'EU wil huishoudens en scheepvaart laten betalen voor CO2-uitstoot'
Onder het motto van 'de vervuiler betaalt' is de kans aanzienlijk dat meer Europese bedrijven en ook huishoudens gaan betalen voor hun CO2-uitstoot. De Europese Commissie werkt aan een wetsvoorstel om dat te regelen.
De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat bedrijven en particulieren gaan investeren in energiebesparende maatregelen en dat daarmee de CO2-uitstoot verder afneemt. De uitstoot van te veel koolstofdioxide (CO2) is een van de oorzaken van klimaatverandering.
De Europese Commissie presenteert 14 juli een plan om de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent in vergelijking met het niveau van 1990 omlaag te krijgen. De persbureaus Reuters en Bloomberg wisten de hand te leggen op de plannen.
Emissiehandel
De Europese Commissie wil onder andere het handelssysteem van emissierechten veranderen. Dit zestien jaar oude European Trading System (ETS) werd in 2005 ingevoerd om vervuilende bedrijven te stimuleren de uitstoot omlaag te brengen.
Bedrijven kregen een bepaald maximum toegewezen van wat ze mochten uitstoten en voor alle extra uitstoot moesten ze emissierechten betalen. Dat maximum daalde in de loop der jaren waardoor bedrijven die niets aan hun CO2-uitstoot deden meer rechten moesten kopen.
Het werkt
Volgens de uitgelekte plannen gaat dit systeem nu ook gelden voor sectoren die tot nu toe de dans wisten te ontspringen. Zoals de scheepvaart en het wegtransport in Europa.
Dat gaat gevolgen hebben, zegt Sanne Akerboom, univesitair docent aan de Universiteit Utrecht gespecialiseerd in energietransitie. "Het systeem met emissierechten kende een moeizame start maar heeft zich bewezen. De CO2-uitstoot is ermee gedaald."
Het ETS is al goed voor 43 procent minder CO2-uitstoot in 2030, zo schrijft Bloomberg. Dat is niet genoeg om de Europese ambities waar te maken. Met de Green Deal, een reeks beleidsinitiatieven van de Europese Commissie om de EU voor 2050 klimaatneutraal te maken, wordt een verlaging van 55 procent beoogd.
Warmte thuis
De warmtevoorziening in gebouwen gaat ook onder het ETS systeem vallen. Daaronder valt volgens Akerboom waarschijnlijk ook huishoudelijk warmtegebruik. Huishoudens zijn volgens cijfers van het CBS goed voor 21 procent van de CO2-uitstoot.
"Het is echt een grote stap om ook huishoudens en gebouwgebruikers nu te laten betalen voor hun warmtevoorziening", zegt Akerboom. Zo wordt het systeem gelijk voor iedereen in de Europese Unie. Maar er zitten ook gevaren in. In Nederland is er al een aardgasbelasting. Het moet niet zo worden dat we hier disproportioneel gaan betalen."
Huurders geen kans
Ook voorziet Akerboom grote problemen bij mensen met een huurwoning of een laag inkomen.
"Ook die worden met de hogere tarieven gestimuleerd om energiebesparende maatregelen te nemen. Maar die kans hebben ze vaak helemaal niet. Er wordt wel gesproken over compensatie maar dat is nog allemaal onduidelijk."
Dure warmtepomp alternatief?
Een particulier met eigen huis kan om minder CO2 uit te stoten een hybride verwarmingsinstallatie laten installeren. Die werkt deels op warmte uit de grond of buitenlucht. Maar zo'n apparaat is al snel drie keer zo duur als een gasketel.
Volgens het plan van de Europese Commissie daalt de CO2-uitstoot direct na invoering van het plan. Al wordt de snelheid van die afname niet gespecificeerd.
Het kan ook nog jaren duren voordat de voorgenomen maatregelen echt zijn ingevoerd. Na de presentatie over twee weken moeten het Europees parlement en de Europese regeringsleiders het plan nog bespreken en ermee instemmen. Een proces dat vaak veel tijd in beslag neemt.