'CO2-minimumprijs voor vervuilende industrie onvermijdelijk'
Willen we de klimaatdoelen halen, dan kunnen we niet om een CO2-minimumprijs voor vervuilende bedrijven heen. Dat stelt onderzoeksbureau CE Delft in een rapport. Het is de snelste manier om bedrijven te bewegen tot vergroening.
De door de industrie gevreesde concurrentie-effecten vallen mee, zeker als de betaalde heffing weer teruggesluisd wordt naar de bedrijven via subsidies, concludeert het onderzoeksbureau.
Ambities klimaatakkoord
Het kabinet heeft grote ambities als het gaat om het klimaatakkoord. In 2030 moet onze CO2-uitstoot met 49 procent zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990.
Om dat te halen is een CO2-minimumprijs voor de industrie noodzakelijk, schrijft CE Delft in een rapport. "Alle bestaande investeringen in fossiele energie moeten immers onrendabel worden gemaakt", is de conclusie.
Heffing een taboe
Nog voor de kerst streeft het kabinet ernaar dat het klimaatakkoord gepresenteerd wordt, maar aan de industrietafel verlopen de onderhandelingen uiterst moeizaam. Harde maatregelen blijven voorlopig uit.
Vooral de invoering van een CO2-heffing ligt zeer gevoelig bij de onderhandelaars aan de industrietafel van het klimaatakkoord. Betrokkenen stellen dat het onderwerp al maandenlang bijkans taboe is verklaard.
Voor bedrijven is een CO2-minimumprijs onbespreekbaar, omdat zij vrezen voor concurrentie-effecten. Volgens CE Delft is het gevaar daarvoor echter beperkt, zeker als een groot deel van de kosten die bedrijven kwijt zijn aan zo'n heffing teruggesluisd kan worden via een subsidie op andere CO2-besparende maatregelen.
Vervuilendste sectoren
De meest vervuilende industrieën in Nederland zijn de ijzer- en staalindustrie, de raffinaderijen, petrochemie en de kunstmestindustrie. Samen waren zij in 2017 goed voor ruim 32 megaton CO2-uitstoot. Dat is bijna 20 procent van onze totale CO2-uitstoot.
Voor hen zou de invoering van een minimumprijs op CO2 zeker een flinke kostenpost kunnen betekenen. Een extra heffing van 10 euro per ton CO2 zorgt voor hen voor 300 miljoen euro aan extra kosten. Voor Tata Steel in IJmuiden zou de totale heffing dan neerkomen op 63 miljoen, ongeveer 30 procent van hun hele winst over het boekjaar 2016/2017, schrijven de onderzoekers.
Dat is fors. Tegelijkertijd betalen die sectoren in vergelijking met ons omringende landen relatief weinig belasting op gas en energie. Dat heeft ervoor gezorgd dat de uitstoot van die sectoren de afgelopen jaren in Nederland ook harder is gestegen dan in België, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
CO2-heffing voor elektriciteit
Om de opwekking van elektriciteit met kolen terug te dringen was in het regeerakkoord al een een CO2-minimumprijs aangekondigd voor de elektriciteitssector. Die begint met 18 euro per ton CO2 en loopt op naar 43 euro per ton in 2030. CE Delft is voor de industrie uitgegaan van diezelfde prijzen.
Op het moment ligt de CO2-prijs op 20 euro. Een minimumprijs van 18 euro zou nu dus geen direct effect hebben, maar de afgelopen jaren heeft de prijs flink geschommeld. Volgens de laatste Nationale Energieverkenning uit 2017 daalt de prijs in 2019 flink, naar minder dan 10 euro. De heffing ligt in dat geval dus op meer dan 8 euro per uitgestoten ton CO2.
Groenste kabinet ooit
Greenpeace, dat namens verschillende milieuclubs aanschuift aan de industrietafel en samen met energievergelijker Wise opdracht gaf voor dit onderzoek, is blij met de uitkomsten van het onderzoek.
"We kunnen met het sluiten van een Klimaatakkoord de bedrijven niet blijven ontzien en de lasten bij de burgers neerleggen", zegt campagneleider Faiza Oulahsen. "Als 'groenste kabinet ooit' moet Wiebes het invoeren van een CO2-minimumprijs gewoon durven doen."