Handhaving mislukte zzp-wet voor derde keer opgeschort
De wet DBA wordt zeker tot 1 januari 2020 niet gehandhaafd. Dat betekent dat zzp'ers en opdrachtgevers tot die tijd geen boetes of naheffingen kunnen krijgen als geconstateerd wordt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid.
Dat schrijven minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees en staatssecretaris Menno Snel van Financiën in een brief aan de Tweede Kamer. Wel verruimt het kabinet de mogelijkheden voor de handhaving van kwaadwillenden.
Vanaf 1 juli 2018 richt de handhaving zich niet langer alleen op de ernstigste gevallen, maar ook op andere malafide bedrijven. Het kabinet geeft hiermee gehoor aan de toenemende onvrede over mogelijke schijnzelfstandigheid bij voornamelijk de onderkant van de arbeidsmarkt.
Verplicht zzp'er
Kwaadwillenden worden aangepakt op basis van drie criteria. Zo kijkt de Belastingdienst of er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, van evidente schijnzelfstandigheid én of er opzet in het spel is vanuit de opdrachtgever.
Met de strengere handhaving zou de minister onder andere Deliveroo op de korrel hebben, hoewel het ministerie dit niet wil bevestigen. De maaltijdbezorger heeft besloten dat alle koeriers die in loondienst zijn verplicht zzp'er moeten worden. Dit tot woede van de 'riders' zelf.
De wet DBA werd door het kabinet Rutte II ingevoerd om een einde te maken aan schijnconstructies voor zzp'ers. Maar in plaats van duidelijkheid te scheppen, zorgde de opvolger van de VAR juist voor veel onrust onder zzp'ers en opdrachtgevers.
Grote onzekerheid
Zo ontstond er direct na de invoering grote onzekerheid bij zelfstandigen en opdrachtgevers over wat aangemerkt wordt als verkapt dienstverband en wat niet. Ook kwam er veel kritiek op de verplichte modelovereenkomsten. Uit deze documenten, die door de Belastingdienst moeten worden goedgekeurd, zou moeten blijken dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Het regende klachten. Uit een enquête van belangenorganisatie ZZP Nederland bleek dat zeker een derde van zzp'ers direct last had van het effect van de wet. De Kamer van Koophandel becijferde dat één op de vijf opdrachtgevers liever geen zzp'ers meer wilden inhuren als gevolg van de wet.
Voor de derde keer
Daarop parkeerde staatssecretaris Eric Wiebes de handhaving van de wet DBA tot twee keer aan toe in de ijskast. Het kabinet-Rutte III is zich bewust van de gevolgen van de wet DBA en zet daarom in op nieuwe wet- en regelgeving. Daartoe zat Koolmees eind vorige maand met verschillende belanghebbenden om tafel. In de tussentijd schort hij de handhaving voor de derde keer op.
De nieuwe regels voor zelfstandigen treden op zijn vroegst pas in 2020 in werking, zei D66-minister Koolmees in eind vorig jaar debat met de Tweede Kamer over de begroting van zijn departement. Veel sneller is volgens hem niet mogelijk vanwege de zorgvuldigheid die is geboden. "De nieuwe regels moeten goed uitvoerbaar zijn."
Toenemende onvrede
In een reactie laat vakbond CNV weten dat handhaving op schijnzelfstandigheid pas te verwachten valt als de nieuwe wet er is. Tegelijkertijd noemt de vakbond het 'positief' dat het kabinet meer wil doen ten aanzien van kwaadwillende opdrachtgevers. Voorzitter Maurice Limmen: "Het CNV vreest echter dat ook met deze uitbreiding de handhaving te weinig zal zijn."
Frederique Zebeda, vakbondsbestuurder bij FNV Jong, sluit zich daarbij aan. "Er heerst een toenemende onvrede bij de onderkant van de arbeidsmarkt over schijnzelfstandigheid. Deliveroo laat zien hoe hard dat handhaven nodig is." Ook Deliveroo-bezorger Yorick is tevreden: "Ik ben blij dat bedrijven als Deliveroo nu weer kunnen worden aangepakt, ook al zal dat in de praktijk nog een half jaar duren."