Twee keer zoveel distributiecentra: personeel niet aan te slepen

Vooral de laatste paar jaar is de groei aan distributiecentra spectaculair, stellen experts. De economie loopt goed en de e-commerce wordt groter en groter. Dat zorgt ervoor dat in logistieke hotspots als Venlo-Venray, Tilburg-Waalwijk en West-Brabant overal distributiecentra zijn verschenen.

Verdubbeling aan centra

Hoeveel distributiecentra er precies zijn wordt niet officieel bijgehouden. Wel zijn er cijfers van de NVM en schattingen van onderzoekers. 

In 2000 waren er volgens de NVM nog 1038 distributiecentra met een gezamenlijke oppervlakte van 16 miljoen vierkante meter. In 2018 waren dat er 1930 met een oppervlakte van 31,3 miljoen vierkante meter, telde de NVM.

Docent-onderzoeker Sander Onstein schat het aantal distributiecentra in op minimaal 1800 tot 1900 DC's met een oppervlakte van zo'n 30 miljoen vierkante meter.

Alle deskundigen zien een forse groei en denken dat er alleen nog maar meer centra bijkomen. Wat wel heel concreet is, is de groei van het aantal XXL-distributiecentra van 40.000 vierkante meter of groter.

Schaalvergroting: steeds meer XXL-DC's

In 2013 openden er slechts twee XXL-distributiecentra in Nederland. Sindsdien zijn er in totaal 75 XXL-distributie geopend of aangekondigd om binnenkort te openen. Dat zocht Buck Consultants International uit op verzoek van RTL Z. "De afgelopen vijf jaar is de trend schaalvergroting", constateert directeur René Buck.

De drang naar schaalvergroting heeft twee hoofdredenen. Logistiek dienstverleners willen in een groot DC meerdere klanten kunnen bedienen. Bij e-commerce wordt alles groter omdat de voorraden groeien en er ruimte moet zijn om producten die terug worden gestuurd te verwerken.

Geen tweedehands markt

"Vroeger had je als kledingzaak een winkel en een warehouse", legt Buck uit. "Nu heb je soms bij webshops geen fysieke winkel, maar moet je een broek wel in zes kleuren en tien maten op voorraad hebben. Daar heb je veel ruimte voor nodig. Je ziet ook dat alle moderne logistieke centra elf meter hoog zijn, terwijl dat vroeger veel lager was."

Dat er continu nieuwe centra worden gebouwd is simpel te verklaren, volgens Buck. "Er is nog geen tweedehands markt en alle grote centra zijn op maat gemaakt voor de bedrijven. Als je nu zegt: 'ik wil morgen een distributiecentrum van 40.000 vierkante meter huren', dan ga je die heel moeilijk vinden. Je zult 'm zelf moeten bouwen."

10.000 vacatures erbij

Personeel vinden in de huidige krappe arbeidsmarkt is voor eigenaren van distributiecentra niet makkelijk. Eind 2018 stond de teller van vacatures die er dankzij deze sector bijkwamen op bijna 10.000 vacatures, becijfert het UWV op verzoek van RTL Z. Er wordt gezocht naar heftruckchauffeurs, laders, lossers en sjouwers, leidinggevenden en vooral naar magazijn- en expeditiemedewerkers.

Het aantal vacatures neemt sinds 2016 toe en bereikte eind 2018 een piek. De meeste vacatures, zo'n 20 procent, staan open in Noord-Brabant. Groot-Amsterdam en Rijnmond volgen daarna.

'Gedwongen robots inzetten'

Donderdag kondigde Zalando aan in Bleiswijk een distributiecentrum te vestigen van 140.000 vierkante meter, met werk voor 1500 mensen. "Ik had meer automatisering verwacht", zegt hoogleraar logistics & operations management René de Koster, die zich heeft gespecialiseerd in distributiecentra.

In het magazijn van Zalando zal veel met de hand gebeuren, denkt hij. "Terwijl er eigenlijk geen andere keus is dan automatiseren. Niet omdat het goedkoper is, maar omdat je anders de mensen niet hebt om 24 uur per dag te draaien. Je bent gedwongen om robots in te zetten, die werken 's nachts ook wel."

Volgens Noud Baijens, oprichter van Pro Contact, lukt het nog wel om medewerkers te vinden. Met zijn bedrijf ontwikkelt hij campagnes om via Facebook en Instagram aan logistiek personeel te komen. "De vraag naar personeel is enorm groot, vooral in de regio Venlo-Venray en Waalwijk Tilburg", ziet Baijens.

Via social media target Pro Contact vacatures binnen de eigen regio, maar ook in Spanje, Portugal of Polen. "Er zijn vooral veel mensen die wel een baan hebben, maar die willen overstappen bij betere voorwaarden. Dus het begint met het bieden van een hoger salaris, daarna kun je kijken naar een tekenbonus, spaarprogramma en andere secundaire voorwaarden", zegt Baijens.

Volgens Baijens kunnen veel zij-instromers met een korte opleiding zo aan het werk. Verder kunnen vacatures ingevuld worden met mensen uit een ander land. "Dat is de oplossing om 1500 vacatures in te vullen." Dat lukt wel, zegt hij, al is het in sommige regio's vrij lastig en brengt het dan ook weer andere problemen met zich mee, zoals het vinden van huisvesting voor mensen van buiten de gemeente. 

'Fantastisch, maar mooi is het niet' 

"Voor heel Nederland zijn er overwegend positieve effecten", concludeert hoogleraar De Koster. "De spin-off is groot: er moet gebouwd worden, systemen geleverd, onderhouden worden, schoongemaakt, ga zo maar door", somt hij op.

"Als logistiek professional vind ik de verdozing van Nederland fantastisch, maar mooi is het niet. Er gaat mooie natuur verloren en het is onomkeerbaar", zegt De Koster. "Je hebt veel parkeerplaatsen en ruimte nodig. De vloeroppervlakte van het DC kan je wel verdubbelen als je kijkt naar de kavelruimte."

Daardoor is er ook veel overlast, stelt hij. "Wegen in de omgeving staan vast in de spits, al het personeel moet van en naar het DC. Uiteindelijk zijn er vaak meer na- dan voordelen op gemeenteniveau", denkt hij.

"De planning van bedrijventerreinen kan en moet beter", beaamt Buck. "Soms heb je het idee dat ze als paddenstoelen zomaar uit de grond komen, maar alle logistieke bedrijventerreinen zijn wel goedgekeurd. Het is niet makkelijk om het iedereen naar wens te maken."