Deze Nederlanders verkopen kunst gemaakt van afgedankte slippers

Hup, in de vuilnisbak. Wie op de openbare stranden van Malindi en Lamu in  het oosten van Kenia een kijkje neemt, ziet er bergen afval liggen, deels door de oceaanstromen vanuit India en Sri Lanka naar het Afrikaanse land gebracht.

"In Nederland lopen we alleen in de zomer op slippers, maar in die warme landen lopen mensen er het hele jaar door op. Wat versleten is wordt vaak achtergelaten en spoelt uiteindelijk via rivieren en de zee aan op de kunst van Kenia", zo vertelt Nicholas Ninaber van Eijben van Nic & Mic uit Boxtel dat nauw samenwerkt met Ocean Sole.

Teenslippers

Het ambachtsbedrijfje werd eind jaren '90 opgericht door WNF-medewerker Julie Church, die kinderen op het strand in Kenia zag spelen met kleurrijke figuurtjes die door hun moeder uit aangespoelde slippers waren gesneden.

"Ze zag de teenslipper niet als afval maar als grondstof voor nieuwe producten en bezocht houtsnijders met de vraag of ze iets konden maken van het zachte opgeschuimde materiaal."

Opschalen

Een nieuw bedrijf was geboren, maar het bleef kleinschalig. De gemaakte kunstwerken waren alleen te koop in de werkplaats van het bedrijf in Nairobi. Tot de broer van Nicholas de kunst tijdens zijn stage in Kenia ontdekte.

"Hij werkte daar op de Nederlandse ambassade. Ocean Sole groeide op dat moment niet meer, ondanks aandacht op CNN en National Geographic. De kunstwerken gingen Kenia niet uit, waardoor veel slippers niet verwerkt konden worden."

De twee broers besloten de zaken grootschalig aan te pakken en startten met het opzetten van een verkoopkanaal in Nederland. Ook keken ze hoe ze de kwaliteit van de kunstwerken consistenter kon en hoe de productie opgeschroefd kon worden. Een stansmachine werd vanuit Nederland naar Kenia verscheept. Ook wordt vanuit Nederland gekeken hoe de beelden verbeterd kunnen worden, onder meer door de introductie van een speciale beschermlaag.

Het bedrijf groeide van 30 naar 90 medewerkers en het aantal opgeruimde teenslippers ging van 400.000 naar 1 miljoen per jaar. "Dat deden we in 2019, in 2020 is het iets gedaald vanwege de coronacrisis." Michael werkt inmiddels door drukte niet meer bij het bedrijf waar Nicholas en zijn vrouw Annelie de leiding hebben.

Schrobben en wassen

Nicholas Ninaber van Eijben legt uit hoe het productieproces van de kunstwerken eruit ziet. Eerst worden de slippers op de stranden en op andere plekken in Kenia verzameld door lokale bewoners, die per kilo betaald krijgen.

"Daarna worden de slippers geschrobt en gewassen. Steentjes en doorns worden eruit gepeuterd en de slipperonderdelen worden uit elkaar gehaald."

Het sorteerproces is de volgende stap. Uit duizenden voetzooltjes kiezen vrouwen een vrolijke mix van kleuren om te verwerken.

Kleuren

"Toen we begonnen werd al het werk gedaan door mannen. Vrouwen binnen het bedrijf introduceren ging moeizaam, maar het is wel gelukt. Vrouwen kijken ook anders dan mannen, die kozen vaak blauw of zwart, terwijl vrouwen allerlei kleuren mengen."

De voetzooltjes worden aan elkaar vastgelijmd zodat een groot blok ontstaat en krijgen via de stansmachine een basisvorm. Daarna is het aan de kunstenaars die in eigen huis worden opgeleid en de beelden snijden.

"In het begin waren het vooral houtsnijders, maar inmiddels is iedereen welkom, als die maar talent heeft. We leiden ze in eigen huis op."

Beelden snijden

Met keukenmessen krijgen langzaam de figuren vorm, bijvoorbeeld van een gorilla, nijlpaard, giraffe of olifant. "Als het snijden en schuren klaar is, zijn de vrouwen weer aan de beurt voor het verfijnde werk. Zo worden oren, hoorntjes en staarten opgeplakt en zijn de kunstwerken klaar voor verzending."

De kleine en medium kunstwerken zijn compleet gemaakt van slippers, bij de grote kunstwerken wordt een basisvorm van purschuim bekleed met allerlei slippers. "In een kunstwerk van ongeveer één meter hoogte gaan wel 500 slippers zitten. We maken die vaak voor bedrijven, die het bijvoorbeeld in de hal zetten."

Grizzlybeer

Dat deed bijvoorbeeld accountantskantoor De Beer Accountants & Belastingadviseurs dat een levensgrote grizzlybeer, passend bij de naam van het bedrijf bestelde.

En interieurbouwer Finitouch heeft een grote olifant en giraffe in het pand staan en geeft kleinere beelden weg als relatiegeschenk. Het bedrijf geeft de beelden ook in bruikleen aan andere bedrijven in Amersfoort, zodat het recyclingsverhaal zich snel verspreidt. 

Prijs

Een kleine olifant kost ongeveer 18 euro, een XL-giraffe koop je voor ongeveer 300 euro en masterpieces kosten duizenden euro's. "Je kan zo echt waarde van iets maken, dat eigenlijk afval is. De teenslippers die in zo'n klein beeld zitten kosten aan materiaal misschien 1 euro," zegt Ninaber van Eijben.

Het lijkt een lucratieve business, maar volgens de Brabander kost de logistiek ook veel en worden de Kenianen ook extra goed betaald.

"Ze verdienen twee of drie keer zoveel als met hun houtsnijwerk. Bovendien zorgen we dat de kinderen naar school kunnen, hebben we een spaarprogramma geïntroduceerd waarbij spaargeld wordt verdubbeld en geven we de Keniaanse volwassenen ook les, bijvoorbeeld over huislijk geweld en over plastic afval."