De pompoen is razend populair en niet alleen door Halloween
Van kwekerijen tot speciale high teas en workshops: Nederlandse ondernemers handelen volop in pompoenen. De populariteit van Halloween draagt wel bij aan de pompoenverkoop, maar het is volgens de experts lang niet de enige reden dat de handel toeneemt. "De laatste trend is spaghettipompoen."
Met 50 hectare is pompoen inmiddels het 'hoofdgewas' van Dennis van de Weerd. De biologische boer uit Lelystad levert pompoenen aan supermarkten door heel Nederland.
Van de Weerd verbouwt ook allerlei andere biologische groenten, van aardappelen en pastinaak tot wortels en haver. Daarnaast bewaart, verwerkt en verpakt hij inmiddels pompoenen voor supermarkten in binnen- én buitenland.
Hij noemt het gewas uitermate geschikt voor biologische teelt. "Pompoen is een mooie onkruid-onderdrukker. In het begin moet je wel scherp zijn op onkruid, daarna trekt het veld dicht", vertelt hij, terwijl hij wortels uit de grond trekt.
Pompoenverkoop in de lift
De afgelopen tien jaar is de pompoenverkoop vervijfvoudigd, zegt Van de Weerd. Toen hij in 2003 begon met pompoenteelt, liep de handel slecht. Hij zocht een manier om zich te onderscheiden en begon de groente zelf te wassen. "Al snel vroegen andere pompoentelers of ik dit ook voor hen kon doen", zegt hij. "Vanaf dat moment zijn we verder uitgebreid."
Dat de pompoenteelt flink is toegenomen, blijkt ook uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In vergelijking met andere groentes, steeg de oppervlakte waarop komkommerachtigen (waaronder courgettes en pompoenen) worden verbouwd relatief het hardst. Sinds 2005 nam dat areaal met zo'n 550 procent toe: van 170 hectare tot 1.170 hectare.
Volgens de meest recente CBS-cijfers (2018) zijn er 350 pompoenbedrijven in Nederland, 10 procent meer dan in 2015.
Import-land
In Europa heeft Duitsland met 4.500 hectare het grootste oppervlak aan pompoenakkers. Nederland staat op plek acht. Per saldo is Nederland een 'pompoenen-importland'. Tegenover een export van 38 miljoen kilo stond vorig jaar een import van 68 miljoen kilo.
In Halloween-maand oktober is de import bijna twee keer zo groot als een maand eerder. Het Amerikaanse feest dat vandaag gevierd wordt, is de laatste jaren ook steeds populairder in Nederland.
Steeds meer winkels verkopen outfits en versieringen. En afgelopen weekend waren er talloze Halloweenfeesten. Is de populariteit van Halloween ook de oorzaak van de opkomst van de pompoen?
Halloween zorgt voor extra aandacht
Van de Weerd denkt dat dit wel meevalt. "Het helpt natuurlijk wel, de pompoen komt er meer door onder de aandacht. We dragen er zelf ook aan bij, wij plakken bijvoorbeeld stickers op de supermarktpompoenen."
De stijging is volgens de teler vooral zichtbaar bij eetbare pompoenen en minder bij de siervariant. Hij verkoopt zelf vooral 'de oranje kilo-pompoen'.
"Consumenten zijn tegenwoordig meer bekend met de pompoen en alles wat je ervan kunt maken. Dat komt denk ik vooral door aandacht in de damesbladen en promotie in de supermarkt. De laatste trend is bijvoorbeeld de spaghettipompoen", zegt Van de Weerd.
'Er is zoveel meer dan soep'
Pompoenen zijn ontzettend veelzijdig, zegt pompoen-expert Charlotte Doens uit IJzendijke (Zeeland). In 1998 begon ze als hobby pompoenen te telen en dit groeide uit tot haar werk. Met haar bedrijf Charlotte's Pompoenen verkoopt ze nu pompoenen en organiseert ze ook workshops, high teas en lunches rondom haar favoriete groente.
"Er is steeds meer aandacht voor gezond eten en pompoen is super gezond", legt ze uit. "Het is een hele speciale groente, want je kunt hem verwerken in zowel zoet als hartig. Er is zoveel meer dan pompoensoep."
Wat te denken van pompoen-bitterballen, pompoen-pannenkoeken, pompoen-prosecco? Doens maakt werkelijk alles met haar lievelingsgroente. Afgelopen weekend was het wel extra druk, toen organiseerde ze een 'uithol-party' in aanloop naar Halloween.
Bij haar bedrijf zijn verder de decoratiepompoen en versierworkshops in oktober extra populair. "Halloween heeft wel effect, maar ook de overige maanden zijn pompoenen gewild", aldus Doens.
Sierpompoenen
De familie De Jong van Hoeve Landlust in het Gelderse Ederveen verkoopt juist vooral sierpompoenen. Ariëtte de Jong vertelt dat pompoenteelt twintig jaar geleden begon als een hobby. En dat dit wat haar betreft niets met Halloween te maken heeft. Want september en oktober zijn nu eenmaal de maanden dat pompoenen geoogst worden.
Inmiddels is de pompoenboerderij van de familie een begrip in de regio. Elk jaar in augustus bouwt het hele gezin stellages met kleurrijke pompoenen en kalebassen op. De familie bestaat uit vader, moeder en zeventien kinderen (het oudste kind is 34 jaar, de jongste 10).
Moeder Ariëtte vertelt dat de boerderij klanten krijgt uit heel Nederland. Exacte verkoopcijfers kan ze niet noemen. De sierpompoenen zijn echt een uit de hand gelopen hobby, het gezin hoeft er niet van te leven. Van de opbrengst gaan ze meestal op vakantie of kopen ze iets extra's voor de kinderen, zoals nieuwe fietsen.
"Ik ben dol op pompoenen, maar heb niks met Halloween," aldus De Jong. "We verkopen kalebassen in alle vormen en kleuren: oranje, gele, roze, groene. En 's avonds doen we ook nog lichtjes aan op het erf. Daar wordt je gewoon vrolijk van in de donkere maanden."