Gasproductie in Noordzee opgeschroefd: nodig voor energietransitie
Rond 2045 stroomt het laatste beetje gas uit de Nederlandse gasvelden en komt er een eind aan de Nederlandse gaswinning, die in 1959 begon. Wel wordt de komende jaren de productie in de Noordzee nog opgeschroefd om de energietransitie vorm te geven en de afhankelijkheid van buitenlands gas te verminderen.
"Sinds 2018 zijn we voor de gasproductie niet meer zelfvoorzienend, omdat we veel minder gas uit de Nederlandse bodem halen", zegt Marcel Hoenderdos, woordvoerder van Energie Beheer Nederland (EBN), dat de Nederlandse staat als enige aandeelhouder heeft. EBN participeert in het winnen van aardgas en aardolie en werkt hiervoor samen met olie- en gasmaatschappijen.
Nu de gaskraan in Groningen dichtgaat, en we minder afhankelijk willen zijn van het buitenland, zet de overheid sinds kort in op een versnelling van het winnen van aardgas in de Noordzee. Staatssecretaris Hans Vijlbrief van Mijnbouw stuurde daarover op 15 juli een brief naar de Kamer, waarin hij aangaf dat de productie van Noordzeegas omhoog moet.
Groningen
Sinds 1959 is Groningen de aardgaskurk geweest waarop de Nederlandse productie drijft. Het topjaar voor Gronings gas was 2015, toen er voor ruim 50 miljard kubieke meter naar boven werd gepompt. Ter vergelijking: in Nederland verbruiken we laatste jaren gemiddeld 40 miljard kuub.
Vorig jaar was de helft hiervan Nederlands gas en de rest kwam voornamelijk uit Noorwegen en Rusland en als vloeibaar gas (LNG) uit de Verenigde Staten en het Midden-Oosten. "Van het Nederlandse gas nam Groningen 6,5 miljard kubieke meter voor zijn rekening. Uit de kleine velden op land kwam 3,7 miljard kubieke meter en de Noordzee was goed voor 8,9 miljard kuub", rekent Hoenderdos voor.
Waakvlam
Dit jaar wordt er nog maar een paar miljard kubieke meter uit de Groningse grond gehaald en volgend jaar gaat Groningen op de waakvlam. Tel hierbij het feit dat de productie op zee en land niet is opgeschroefd en het is duidelijk. Nederland is voor gas grotendeels afhankelijk van het buitenland en de oorlog in Oekraïne heeft duidelijk gemaakt dat de Nederlandse huishoudens daar de dupe van zijn.
In zijn brief aan de Kamer van juli geeft staatssecretaris Vijlbrief een aantal redenen voor het opschroeven van de gasproductie in de Noordzee. Allereerst moet Nederland dus minder afhankelijk worden van de import en daarnaast wil hij de leveringszekerheid vergroten.
"Tot slot, maar zeker niet het minst belangrijk, brengt de gaswinning uit eigen velden aan aanzienlijke lagere CO2-footprint met zich mee", zegt Hoenderdos.
Nieuwe gasvelden
Later meer over hoe de Nederlandse gasvelden bijdragen aan de klimaatdoelstellingen en de energietransitie. Eerst gaan we naar olie- en gasproducent ONE-Dyas, dat onlangs bekendmaakte samen met partners EBN en Hansa Hydrocarbons twee velden in de Noordzee, 20 kilometer boven de Nederlandse en Duitse Waddeneilanden Schiermonnikoog en Borkum te gaan exploiteren.
"Het eerste veld moet eind 2024 gas leveren en als alles naar wens verloopt zal het tweede in 2025 in productie gaan", zegt ONE-Dyas topman Chris de Ruyter van Steveninck. De twee velden kunnen ongeveer 1,5 miljard kubieke meter aardgas per jaar leveren, en het gehele gebied in de Noordzee daar omheen maximaal 5 miljard kubieke meter aardgas per jaar, genoeg voor 12 procent van de landelijke vraag.
Voetafdruk
"Door dichtbij huis gas te winnen, is de CO2-voetafdruk wel 30 tot 50 procent minder, zeker als je het vergelijkt met geïmporteerd LNG. Het kost veel energie om dat gas bij de eindgebruiker te krijgen. Geïmporteerd LNG moet eerst koud worden gemaakt voor vervoer en bij aankomst weer worden opgewarmd voordat het klaar is voor gebruik", legt De Ruyter van Steveninck uit.
Staatskas
Ook financieel is eigen gas beter dan de inkoop van gas. Immers, bij de verkoop stroomt er ongeveer 70 procent aan baten direct en indirect, terug naar de staatskas. "Deels omdat EBN een deelneming heeft van 40 procent in ieder veld en deels omdat vrijwel al het gas lokaal wordt verkocht. Van elke euro die we aan het buitenland betalen voor gas, zien we nooit meer iets terug", aldus de ONE-Dyas topman.
Door de nabijheid van een offshore-windpark zullen de gasvelden van ONE-Dyas via een kabel worden aangesloten op windenergie.
Electrisch
"De gaswinning gebeurt elektrisch, waardoor de emissies naar near-zero gaan. Zolang er nog vraag is naar aardgas, speelt dit een relevante rol in de energietransitie. Bovendien kunnen deze velden en de bestaande gasinfrastructuur op zee uiteindelijk voor CO2-opslag en waterstoftransport gebruikt gaan worden, zeker na 2045 als de gaswinning is gestopt."
Laatste Nederlandse gas
Uit onderzoek van TNO in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat bleek in augustus dat er nog 78,2 miljard kubieke meter aan gasvoorraden in de Noordzee zijn. Daarmee werd het totaal met 16,8 miljard kubieke meter naar boven bijgesteld, als gevolg van de hoge gasprijzen.
"Wij hebben het kabinet geadviseerd om de winning op zee te versnellen om minder afhankelijk te worden van buitenlands gas", zegt onderzoeker René Peters van TNO. "Zeker met de huidige gasprijzen is het rendabel om op zee te winnen en de CO2-uitstoot is lager dan die van het geïmporteerde gas."
Gasbehoefte
De jaarlijkse gasbehoefte zal waarschijnlijk van 40 miljard kubieke meter dalen naar tussen de 25 en 30 miljard kubieke meter in 2030. TNO en EBN delen de verwachting van De Ruyter van Steveninck van ONE-Dyas dat rond 2045 de het laatste gas uit een Nederlandse gaskraan stroomt.
Peters: "Dan zal de energietransitie zo goed als voltooid zijn en hebben we een energiemix van wind uit zee, zon, biomassa, kernenergie en waterstof."
