Kan verhoorde Frits van Eerd aanblijven als topman Jumbo?
Topman Frits van Eerd van supermarktgigant Jumbo is een van de mensen die is verhoord in een onderzoek van het Openbaar Ministerie naar witwaspraktijken. Kan hij aanblijven als hoogste baas van Jumbo? Of moet hij tijdelijk zijn taken neerleggen? "Bij een beursgenoteerd bedrijf zou daar al snel over worden nagedacht, maar hier bepaalt de familie."
Dinsdag deed de fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst FIOD in het kader van een witwasonderzoek invallen bij onder meer de woning van Van Eerd en het hoofdkantoor van Jumbo, en werd de Jumbo-topman in de zaak verhoord.
Verdachte
Gisteren meldde het FD dat Van Eerd niet alleen als getuige is verhoord, maar ook tot de negen verdachten in het onderzoek behoort. Sinds dinsdag zit hij volgens de krant vast in beperking. Dat betekent dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat.
Het Openbaar Minsterie doet onderzoek naar grootschalig witwassen van geld en goederen en btw-fraude in de autohandel. Hoofdverdachte is de 58-jarige autohandelaar Theo E. Hij zou coureurs die op zoek waren naar sponsors in contact hebben gebracht met auto- en motorsportliefhebber Van Eerd.
Non-actief
Het is de vraag of Van Eerd gedurende het onderzoek kan aanblijven als bestuursvoorzitter van het familiebedrijf, of dat hij tijdelijk zijn functie moet neerleggen.
Jumbo is niet zomaar een bedrijf, maar is na Albert Heijn de grootste supermarktketen van Nederland. Het concern telt ruim 700 winkels in Nederland en België, samen goed voor een omzet van bijna 10 miljard euro. Het bedrijf met 100.000 werknemers is volledig in handen van de familie Van Eerd.
Beschadigd
Volgens bestuursexpert Leen Paape is Van Eerd sowieso door de verdenking beschadigd, en zou het goed voorstelbaar zijn als hij zijn functies tijdelijk zou neerleggen.
"Zijn taken zouden overgenomen kunnen worden door een interimmer, een gedelegeerd commissaris of een nieuwe bestuurder. Bij een beursgenoteerd bedrijf zou daar al heel snel over worden nagedacht, maar Jumbo is een familiebedrijf. Uiteindelijk bepaalt de familie of Van Eerd kan blijven zitten of niet", aldus de hoogleraar corporate governance aan Nyenrode Business Universiteit.
Op non-actief
Een recent voorbeeld van een beursgenoteerd bedrijf waar een bestuurder die werd verdacht van strafbare gedragingen of wangedrag gedurende een onderzoek tijdelijk op non-actief werd gezet, is Just Eat Takeaway.
Het moederbedrijf van de Nederlandse maaltijdbezorger Thuisbezorgd schorste operationeel bestuurder Jörg Gerbig afgelopen mei na beschuldigingen van wangedrag tijdens een bedrijfsfeestje. Na drie maanden kondigde het bedrijf aan dat Gerbig na onderzoek kan terugkeren.
Het loopt ook wel eens anders. Zo schorste verzekeraar Achmea in 2014 bestuurder Jeroen van Breda Vriesman, toen bekend werd dat het OM onderzoek deed naar gesjoemel bij een bedrijfsonderdeel waarvoor hij verantwoordelijk was geweest. Van Breda Vriesman keerde uiteindelijk niet meer terug als bestuurder, maar vertrok met een vertrekpremie.
Familiebedrijf
Jumbo is echter een geval apart, omdat het een familiebedrijf is. Alle aandelen in de supermarktketen zijn in handen van vader Karel en zijn kinderen Frits, Colette en Monique van Eerd. Vader en zussen zullen Frits niet snel aan de kant schuiven.
Het bedrijf heeft weliswaar een raad van commissarissen, die deels uit onafhankelijke commissarissen bestaat en niet alleen de belangen van de familie moet behartigen. "De raad van commissarissen moet als collectief het belang van de vennootschap dienen", legt hoogleraar corporate governance Paape uit.
Onafhankelijke commissarissen
In dat orgaan zitten Frits’ vader Karel en zijn zus Colette. Ook vertrouweling van de familie en ex-cfo van Jumbo Ton van Veen is commissaris. Maar het merendeel van de leden is onafhankelijk; Antony Burgmans (ex-Unilever), Wilco Jiskoot (ex-ABN Amro), Piet Coelewij (ex-Wehkamp) en Jacqueline Hoogerbrugge (ex-Unilever).
Het zogeheten governance committee – zeg maar het groepje commissarissen dat moet controleren of Jumbo goed wordt bestuurd - bestaat uit Frits’ vader, Burgmans en Jiskoot.
Familie bepaalt
Het is de taak van de commissarissen om toe te zien op de directie, en in te grijpen als er dingen fout gaan bij het bedrijf. Maar zelfs als zij zouden vinden dat Jumbo erbij gebaat is dat Frits tijdelijk zijn functie neerlegt, is nog niet zeker of dat dan ook daadwerkelijk gebeurt.
“De commissarissen gaan in principe over de benoeming van de topman, maar hebben wel de goedkeuring nodig van de aandeelhouders. En dat is de familie Van Eerd. Uiteindelijk is het dus de familie die bepaalt”, aldus Paape.
Radiostilte
Toezichthouder Burgmans laat weten niet te willen ingaan op de vraag of de raad van commissarissen vindt dat de directievoorzitter zijn taken wel of niet tijdelijk zou moeten neerleggen. Hij verwijst naar de communicatie-afdeling van Jumbo.
Ook een assistente van commissaris Colette Kloosterman – Van Eerd verwijst naar de persdienst. Commissaris Van Veen was onbereikbaar voor commentaar. Coelewij en Hoogerbrugge reageerden niet op contactverzoeken.
Ook bij Jumbo betracht men radiostilte, en wil niet reageren op de vraag of de bestuursvoorzitter gedurende het onderzoek naar de witwaspraktijken zijn functies zal neerleggen of niet. "Wij doen op dit moment geen mededelingen", laat een woordvoerster van het bedrijf weten.