupés wordt zelfs de klimaattop zelf nagebootst. Iedereen schuift daarvoor aan, de koppen gaan bij elkaar - maar wel met een mondmasker voor.
De ASN Bank trapt als een van de eersten het programma af, met een workshop over duurzame financiering.
'Bescherm nou de mensenrechten'
De bank wil in 2030 klimaatpositief zijn, dus meer broeikasgassen uit de lucht halen dan de investeringen en beleggingen van de bank gezamenlijk uitstoten. ASN nam dat ook als uitgangspunt: hoe overheden ertoe te verleiden om onzekere, maar duurzame investeringen te doen?
Verder gaat Raki Ap, politiek vluchteling, ex-militair en klimaatactivist, in gesprek met een aantal jongeren. De ontbossing wereldwijd gaat ten koste van mens en dier, houdt hij ze voor. "Omdat de ontwikkelde landen meer soja nodig hebben, in meer mijnen willen delven. Dat is een verhaal dat ik steeds opnieuw moet vertellen. Bescherm de mensenrechten van de oorspronkelijke bevolking."
Dat het jongeren zijn die deze reis en dit programma uit de grond hebben weten te stampen, vindt Liset Meddens ontzettend inspirerend. "Allemaal vrijwillig, naast hun studie of baan. Ongelofelijk hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen."
Het verschil maken
Als directeur van Fossielvrij NL richt Meddens zich op institutionele beleggers, om hen van investeringen in de fossiele industrie af te brengen of te houden. In die zin heeft ze een bevredigende week achter de rug. ABP, het grootste Nederlandse pensioenfonds, kondigde deze week aan te stoppen met alle beleggingen in olie- gas- en kolenbedrijven.
Op de klimaattop hoopt ze vooral op concrete oplossingen voor klimaatproblemen. En die oplossingen hoeven niet alleen in de Schotse stad te worden ontwikkeld, denkt ze. "Daarvoor is zoveel meer nodig. De mensen op deze trein, díe gaan echt het verschil maken."
Inmiddels loopt het in de middag. Londen St. Pancras was het eindstation voor de Eurostar, waar de reizigers werden ontvangen met een orkest en een zestal vlaggenzwaaiers. Na een korte wandeling - of 'wellness walk', om het leuk te houden - wordt de reis vervolgd vanaf London Euston.
Dat wandelingetje staat in zekere zin symbool voor de uitdagingen waarmee je te maken krijgt als je bijvoorbeeld naar Frankfurt of Kopenhagen met de trein wilt reizen. Ja, het spoor ligt er, maar daar is alles eigenlijk wel mee gezegd. Dat moet makkelijker, vinden veel van de organisatoren van deze Rail to the COP.
"Met deze trein willen we een signaal afgeven op de top", zegt Ans Rietstra, plaatsvervangend ceo bij ProRail. "Maak het spoor nou belangrijker, stringenter, geef het een grotere rol. Dan kun je duurzaam actie ondernemen, ook om te versnellen met de doelen van Parijs in het achterhoofd."
Betere aansluiting in Europa
Naar Berlijn en Parijs kun je nog wel reizen met de trein, maar Milaan is al zoveel lastiger, stelt ze. "Heel veel landen vinden het lastig om over de eigen grenzen te kijken als het om treinvervoer gaat. Die mindset moet Europeser; de treinsystemen moeten beter op elkaar aansluiten."
Ze krijgt bijval van CDA-Europarlementariër Wim van de Camp. "Landen als Duitsland, België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk moeten inzetten op betere treinverbindingen. En op betere ticketsystemen, want ten opzichte van een ticket boeken bij EasyJet is een internationaal ticket boeken best lastig."
De concurrentie van het vliegverkeer speelt de trein nog altijd parten, betoogt Rietstra. Vliegtickets worden niet belast, treintickets wel. Dat terwijl elk vliegtuig dat van Amsterdam naar Londen vliegt, evenveel CO2 uitstoot als 7 treinen op diezelfde route. En in die treinen kunnen ook nog eens veel meer mensen mee dan in een vliegtuig.
Zeker als de trein is volgeboekt, zoals het geval is voor het laatste deel van de reis naar Schotland. Het eerste dat de honderden jongeren horen als ze uitstappen, zijn de klanken van een doedelzak. Het duurt niet lang voor ze scanderend achter de doedelzakspeler in zijn kilt aanlopen over het perron: 'What do we want? Climate Action! When do we want it? NOW!'
