Hoe melkventer Dirk van den Broek een miljoenenimperium opbouwde
Een bedrijvig en betrokken familieman die de ondernemersgeest als jonge jongen thuis aan de keukentafel geleerd kreeg. Dirk van den Broek (1924-2020) begon zijn handel als tiener op een omgebouwde ponywagen en laat een zakenimperium van honderden miljoenen achter.
Nihil Sine Labore. Het zijn de drie woorden die deze ochtend bovenaan zijn rouwadvertentie prijken. Vrij vertaald: zonder inspanning kom je nergens.
De nuchtere supermarktmagnaat Dirk van den Broek, grondlegger van de gelijknamige roodgekleurde supermarktketen, overleed afgelopen week in zijn woonplaats Aerdenhout (Noord-Holland). Hij was een kleine twee weken ervoor 96 jaar oud geworden.
Boerenzoon
Van Van den Broek, die de laatste jaren niet meer op de voorgrond trad, is bekend dat hij op zeer jonge leeftijd zijn roeping gevonden had. Als boerenzoon rijdt hij zelfstandig zijn tot melkkar omgebouwde ponywagen door Amsterdam. Het is 1939 en hij is dan 15 jaar.
"Ik was diegene die daar iedere keer een nieuwe melkwijk stichtte", vertelt hij begin 2008 aan verslaggever Celine Huijsmans, slenterend op het Amsterdamse Mercatorplein. Dat deed Van den Broek gewiekst met een extra scheutje melk voor mensen die, tot dan, nog geen vaste klant waren.
Zijn ouders waren 'welgesteld maar zuinig' en zijn rechtlijnige maar ijverige opvoeding ('een gulden kun je maar één keer uitgeven') vond plaats aan de keukentafel.
Eerste Dirk
Het bleek de opmaat naar meer. Veel meer. Als aan het begin van de oorlog het venten van melk verboden wordt door de Duitse bezetter, regelt zijn vader een winkelpand. Om de melkwinkel te mogen runnen, vraagt de dan 18-jarige ondernemer ontheffing aan bij de kantonrechter. Die wordt toegekend in juni 1942 en de eerste 'Dirk' is een feit.
In de jaren die volgen pioniert Van den Broek vrolijk verder. Geïnspireerd door de Amerikaanse zelfbedieningswinkels opent hij eind jaren 40 (nog voor Albert Heijn) ook zo'n zaak waar de klanten zelf hun waren pakken.
Meer en grotere winkels volgen al snel, deels door overnames. Maar Van den Broek kijkt verder dan boodschappen. Er volgen een lunchroom, slijterij, drogisterij en zelfs een reisbureau.
Op vakantie
Het is 1965 als de ondernemer zijn eerste busreis naar het Italiaanse Gardameer organiseert. In de bus zitten klanten die met kassabonnetjes en een toegelegde 99 gulden vaak hun eerste buitenlandse vakantiereis ooit maken.
En daar blijft het niet bij: de Limburgse touroperator wordt opgekocht en D-tours is geboren. Het bedrijfje groeit in de jaren 80 uit tot D-reizen, dat voor de verkoop (2014) enkele honderden vakantiewinkels telt.
Prijzenoorlog
Ondertussen probeert Van den Broek waar hij maar kan marktaandeel af te pakken van veel grotere spelers zoals Albert Heijn en Edah. De strategie: stunten met verkoopprijzen en vooral niet schromen om de concurrentie in reclame-uitingen aan te vallen.
Over de financiën communiceert hij liever niet. Het bedrijf maakt lange tijd geen jaaromzetten bekend, maar groeit volgens NRC begin jaren 90 in stilte en zonder langlopende leningen naar een jaaromzet van 1 miljard gulden.
Zijn drie zonen Jan, Dirk jr. en Henk zijn dan al in het rap groeiende bedrijf gestapt. Hun opvoeding zal - aan de keukentafel - weinig hebben afgeweken van die van hun vader.
"Wanneer een bedrijf geen moeite hoeft te doen om geld te verdienen, geeft een bedrijf het al snel veel te gemakkelijk uit", zegt zoon Henk in 1992 tegen NRC.
Nieuw moederbedrijf
Een sleutelmoment voor de groei is de fusie met Dekamarkt van de eveneens Noord-Hollandse familie Kat in 2008. Hieruit ontstaat de Detailresult Groep (DRG), het huidige moederbedrijf.
De landelijke keten met ruim 200 winkels en circa 22.000 medewerkers draaide in 2018 (laatst bekende cijfers) een omzet van 2,1 miljard euro. Het marktaandeel van de twee supers kwam vorig jaar uit op 5,4 procent.
Zakenblad Quote schatte het vermogen van de familie Van den Broek, dat een belang van 68 procent heeft in DRG, datzelfde jaar op 675 miljoen euro.
Van de roodgekleurde filialen waarop de naam van grondlegger 'Dirk' op de gevels prijkt, zijn nu 123 vestigingen, vooral in het westen van het land. Van den Broek heeft, zoals zijn familie vandaag in de rouwadvertentie schrijft, een 'intens, prachtig en zinvol leven' achter de rug.