ExxonMobil voor de rechter wegens misleiding eigen beleggers
De Amerikaanse staat New York klaagt ExxonMobil aan. Het olie- en gasconcern zou zijn eigen beleggers hebben misleid over de gevolgen van de klimaatcrisis. Vijf vragen over de kwestie.
Waar wordt het bedrijf precies van beschuldigd?
De klacht gaat niet over de rol van ExxonMobil bij het veroorzaken van klimaatverandering, maar over het misleiden van beleggers.
ExxonMobil zou, in het kort, te weinig rekening hebben gehouden met de kosten die voortvloeien uit klimaatverandering. Daardoor zouden aandeelhouders van de onderneming schade hebben geleden. ExxonMobil zegt echter niets fout te hebben gedaan.
We weten toch al lang dat klimaatverandering speelt?
Inderdaad, wetenschappers wijzen daar al jaren op. Tussen 1965 en 2017 stootte ExxonMobil bijna 42 miljard ton CO2 en methaan uit. Daarmee was het bedrijf de op drie na grootste vervuiler ter wereld.
Ook ExxonMobil weet al lang dat de uitstoot van broeikasgassen (zoals CO2), als gevolg van het verbranden van olie en gas, zorgt voor opwarming van de aarde. Dat weten ze om precies te zijn sinds 1977, en dat is 42 jaar geleden.
Wat deed het concern met die kennis?
Aanvankelijk ontkende het naar buiten toe eenvoudigweg dat er zoiets als klimaatverandering bestond. Sterker nog, ExxonMobil steunde jarenlang organisaties die klimaatverandering ontkenden.
Later nam het olie- en gasbedrijf bij de kosten voor projecten geregeld - maar niet altijd - een bedrag op voor kosten die kunnen voortvloeien uit overheidsregulering. Wanneer een investering wordt overwogen, dan worden de geschatte kosten en de verwachte opbrengsten namelijk tegenover elkaar gezet om te kijken of het loont.
Hoe worden beleggers geraakt?
De bedragen die ExxonMobil intern hanteerde voor kosten vanwege overheidsregels waren echter veel lager dan het naar buiten toe vertelde. Ook werden de kosten voor uitstoot vóór 2016 niet meegerekend.
Zo zijn bij een teerzandproject in het Canadese Alberta de kosten van uitstoot van broeikasgassen met 25 miljard dollar (ruim 22 miljard euro, oftewel 94 procent) te laag ingeschat, aldus de aanklacht.
Dat betekent dus dat de winst van projecten in werkelijkheid lager was dan naar buiten toe werd voorgespiegeld. Dit omdat er werd gezegd dat bepaalde kosten wél waren meegenomen, terwijl dat niet het geval was.
Daardoor leken bepaalde projecten aantrekkelijker dan ze in werkelijkheid waren. Oftewel: de onderneming liep grotere risico's dan het tegen beleggers zei.
Verder nam het concern bij de berekening van de toekomstige vraag naar olie en gas de kosten van de uitstoot van broeikasgassen voor de transportsector niet mee. Die sector is goed voor de helft van de wereldwijde vraag naar olie en dus belangrijk voor een concern als ExxonMobil.
Ook zouden de risico's van het scenario waarin de wereld twee graden opwarmt te laag zijn voorgesteld. Wanneer de aarde met meer dan twee graden opwarmt, dan kan de consumptie en productie van fossiele brandstoffen door de overheid fors worden beperkt.
Raakt dat ook de waarde van het bedrijf?
Toen ze bij ExxonMobil de interne regels wijzigden, bleek dat er eigenlijk 'grote afschrijvingen' van de reserves zouden moeten plaatsvinden. Om dat te voorkomen werd er echter met een 'alternatieve methodiek' gerekend. Zo werd de waarde van het concern dus alsnog te hoog voorgesteld.
Zo werd voorkomen dat bij teerzandproject in Alberta 28 jaar eerder moest worden gestopt en de oliereserves met 300 miljoen vaten zouden moeten worden verlaagd. In de aanklacht wordt gesproken van een 'Potemkindorp'.
De voormalige ceo Rex Tillerson, die later nog minister van buitenlandse zaken was onder Trump, zou van de fraude hebben geweten.
Gaat ExxonMobil nog steeds zo te werk?
Het concern stopt geen geld meer in organisaties die klimaatverandering ontkennen. ExxonMobil zegt zelfs te erkennen dat klimaatverandering bestaat en dat het nodig is om er wat aan te doen. Ook staat het bedrijf naar eigen zeggen chter het klimaatakkoord van Parijs en afficheert het zichzelf als een onderneming die veel doet met biobrandstoffen.
Over de kwestie die nu speelt is ExxonMobil echter hard: "De zaak van de New Yorkse procureur-generaal is misleidend en stelt opzettelijk een proces dat wij gebruiken om ervoor te zorgen dat bij investeringen rekening wordt gehouden met de gevolgen van huidige en toekomstige klimaatgerelateerde regels verkeerd voor", zegt een woordvoerder tegen de Britse krant The Guardian.
Procureur-generaal Leticia James klaagde in augustus nog bij de rechter dat ExxonMobil potentiële getuigen probeerde te ontmoedigen door hen te overspoelen met eisen om documenten aan te leveren.