Sierteeltsector luidt noodklok: 'Het is écht een paar minuten voor twaalf'

Nooit eerder zagen ze de wereldwijde vraag naar Nederlandse bloemen en planten zo snel instorten, zeggen betrokkenen uit de sector. Alleen gisteren al belandde de helft van het bloemenaanbod op de veiling in de afvalbak, vertelt Steven van Schilfgaarde, ceo van bloemenveiling Royal FloraHolland. "De Europese vraag is met 80 tot 85 procent afgenomen. Het is dramatisch."

Door de lage vraag, met name uit het buitenland, wordt de minimumprijs vaak niet eens gehaald (in jargon: de klok is doorgedraaid) waardoor de bloemen en planten niet verkocht worden en dus in de prullenbak belanden. Zelfs producten van de hoogste kwaliteit eindigen in de shredder. Van Schilfgaarde: "Dit is in ons honderdjarig bestaan nooit in deze omvang gebeurd."

Derde exportsector

Dit terwijl het begin van de lente – met Valentijnsdag, Moederdag en verschillende christelijke feestdagen – normaal gesproken de drukste tijd van het jaar is. De coöperatieve veiling, eigendom van de ruim 4000 aangesloten telers, zag zich genoodzaakt zijn leden met een aanbodsbeperking op te leggen om de prijs te laten stijgen. Ook mogen B-producten niet meer worden aangeleverd.

Er staat wat op het spel. De Nederlandse sierteelt is na machines en metaal de derde exportsector. Op een totale jaaromzet van 7 miljard euro komt 6,2 miljard euro van de export. Daarmee is Nederland goed voor ruim een derde van de wereldwijde bloemen- en plantenhandel. Zo'n 150.000 mensen zijn actief in de sector.

Het is dan ook niet gek dat de branche expliciet werd genoemd door premier Mark Rutte in zijn speech waarin hij beloofde het Nederlandse bedrijfsleven te zullen helpen. Maar die hulp moet dan wel snel komen, anders dreigt een kaalslag, waarschuwt Van Schilfgaarde. "Als er niets snel iets gebeurt, vallen kerngezonde bedrijven straks bij bosjes om. Het is écht een paar minuten voor twaalf."

Slapeloze nachten

Plantenkweker Ab van der Berg van Meewisse Plants uit het Drentse Erica is een van hen. Van zijn wekelijkse oogst van 35.000 bromelia's belandt momenteel 90 procent in de afvalcontainer. De planten die hij wél verkoopt, gaan voor bodemprijzen weg. "Normaal krijg ik 3,50 euro per plant, nu niet meer dan tussen de 50 en 90 cent."

Van der Berg en zijn compagnons hebben acht hectaren aan bromelia's in hun kassen staan. De gele, rode en paarse kamerplanten staan een jaar in de kas voordat ze van stekje uitgroeien tot een volwaardige plant voor de verkoop. Een groot deel belandt in Zuid-Europa. "Italianen zijn er helemaal gek op", weet de kweker. "Ze vinden die felle kleuren geweldig."

Net als veel andere sierteeltkwekers beleeft Van der Berg slapeloze nachten. "Het is heel erg spannend. Op deze manier houd ik het nog een week of 5 à 6 vol. Als het daarna weer de goede kant op gaat, komen we er wel weer bovenop. Gebeurt dat niet, dan zijn we klaar."

Noodfonds

Ook handelaren krijgen zware klappen. Met een omzet van 1,75 miljard euro is Dutch Flower Group de grootste bloemenhandelaar ter wereld. Vóór de coronacrisis vonden wekelijks soms wel 150 miljoen bloemen hun weg via de ruim dertig bedrijven binnen de groep uit Aalsmeer. "Onze omzet is de afgelopen weken met 80 procent gedaald", zegt ceo Marco van Zijverden. "Dit is een zeer zorgwekkende situatie. Dit heb ik nog nooit meegemaakt."

Samen met Royal FloraHolland pleit Van Zijverden voor zowel noodkredieten om faillissementen op korte termijn te voorkomen als voor een noodfonds om geleden schade te vergoeden. De dinsdagavond aangekondigde maatregelen van het kabinet noemen ze positief. Wel vinden ze het spannend hoe snel bedrijven over de financiële ondersteuning kunnen beschikken.

Volgens Van Schilfgaarde kan de totale schade oplopen tot 2 miljard euro. "Dat kunnen wij als sector niet dragen." Volgens hem is een noodfonds nodig om ervoor te zorgen dat bedrijven niet achterblijven met een grote schuldenlast. "Anders gaat een groot deel van de kwekers en de exporteurs failliet."