Topman ASR: we hebben een noodfonds voor een klimaatramp nodig
Een grote overstroming van een rivier of een dijkdoorbraak aan de kust. Volgens Jos Baeten, de baas van verzekeraar ASR, is de kans groot dat het gaat gebeuren. Maar een verzekering dekt de schade van zo'n grote ramp niet. Samen met andere verzekeraars pleit de topman daarom voor een gezamenlijke klimaatpot, waar burgers aan mee gaan betalen.
De topman van verzekeraar ASR ligt er naar eigen zeggen steeds vaker wakker van: klimaatverandering. Om te zien hoe groot het probleem is, hoeft hij soms alleen naar buiten te kijken: het aantal keren dat Nederland extreem weer meemaakt, neemt met het jaar toe.
En het speelt in het hele land, vertelt hij. In Nederland zijn bijvoorbeeld zo'n 750.000 huizen gebouwd op houten palen. Door de toegenomen droogte beginnen die palen te rotten.
Rivieren uit hun oevers
Of neem bewoners van steden en dorpen vlakbij een rivier: die zien het water steeds vaker akelig dichtbij komen.
En dan zijn er nog de extreme stormen en hagelbuien: veel Brabanders zullen zich de hagelstenen zo groot als tennisballen in 2016 nog goed herinneren. De ijsballen vernielden tal van kassen, gewassen en auto’s.
Van 80 naar 600 miljoen
Jos Baeten ziet het één op één terug in de schade die elk jaar geclaimd wordt. Die hagelbui in 2016 leverde voor de verzekeraars een totaalbedrag aan schade op van 600 miljoen euro. In 2008 bedroeg de schade van een flinke hagelbui nog 80 miljoen.
De totale rekening loopt ook steeds verder op. Baeten: "De komende jaren groeit de weergerelateerde schade met 250 miljoen euro voor de sector. Dat ga je terugzien in de premies."
Op dit moment komt de gemiddelde weerschade aan auto's en gebouwen neer op 364 miljoen euro per jaar.
Ongedekte schade
En dat gaat nog over de schade die gedekt is. Baeten maakt zich de laatste jaren steeds meer zorgen over de schade die niet gedekt is. Denk aan de ravage die ontstaat als een grote rivier overstroomt, midden in Maastricht bijvoorbeeld. Of een dijkdoorbraak aan de kust.
"Dan zou de schade wel eens de draagkracht van verzekeraars te boven kunnen gaan. En zo'n extreem weer-event gaat een keer gebeuren. Ik kan niet zeggen: volgend jaar of over vijf jaar. Maar dat zo'n event een keer gaat plaatsvinden is zeker", zegt Baeten.
Gezamenlijke klimaatpot
Samen met andere bestuurders van verzekeraars heeft Baeten daarom een plan bedacht: er moet een gezamenlijke pot opgebouwd worden, een soort noodfonds, voor extreme weerrampen die zo groot zijn dat ze niet gedekt zijn door de verzekeraars.
"Want als we niks doen en er gebeurt zoiets groots, dan kijkt iedereen gelijk naar de overheid. Net als bij deze coronacrisis." In tegenstelling tot deze pandemie kun je als overheid bij een klimaatramp dus maar beter wél goed voorbereid zijn, zegt Baeten. Met zo'n klimaatpot bijvoorbeeld.
2 miljard
Hoeveel geld moet er dan in die gezamenlijke pot? Dat moet nog bepaald worden, zegt Baeten. Maar bij wijze van voorbeeld noemt hij een einddoel van 2 miljard euro; opgebouwd in 10 jaar tijd, door de overheid en verzekeraars.
Al komt het geld van de verzekeraars vooral van de 7 miljoen huishoudens met een opstalverzekering: die krijgen een maandelijkse opslag van 1,50 euro, die direct naar die klimaatpot gaat.
Naar de prullenbak
Het voorstel voor zo'n gezamenlijke pot ligt er al langer. In 2007 en 2013 is het plan meerdere keren door het Verbond van Verzekeraars besproken met topambtenaren en ministers, maar het werd steeds naar de prullenbak verwezen.
Dat had de eerste keer te maken met de financiële crisis: door aanstaande lastenverzwaringen zag het kabinet het niet zitten. De tweede keer werd het plan afgeschoten door de Autoriteit Consument en Markt.
Een gezamenlijke klimaatpot zou niet stroken met de mededingingsregels, die het onmogelijk maken om onderlinge afspraken te maken, zegt de topman. "En ik denk dat de noodzaak niet voldoende werd gezien."
Kans door corona
Maatregelen die geld kosten en pas in de (verre) toekomst wat opleveren, kunnen niet altijd op luid applaus rekenen van de kiezer, ziet Baeten, en dus ook niet van politici.
Maar dat zou nu, dankzij de coronacrisis wel eens anders kunnen zijn, hoopt de topman. "Ik denk dat er nu wel een momentum is om dat gesprek opnieuw aan te gaan."
Geen voorbereiding
Hij wijst op de genegeerde experts die de afgelopen jaren wezen op het reële risico van een wereldwijde pandemie. "Maar waren we er op voorbereid? Nee."
Het laat zien dat je dus wel naar die experts moet luisteren en je goed moet voorbereiden, stelt Baeten. Daar is de politiek, maar ook de burger zich nu meer bewust van.
En er wordt wat meer urgentie gevoeld, vindt de ceo. “Ik denk dat er nu wel een besef is dat we waarschuwingen over klimaatverandering niet meer kunnen negeren. En dat we ons goed moeten voorbereiden op wat gaat komen.”