'VS zette druk op Nederland om China-export ASML te blokkeren'
De Nederlandse overheid is door de Amerikanen flink onder druk gezet om de verkoop van Nederlandse chipmachinetechnologie aan China te blokkeren. Doordat een exportvergunning werd opgeschort, kan ASML haar duurste technologie niet verkopen aan Chinese bedrijven.
De regering-Trump is al sinds 2018 bezig met een campagne om de verkoop van Nederlandse chiptechnologie te blokkeren, schrijft Reuters op basis van ingewijden.
In dat jaar gaf de Nederlandse overheid ASML, de wereldleider als het gaat om het bouwen van chipmaakmachines, een exportvergunning voor een geavanceerde technologie. Die vergunning werd onder druk van Amerikanen later niet verlengd, stelt het persbureau.
Druk op hoog niveau
Het gaat om de kostbare EUV-machines, ASML's paradepaardjes, waarmee de krachtigste chips gemaakt kunnen worden. ASML mag andere machines wel nog uitvoeren naar China.
Door het intrekken van de vergunning werd er in ieder geval een order voor een EUV-machine geannuleerd. Dat kostte ASML 150 miljoen dollar (134 miljoen euro).
Volgens het persbureau toont de actie van de VS aan hoe ver de Amerikanen willen gaan om geavanceerde technologie uit de handen van de Chinezen te houden.
Exportvergunningen
Monique Mols, woordvoerder van ASML, wil niet zoveel kwijt over de zaak. Ze bevestigt aan RTL Z dat er op dit moment geen exportvergunning is. Een eerder afgegeven exportvergunning is verlopen en niet verlengd, bevestigt ze.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken weigert uitspraken te doen over bedrijven en individuele vergunningaanvragen, zegt woordvoerder Irene Gerritsen tegen RTL Z.
"De Nederlandse overheid hanteert een case-by-case benadering op het gebied van exportcontrole. Bij de afweging om wel of geen exportvergunning af te geven, weegt de Nederlandse overheid zowel de economische belangen als veiligheidsbelangen mee", zegt Gerritsen.
Dual-use goederen
De geavanceerde EUV-technologie valt onder het Verdrag van Wassenaar. Daarin hebben 42 landen een lijst opgesteld van technologie die zonder vergunning niet zomaar aan niet-leden mag worden geleverd.
Het gaat om zogenoemde 'dual-use'-technologie, strategische technologie die voor zowel goede als minder goede doeleinden kan worden ingezet. Denk bijvoorbeeld aan gebruik door het leger van een niet bevriende staat.
China is geen onderdeel van het verdrag, en bedrijven hebben toestemming nodig om daar hun technologie te verkopen. Nederlandse bedrijven moeten daarvoor een exportvergunning van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken ontvangen. ASML kreeg de vergunning in 2018.
Gesprekken met Rutte en Nederlandse diplomaten
Volgens Reuters hebben de Amerikanen eerst onderzocht of ze de verkoop simpelweg konden blokkeren. Dat was niet mogelijk, omdat er te weinig Amerikaanse technologie in de machines is verwerkt. Er zijn zeker vier gespreksrondes geweest met Nederlandse diplomaten op de Nederlandse ambassade in Washington DC, aldus ingewijden.
Op 18 juli bezocht premier Mark Rutte het Witte Huis. Veiligheidsadviseur Charles Kupperman van de VS zou Rutte toen een rapport van de inlichtingendiensten hebben laten zien. In dat rapport worden de mogelijke gevolgen beschreven als China de technologie van ASML in handen krijgt, schrijft Reuters.
Afwachten voor ASML
Vrij kort na dat bezoek heeft de Nederlandse overheid de exportvergunning van ASML niet verlengd. ASML wacht af of een nieuwe vergunning verleend wordt. "Het is niet aan ons", zegt Mols. "Wij houden ons gewoon aan de wet. Zolang er geen vergunning is, exporteren we niet. Het is wat het is.