Oorlog in Oekraïne heeft 'gigantische' gevolgen voor economie

Niet alleen komt er veel graan uit Oekraïne, maar ook grondstoffen voor de fabricage van chips, legt Rob de Wijk van het The Hague Centre for Strategic Studies uit. "Dit wordt echt nog een hele vervelende zaak."

De gevolgen van de oorlog zullen gigantisch zijn, verwacht De Wijk. "Een economische meltdown, die tot een enorme recessie zal leiden, ook bij ons." Niet alleen komt er veel graan uit Oekraïne, maar ook grondstoffen voor de fabricage van chips. 

Zorgen bij kabinet

En energie zal voorlopig nog wel even duur blijven, met bijbehorende hoge inflatie als gevolg. Dat is een punt van zorg voor het kabinet, vertelde premier Mark Rutte tijdens een gesprek met journalisten over de oorlog. "Dat zullen we intensief monitoren."

"We zijn ons ervan bewust dat er risico's zijn, dat geldt voor de hele wereld, voor de hoge gasprijs en ook op het gebied van leveringszekerheid", aldus Rutte. "Dit zal niet leiden tot een verlaging van de gasprijzen de komende tijd", voegde hij er nog aan toe. 

Afhankelijk van Russisch gas

De Europese Unie leunt voor een belangrijk deel op Rusland als het gaat om gas. Op dit moment lukt het met allerlei noodgrepen wel om gastekorten te voorkomen, maar dat zal voor komende winter niet lukken, verwachten experts. 

De hoge gasprijs raakt de economie hard, omdat de helft van elektriciteit die in Nederland wordt opgewekt uit gas komt, zegt Jacob Schoenmaker, beurscommentator van RTL Z.

Paniekreactie op de beurs

De inval is in ieder geval het worstcasescenario voor beleggers, vertelt Schoenmaker. Hij ziet een klassieke reactie op zulk nieuws op de beurs. "Hogere energieprijzen, de olieprijs voor het eerst sinds 2014 boven de 100 dollar. De dollar stijgt natuurlijk, de roebel daalt."

Voorlopig zijn er overigens nog geen aanwijzingen dat de paniek op de beurzen zal overslaan naar bedrijven en consumenten, zegt Schoenmaker. "De meeste analisten zullen nu denken: het valt nog wel mee. Dit is toch anders dan een pandemie, of een huizen- of kredietcrisis."

Winnaars en verliezers

Analisten gaan nu inschattingen maken of bedrijven profiteren of juist geraakt worden. Shell bijvoorbeeld zal wel profiteren, van hogere energieprijzen, verwacht Schoenmaker. De grootste dalers zijn financiële instellingen, omdat die mogelijk geraakt worden door Europese sancties tegen Russische banken. 

De harde sancties waar de EU mee dreigt, kunnen namelijk als een boemerang werken, zegt De Wijk. "Poetin hoeft maar twee weken de gaskraan dicht te draaien en je hebt een geweldig probleem. Een verschrikkelijke economische uitdaging." 

En dat heeft 'vergaande economische consequenties', waarschuwt Allard Castelein, topman van de Rotterdamse Haven. Een importverbod op Russische goederen kan ook impact hebben op Nederlandse fabrieken. "En dus op samenleving en dus op havencomplex."

Geen sancties geen optie

Toch is het geen optie om geen sancties in te stellen, vindt Rutte. "Als we geen sancties doen, als dit normaal zou zijn dat je een ander land kunt binnenvallen dan heeft dat niet alleen op korte termijn gevolgen voor de gasprijzen maar ook op de langere termijn op de veiligheid."

Als Rusland terugslaat met sancties, dan moet je die als EU de pijn verdelen als sommige landen extra hard geraakt worden door de tegenreactie, vult Wopke Hoekstra, minister van Buitenlandse Zaken (CDA), aan. 

Het is overigens maar de vraag of Poetin onder indruk zal zijn van sancties, legt Frederieke Hegger in onderstaande video uit:

Grijpt de ECB in?

De oorlog in Oekraïne is ook reden voor de Europese Centrale Bank (ECB) om nog eens extra kritisch naar de economische vooruitzichten te kijken. De centrale bank heeft tot nu toe geen maatregelen willen nemen om de hoge inflatie te bestrijden. 

Een eventueel besluit hierover is vooruitgeschoven tot in maart. "Daarbij zal ook naar recente geopolitieke ontwikkelingen gekeken worden", laat een woordvoerder van de ECB weten.