Gemeenten worstelen met aardgasvrij maken wijken
In 2030 moeten 1,5 miljoen huizen van het gas af zijn, staat in het Klimaatakkoord. Om die deadline te halen is afgesproken dat gemeenten eind 2021 een plan van aanpak hebben. Het is zeer onzeker of dat gaat lukken.
"Het zijn met name de kleine gemeenten die hier mee worstelen", zegt Philip van Veller, adviseur bij Berenschot. Volgens hem hebben deze gemeenten een chronisch tekort aan mensen en geld. "Ze hebben al heel veel taken en er komen nog heel veel taken bij."
Deze gemeenten kampen dikwijls met tekorten op de begroting. Die worden veroorzaakt door geldtekort bij jeugdzorg en de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning), gaf een meerderheid van zo'n 70 gemeentesecretarissen aan in een onderzoek van Berenschot en Binnenlands Bestuur.
Subsidie nodig
Ook in de gemeente Berg en Dal zal 'een stukje subsidie' nodig zijn om bewoners over te halen om van het gas te gaan, vertelt wethouder Nelson Verheul. Eerst moet er nog wel een wijk gekozen worden, maar 'dat is niet het grootste probleem'. "Je moet ook je bewoners meekrijgen, je moet gesprekken aangaan en kunnen faciliteren", zegt Verheul.
Hij schat dat het tussen de 30.000 en 50.000 euro per woning zal kosten om de wijk van het gas te halen. "Dat ga ik dus niet van de bewoners vragen. Daarvoor moet je echt goeie financieringsconstructies hebben, zodat mensen zeggen: ja, dat is interessant", zegt Verheul.
Proefgemeenten
Om te voorkomen dat alle gemeenten zelf het wiel gaan uitvinden, zijn er 27 proefgemeenten die met 120 miljoen euro subsidie van de rijksoverheid aan de slag gaan.
In Purmerend leggen ze bijvoorbeeld een warmtenet aan. Buiten de wijk wordt houtafval verbrand en met die hitte worden de huizen verwarmd. In Garyp gaan ze over op zonnepanelen en elektrische warmtepompen. En in Middelburg en Brunssum willen ze huizen verwarmen met de restwarmte van fabrieken.
'Geen capaciteit'
Voor de overige 328 gemeenten komt het Rijk nog met geld, is de belofte. Hoeveel is nog niet bekend. Maar zelfs met een grote zak geld, wordt het lastig, denkt adviseur Van Veller.
"In de praktijk zie je dat gemeenten gewoon niet aan dit soort zaken toekomen. Ze hebben de kennis niet, ze hebben de capaciteit niet en ze hebben het geld niet om die capaciteit in te huren", vat hij samen. "De doelstelling om over twee jaar al die wijken in kaart te hebben gebracht om ze van het gas af te krijgen, dat gaat ze niet lukken", concludeert hij.
Gemeenten moeten niet alleen uitzoeken welke wijken ze als eerste van het gas gaan loskoppelen, ook wat er als alternatief komt. Eind 2021 moeten de plannen hiervoor af zijn, zodat de eerste 1,5 miljoen huizen in 2030 gasvrij zijn. De eindstreep ligt in 2050, dan moeten alle 7 miljoen huizen in Nederland van het gas zijn.
'Papieren fase'
Bij belangenorganisatie Vereniging Nederlandse Gemeenten maken ze zich nog geen zorgen, hoewel er veel vragen komen vanuit de gemeenten. Het gaat nog 'om de papieren fase', laat een woordvoerder weten. "Ze maken plannen welke wijk wanneer van het aardgas afgaat en welke energiebron daarvoor in de plaats komt", mailt ze. "Elke gemeente kiest daarom het tempo waartoe ze in staat wordt gesteld."