Fipronilcrisis: ellende voor boeren, kassa voor deze bedrijven
Honderden pluimveebedrijven wankelen, miljoenen kippen en eieren zijn vernietigd. De fipronilcrisis betekent een financiële strop voor betrokken boeren, maar er zijn ook bedrijven die ervan profiteren.
Laboratoria: vanaf 100 euro per kip
Te beginnen met de laboratoria die de eieren, kippen en mest hebben getest op fipronil. Voedselwaakhond NVWA heeft daarvoor onderzoeksinstelling RIKILT gevraagd. Wat RIKILT voor de controles heeft gekregen is niet exact bekend. "De NVWA heeft gezegd de kosten door te berekenen aan de boeren, maar wij hebben nog geen factuur ontvangen", reageert Hennie de Haan, voorzitter van de Nederlandse Vakbond Pluimveehouders, namens de boeren.
Als de gemeten waardes te hoog waren, moesten pluimveebedrijven op slot. Kippenboeren die dat overkwam, probeerden hun stallen en kippen zo snel mogelijk fipronilvrij te krijgen. Om te controleren of dat was gelukt, stuurden de boeren zelf monsters op naar laboratoria als TLR, Ducares, Eurofins en Groen Agro Control.
De prijzen voor die tests verschillen per laboratorium, maar het onderzoek naar aanwezigheid van fipronil in mest of in een kip kost zo rond de 100 euro. Om tien eieren te laten onderzoeken rekenen laboratoria al gauw een kleine 300 euro. De meeste boeren hebben tientallen monsters ingestuurd. "Ik heb zeker tien keer per stal gemonsterd en ik heb vijf stallen", vertelt boer Antoinne van de Kruijs.
Vergassers: 10 à 15 cent per kip
Als het mis was op de boerderij en een boer koos ervoor om te ruimen, dan betekende dat kassa voor Van Eck Bedrijfshygiëne, het bedrijf dat kippen vergast. De prijs die dat bedrijf vraagt gaat per kubieke meter stal. Hoeveel Van Eck rekent, wil het bedrijf niet zeggen. Pluimveehouder Van de Kruijs schat de prijs op 10 à 15 cent per kip. Eind november stond de stand op 3,5 miljoen kippen die gedood zijn.
Vernietigers: 6 euro per vat
Ook Rendac, dat kadavers vernietigt, reageert niet op vragen over de prijs. Op de website vermeldt Rendac wel wat de kadavertarieven zijn in 2018. Daar staat dat het bedrijf niet per kip, maar per liter rekent. Een vat van 200 liter met kippen kost 6,58 euro om te verwerken en op een kantelcontainer van 750 liter staat een prijs van 33,46 euro.
Volgens Hennie de Haan kostte het ruimen - dus vergassen, afvoeren en vernietigen - van één kip tussen de 80 cent en een euro voor pluimveehouders.
Reinigingsmiddelproducenten, dierenartsen, advocaten
Tot slot zijn er nog bedrijven die aanpalende diensten hebben verleend. Denk aan bedrijven die reinigingsmiddelen verkopen, dierenartsen die het proces op de boerderijen hebben begeleid en de advocaten die namens de boeren optreden.
Boeren zónder fipronilgebruik
We sluiten af met de échte winnaars van de fipronilcrisis. Dat zijn de boeren die geen fipronil hebben gebruikt en een vrije eierprijs hanteren. Zij konden hun eieren verkopen tegen torenhoge prijzen nadat winkels de verdachte eieren uit de winkel haalden. In onderstaande grafiek zie je wat de prijs heeft gedaan:
