Zzp'ers lopen klussen mis door coronavirus, dit kun je doen

Op sociale media en in lokale media dienen de eerste berichten zich aan van zzp'ers die ineens zonder werk zitten door het coronavirus:

'Leden weten nog niet wat ze ermee aan moeten'

Zzp-belangenorganisaties worden misschien nog niet platgebeld door leden over het afzeggen van klussen, maar ze krijgen wel signalen. Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO) verwacht dat de belletjes nog gaan komen, zegt directeur Margreet Drijvers. "Leden beseffen misschien nog niet wat ze ermee moeten."

De impact van de virusuitbraak op zzp'ers hangt ook van de branche waarin je werkzaam bent, denkt Drijvers. "Tolken en vertalers kunnen bijvoorbeeld thuiswerken. Maar in de sectoren waar de klappen vallen, zoals de evenementenbranche en theaters, zal het anders zijn."

Opdracht weg? Dit kun je doen

Als een opdrachtgever nu een klus annuleert, wat kun je dan doen? Maak sowieso duidelijke afspraken met je opdrachtgever en doe dat zo vroeg mogelijk, benadrukt ZZP Nederland. "Dat je, als je bijvoorbeeld een ruimte hebt gehuurd, onder die kosten uit kunt komen", zegt woordvoerder Leo Kits.

Kijk ook of je eventueel het werkt thuis kunt doen, zegt Drijvers. "Zodat de continuïteit van de opdracht gewaarborgd is. En spreid je risico door meerdere opdrachtgevers te hebben."

Controleer details van de opdracht

Maar loop ook zeker de details van je opdrachten na, adviseert zzp-juriste Charlotte Meindersma. "Mijn inbox loopt nu vol met paniekmails van ondernemers die vragen wat ze moeten doen." Welnu, tips:

• Het allerbelangrijkste: zorg dat je algemene voorwaarden hebt. "Zet daar bijvoorbeeld in dat het risico bij de opdrachtgever ligt en niet bij de zzp'er. Dan sluit je aansprakelijkheid uit. Anders kan je opdrachtgever bijvoorbeeld zeggen dat het intrekken overmacht is." 
   
• Heb je die niet, zet dan iets in je offerte over eventuele annulering. "Dan heb je dat voor aankomende opdrachten afgesproken, want niemand weet hoe lang dit gaat duren."
   
• Een opdrachtgever mag verder altijd een opdracht intrekken, zegt Meindersma. Heb je dan geen algemene voorwaarden, dan mag je alleen nog maar vragen om te betalen voor het werk dat al gedaan is en de gemaakte kosten. Dat moet de opdrachtgever in principe ook betalen. "Maar voor werk dat je nog moet verrichten gaat dat niet."
   
• Is er een klus afgezegd en wil je daarna alsnog met algemene voorwaarden zwaaien? Jammer, maar helaas. Dat kan dus niet.
   
• Bij het intrekken van een opdracht kun je je ook beroepen op wat in de rechtspraak 'redelijkheid en billijkheid' heet. Dat betekent inspelen op je opdrachtgever. "Zeg bijvoorbeeld: voor mij is het vervelend, maar voor jullie ook. Probeer de opdracht bijvoorbeeld later uit te voeren. "Dan ben je de opdracht zelf in ieder geval niet kwijt", zegt Meidersma.
   
• Laatste tip: je mag altijd onderhandelen over de klus, maar bepaal per opdrachtgever hoe je dat gaat doen. "Doe bijvoorbeeld een concreet voorstel over wat je nog vergoed wilt zien. Als je er niet om vraagt, krijg je het ook niet."

'Ander werk zoeken, vakantie verplaatsen'

Laura Loomans werkt sinds 2017 voor zichzelf met haar pr-bureau Diversity By Laura, in Eindhoven. Ze had genoeg opdrachten, tot twee weken terug. "Toen werden beursorganisatoren ineens huiverig en begonnen ze preventief evenementen te verplaatsen. Deze maand heb ik van de dertig dagen maar vijf dagen werk. Er valt dus ineens drie weken werk en dus ook inkomen weg."

Als ze over een maand weer aan de slag kan, maakt ze zich niet zoveel zorgen. Maar 'er is geen einddatum'. "Daar schrik ik van. Het brengt vooral onzekerheid met zich mee." Loomans kijkt al naar ander werk: "In de communicatie is het werk nu meer zeker. De evenementen laat ik even voor wat het is."

Algemene voorwaarden of een verzekering die haar kunnen helpen bij het intrekken van opdrachten heeft Loomans niet. "Die verzekeringen zijn hartstikke duur. Bij vaste klanten denk ik: zij kunnen er ook niks aan doen, wat ga ik van hen eisen?" Ze heeft wel een financiële buffer, maar let op de kosten. "Ik ga nu niet online shoppen. Ook vakantie stel ik even uit."

Aan loondienst denkt de ondernemer echter ook niet. "Ik blijf positief: het schept tijd en ruimte om weer eens creatief te kijken naar een inkomensbron, wat je daadwerkelijk leuk vindt om te doen en dingen waar je normaal geen tijd voor hebt weer eens op te pakken."

Bijstand voor zzp'ers

Als je dan echt in de problemen zit, kun je als zelfstandige ook nog een beroep doen op de Bijstand voor zelfstandigen (Bbz), de tijdelijke overbruggingsmaatregel waar gemeenten over gaan.

"Je krijgt dan een geldbedrag om een periode te overbruggen. Daar kom je voor in aanmerking als je bedrijf tijdelijk in de problemen zit, maar wel levensvatbaar is", legt Drijvers van PZO Nederland uit. 

Volgens haar moet bij de beoordeling dan gekeken worden naar de situatie waarin het bedrijf zat vóórdat het coronavirus uitbrak. "Nu beoordelen is geen eerlijke graadmeter."

'Stel nationaal compensatiefonds in'

Voorlopig is het alleen wat het is, en valt het missen van inkomsten door afgezegde klussen onder het ondernemersrisico, zeggen zowel PZO als ZZP Nederland. "Maar als het een nationaal probleem wordt, moet er ook een nationaal fonds komen", zegt Kits van ZZP Nederland.

Dan moet ook de overheid instappen, net zoals er voor werkgevers de mogelijkheid is om werktijdverkorting aan te vragen. "Als het langer duurt, dan kan het gevolgen hebben voor de Nederlandse economie als de overheid geen potjes open stelt."

Drijvers pleit ervoor dat de overheid richting banken een garantie afgeeft, zodat ze ruimhartiger kunnen omgaan met kredietverstrekking. Daarvoor pleitte MKB Nederland-voorzitter Jacco Vonhof al, net als vakbondsorganisatie FNV, dat wil dat gemeenten ruimhartig zijn met de bijstand voor zelfstandigen.

Het kabinet beloofde woensdag een dergelijke maatregel te nemen voor het mkb, maar of dat ook voor zzp'ers gaat gelden is nog onduidelijk.

MKB Nederland laat weten met de overheid in gesprek te zijn over een pakket maatregelen om de 'liquiditeit op peil te kunnen houden bij ondernemers als de situatie daar om vraagt.'