Bier in papier: Avantium stapt in project voor plantaardige verpakkingen
Chemiebedrijf Avantium stapt in een project voor de productie van biologisch afbreekbare papieren flesjes voor koolzuurhoudend bier en frisdrank. Het AEX-bedrijf ontwikkelde een plantaardig plastic om de flesjes luchtdicht te houden om de koolzuur in het flesje te houden.
Avantium doet mee met The Paper Bottle Project, een samenwerking tussen de Zweedse papierfabrikant BillerudKorsnäs en flessenmaker ALPLA. Onder meer bierbrouwer Carlsberg, Coca-Cola Europa en cosmeticabedrijf l'Oréal stapten eerder in het project.
Bioplastic
Een laagje van het bioplastic PEF (polyethyleenfuranoaat) moet ervoor zorgen dat de flessen de juiste eigenschappen krijgen.
"De flessen moeten zuurstof buiten houden, anders bederft bier bijvoorbeeld sneller. Maar de koolzuur moet juist binnen blijven", vertelt Caroline van Reedt Dortland van Avantium. Volgend jaar staan de eerste tests met het flesje gepland.
Geen druppel olie
Normaal gesproken liggen fossiele grondstoffen aan de basis van plastic, maar Avantium ontwikkelde een plantaardig PEF. "Er komt geen druppel olie aan te pas", zegt Van Reedt Dortland. Het is een bioplastic gemaakt van suikers uit biomassa: bijvoorbeeld uit graan of maisafval.
Op dit moment maakt Avantium het PEF nog in een soort demofabriek in Geleen, maar het doel is om in 2023 een echte fabriek te bouwen. "We werken nu alvast samen met The Paper Bottle. Volgend jaar nemen we een investeringsbeslissing over de fabriek."
'Beter dan gewoon plastic'
(Fris)drankproducenten zijn specifiek geïnteresseerd in de technologie van Avantium, zegt Van Reedt Dortland. Uit onderzoek zou blijken dat het plantaardige PEF minder zuurstof doorlaat en koolzuur beter binnenhoudt dan 'gewone' plastic verpakkingen of laagjes.
Kijkend naar het papieren bierflesje heeft dat bovendien andere voordelen. Het zou volledig recyclebaar zijn en is een stuk minder zwaar in transport dan bijvoorbeeld glas. "Omdat het papier zelf voor de stevigheid zorgt, is maar een dun laagje bioplastic nodig" aldus Van Reedt Dortland.
Geperst pulp
Het eerste prototype van het flesje werd in juni 2013 gemaakt door het Deense bedrijf ecoXpac, sindsdien is het uitgegroeid tot een samenwerking tussen verschillende grote bedrijven. Het flesje wordt geperst uit een mengsel van papierpulp, waarmee het druk kan weerstaan en in verschillende vormen kan worden verwerkt.
Dat alles moet onze ecologische voetafdruk naar beneden bijstellen: "PEF is ongeveer 60 procent duurzamer dan bijvoorbeeld PET. In het geval van The Paper Bottle kan dat nog wel meer zijn omdat er dus maar een dun laagje nodig is", aldus Van Reedt Dortland.
Is het duurzamer?
Hoeveel duurzamer een papieren flesje precies is laat initiatiefnemer BillerudKorsnäs in het midden. Volgens het bedrijf zullen de vezels vooral worden hergebruikt voor die producten die er geschikt voor zijn, zoals kartonnen dozen en tasjes.Er kunnen geen nieu
we flesjes worden gemaakt van het materiaal, omdat dat tegen de huidige voedselwetten indruist.
Chris Bruijnes, directeur van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) vraagt zich af of de makers van het papieren flesje ook voldoende hebben overlegd met de recycle-industrie. "Die hebben namelijk bijvoorkeur pure, niet samengestelde materialen. Bij het oud papier komt het op de grote hoop, er wordt pulp van gemaakt. Dan is plastic verwijderen lastig. Niet alle recyclers kunnen dat."
Bierfles beter dan wegwerp
Of een papieren flesje met een bekleding van bioplastic aan de binnenkant echt beter is voor het milieu is moeilijk te zeggen.
"De footprint hangt af van het materiaal en van het product", weet ook Bruijnes. "En van de manier van berekenen. Bioplastics scoren bijvoorbeeld beter dan andere plastic, met een lagere co2-uitstoot. Maar er is meer ruimte nodig om het te maken. Dat is weer minder goed voor het milieu."
Schade aan milieu
Volgens duurzaamheidssite Milieu Centraal is een bierfles met statiegeld acht keer beter voor het milieu dan een wegwerpversie. En een kilo papier veroorzaakt minder broeikasgassen dan een kilo plastic, maar voor papier heb je weer grote productiebossen nodig.
Verder is statiegeld beter voor het milieu dan eenmalige verpakkingen en plastic wint vaak van glas, omdat het materiaal lichter is en het dus minder energie kost om te vervoeren.
In Nederland moeten alle plastic verpakkingen in 2025 volledig recyclebaar zijn, zo staat in het Plastic Pact van het kabinet en het bedrijfsleven. Of bioplastics de oplossing zijn? Daarover twijfelen kenners: Als een verpakking van bioplastic in het milieu terechtkomt, kan het net zo goed schade aanrichten.