Andere keuzes aan de kassa: we kopen minder en goedkoper
Van biefstuk naar gehakt en van Ben & Jerry's naar een bak vanille-ijs. De torenhoge inflatie verandert ons koopgedrag en daarmee ook de inhoud van het boodschappenmandje: we kopen minder en jagen vaker op koopjes. "Soms eten nu alleen de kinderen een stukje vlees."
De inflatie draagt eraan bij dat we de laatste maanden met z'n allen minder eten en drinken hebben gekocht. Tot en met half juni ruim 6 procent minder dan een jaar eerder, becijferde onderzoeksbureau IRI op verzoek van RTL Nieuws.
Daar zit ook een sterk corona-effect in. Dit omdat we uit een tijd komen waarin we tijdens de beperkende coronamaatregelen meer levensmiddelen insloegen en vaker maar bij één winkel boodschappen deden. Maar ook de stijgende prijzen voor boodschappen beginnen zich inmiddels af te tekenen in ons koopgedrag: we kiezen weer vaker voor discountsupermarkten zoals Lidl en Aldi, en er is een duidelijke verschuiving te zien in ons koopgedrag: minder A-merken en meer huismerken.
Downtrading
Het zijn wat het onderzoeksbureau 'de eerste signalen van downtrading' noemt: een verschuiving van duurdere naar goedkopere producten. Inmiddels is ruim 27 procent van wat we kopen huismerk, ontdekte het bureau. We kopen bijvoorbeeld minder vlees, en het vlees dat we kopen is wat vaker gehakt dan biefstuk. Ook biologisch - vaak duurder - vlees moet er zo langzamerhand aan geloven.
"Consumenten vertonen ook gedrag dat we zagen bij de vorige economische crisis."
IRI-onderzoeker Martijn de Vetter: "Er is zeker sprake van een corona-effect. Maar consumenten vertonen ook gedrag dat we zagen bij de vorige economische crisis." Zijn collega Sjanny van Beekveld vult aan: "We verwachten dat die ontwikkeling door zal zetten. Dat we na de zomer een herbezinningsmoment bij de Nederlandse shopper gaan zien. En dat zij dan echt gaan letten op prijzen, en andere keuzes maken dan ze voorheen deden om toch te besparen."
Koffie is duur
De inflatie stijgt tot nieuwe records en dat zorgt er mede voor dat consumenten minder kopen, en minder dure producten aanschaffen. De gemiddelde waarde van een kassabon daalt, zo blijkt uit gegevens van bonnetjesonderzoeker Hiiper. Sinds april van dit jaar ligt de gemiddelde kassabon maandelijks zo'n 9,5 procent lager dan in dezelfde maand een jaar geleden, zegt het bureau.
Hiiper ziet parallel aan die trend dat veel boodschappen duurder worden. Een paar uitschieters: zonnebloemolie was in juni maar liefst 155 procent duurder dan in mei 2021. En voor koffie betaalde je in juni bijna twee keer meer dan destijds. Dat de prijzen zo zijn gestegen, komt onder meer door de oorlog in Oekraïne en het veranderende klimaat, verklaart Hiiper.
'Geen taco's meer'
Verschillende consumenten die RTL sprak bevestigen het beeld. Zo laat Irene, die liever haar achternaam niet deelt, weten minder vlees te kopen, of alleen een hamburgertje voor de kinderen als ze aan het eind van de maand de eindjes aan elkaar moet knopen. "We letten goed op de prijzen", zegt ze. Ook al hebben zij en haar man allebei een baan.
"Ik haal nu meer uit de onderste schappen."
Dat opletten doet ze bijvoorbeeld door voor een huismerk te kiezen, of door om te rijden voor goedkopere producten bij een andere supermarkt. Ook slaat het gezin dure gerechten vaker even over. "Vroeger aten we taco's, nu koken we vaker voor twee dagen: macaroni of nasi." Ook worden gerechten aangepast. Zo maakt ze de pesto tegenwoordig zonder dure pijnboompitten, en kip madras zonder kip. "Het klinkt suf, maar het helpt wel."
'Broodje frikadel'
Ook Patricia let op de kleintjes, terwijl ze ook meer uren gaan werken, zo vertelt ze. Verzorgingsproducten haalt ze bijvoorbeeld bij Action of alleen in de aanbieding. En ze gaat vaker voor het huismerk bij de Lidl.
Op vlees wordt ook bezuinigd en vis laat ze al helemaal links liggen. "Ik ben dol op zalm en garnalen." In plaats van gehakt gaat er Smac, ingeblikt gekookt separatorvlees, door de pasta. En spareribs heeft ze al heel lang niet meer gegeten. "Ik haal nu meer uit de onderste schappen." De plek waar doorgaans de goedkopere producten liggen.
'Meer pukkels'
Ook groenten en fruit moeten er volgens Patricia aan geloven. Goedkoper is niet per se beter voor je gezondheid, zegt ze. Knakworstjes of een broodje frikadel? Dat is lekker goedkoop en minder prijzig dan aardappels, groenten, vlees. "Ik merk dat ik meer pukkels krijg, misschien wel door de instant noodles die ik in mijn karretje gooi. Het is echt studentikoos en dat is eigenlijk heel rot."