Werkgevers blij met Oekraïense krachten: 'Half woord vaak genoeg'

Voor Tim van Oosten, eigenaar van restaurant The Lux, is het de eerste keer dat hij niet-Nederlanders in dienst heeft. Twee dames uit Oekraïne van 20 en 25 jaar werken sinds kort in zijn zaak. "Veel mensen hier in Zeewolde vangen vluchtelingen op", zegt hij. "Ze zitten thuis, hebben weinig te doen. Dus waarom niet helpen aan een baan?"

Een van de dames werkt nu als keukenhulp, de ander in de bediening. De dame in de keuken spreekt geen Engels, de ander wel. "We hebben van tevoren een voor iedereen fijne werkwijze bedacht", zegt de ondernemer. Een ijsje scheppen of borden spoelen, dat kun je ook non-verbaal uitleggen. Er is Google Translate en collega’s staan paraat bij vragen.

Wars van autoriteit

"Ze hebben veel drive, zijn dankbaar. Aan een half woord heb je vaak genoeg", zegt de ondernemer. Cultuurbarrières zijn er volgens hem ook nauwelijks. "Er zijn veel overeenkomsten met Nederland."

Het enige grote verschil: Nederlanders zijn wars van autoriteit en zien de baas meer als een gelijke. "Als het nodig is, schrob ik hier ook de wc, daar staan de Oekraïners wel een beetje raar van te kijken." 

Extra aandacht

Vluchtelingen in dienst nemen is fijn voor een sector die kampt met personeelstekorten, maar vergt ook extra aandacht. En dat is af en toe best schakelen, geeft de ondernemer toe. Niet in het minst omdat de nieuwe werknemers flink wat hebben meegemaakt. "Huis in puin, familie achtergelaten. Dat bespreek je vaak niet zomaar tijdens de borrel."

Volgens Van Oosten is er aandacht en sociale controle voor in zijn team. Er werken veel jonge mensen en zij trekken ook met elkaar op. Bij problemen kan er bijvoorbeeld extra pauze worden genomen. "De één stopt het liever weg en wil werken, de ander krijgt juist de tijd om af te kunnen dwalen."

"Als elke werkgever zo één of twee plekken vrij kan maken, dan komen we een heel eind", zegt Van Oosten over de toekomst. "Moet kunnen, al hoop ik voor de dames natuurlijk dat zij zo snel mogelijk terug kunnen naar hun land. Voor ons team is het fijn dat we zo iets voor de Oekraïners kunnen betekenen."

Mandarijn

De Oekraïense Anna Gutnyk (30) werkt sinds kort bij de afdeling klantenservice van logistiek dienstverlener Morrison Express. Ze vluchtte in haar eentje vanuit Kiev naar Nederland. Haar cv kwam via via terecht bij sales directeur Jean Paul Willemse, zo vertelt hij. Willemse zag direct een goede match. 

"Ze heeft een masterdiploma op zak, woonde in Azië en spreekt Mandarijn." Morrison Express is van origine een Taiwanees bedrijf en heeft dagelijks contact met kantoren in Taiwan en China.

Verder groeien

Anna begint nu op deze afdeling, maar krijgt trainingen om verder te kunnen groeien. "Het team heeft haar geweldig opgevangen, maar ze is niet heel anders ingewerkt dan een ander", zegt Willemse. Anna zelf is het daar desgevraagd mee eens: "Collega's hebben mij een fiets gegeven, kopen kibbeling tijdens de lunch en nemen me mee naar IKEA voor meubels", zegt ze.

Binnen het bedrijf is Engels de voertaal, dat maakt de landing makkelijker. Ook kan ze aankloppen bij een vertrouwenspersoon als ze wil praten over wat ze heeft meegemaakt. Volgens Willemse staat zijn bedrijf open voor vluchtelingen. "Wij hebben goede ervaringen met trainen en inwerken van buitenlandse werknemers."

'De baas is de baas'

Anna zelf hoopt te groeien binnen het bedrijf. "Ik had hiervoor een managementbaan, dus ik hoop hogerop te kunnen komen." Dat moet lukken met de open cultuur hier in Nederland, denkt ze. "In Oekraïne is de baas ook echt de baas en spreek je elkaar aan met meneer en mevrouw."

Anna hoopt te kunnen blijven in Nederland. "Ik hoop natuurlijk dat de oorlog snel voorbij is en ik mijn familie kan zien, maar ik wil hier graag carrière maken en een gezin stichten."

4300 vluchtelingen

Inmiddels werken er ruim 4300 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland, meldde uitkeringsinstantie UWV maandag. Als schoonmaker of tolk. Maar de meesten hebben werk gevonden in de land- en tuinbouw en in de horeca, beiden goed voor zo’n 11 procent van het totaal.

Eind april registreerde de overheid bijna 48.000 vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland. Een kleine 10 procent van hen heeft inmiddels dus een baan gevonden. Het UWV verwacht dat dit aantal voorlopig nog blijft stijgen. 

"Met hoeveel kunnen we nog niet zeggen. In de afgelopen periode zagen we dagelijks tussen de honderd en tweehonderd meldingen binnenkomen", zegt Max Schouten, woordvoerder van het UWV.

'Werk niet eerste prioriteit'

Volgens Schouten is werk niet de eerste prioriteit voor de vluchtelingen. Dingen zoals onderdak en voldoende rust moeten eerst op orde zijn. Een deel zal bovendien willen werken, een ander deel is daar niet aan toe. "Het is aan de vluchteling zelf om dat te bepalen."

In een aantal regio’s is er speciale begeleiding voor werkgevers en vluchtelingen die een match zoeken. In onder meer Den Haag zijn informatiebijeenkomsten in opvangcentra en zijn er adviseurs die helpen bij het omgaan met oorlogstrauma’s en vinden van passend werk. Volgens Schouten wordt bij de overheid ook gekeken naar een landelijke aanpak.

Filmset tot magazijn

Sinds vorige maand kunnen werknemers uit Oekraïne zonder de normaal verplichte tewerkstellingsvergunning aan de slag in Nederland. Werkgevers die Oekraïners in dienst nemen, hebben wel een meldplicht bij het UWV.