Stress en burn-outs door tijdelijke contracten: 'Ik wist: voor mij tien anderen'
Drie maanden bij de ene werkgever, zes maanden bij de andere... Tijdelijke contracten zijn aan de orde van de dag. Maar ze veroorzaken veel stress en zelfs burn-outs bij degenen die ervan afhankelijk zijn. "Ik deed zo mijn best om nu wél een vaste aanstelling te krijgen, dat ik mezelf helemaal voorbij liep."
Een vast contract, zoals vroeger heel normaal was, wordt in deze tijd steeds minder gegeven. In het derde kwartaal van 2016 hadden volgens het CBS 5,1 miljoen mensen een vast contract, het aantal mensen met tijdelijke en flexibele contracten is inmiddels gestegen naar 1,9 miljoen.
Vast contract
Voor jonge werknemers is dat nog wel eens een zegen, zo schrijven ze in reactie op een bericht op onze Facebookpagina ('Veel plekken om werkervaring op te doen en te ontdekken wat ik wil'), maar er is ook een grote groep mensen die niets liever zouden willen dan een vast contract, en door de onzekerheid en het zoeken naar wéér een nieuwe werkgever last hebben van veel stress of zelfs een burn-out.
José (48) vertelt: "Ik werk sinds 2000 in tijdelijke functies. Als postbezorger, schoonmaakwerk, productiewerk, in de administratie, als medisch secretaresse. Omdat ik zo graag eens een vaste aanstelling wilde, zette ik me voor minimaal 150 procent in. Elke aanwijzing die ik kreeg, zag ik als persoonlijke kritiek en zelfs toen ik de eerste burn-outklachten kreeg, durfde ik me niet ziek te melden omdat ik dacht dat dat mijn kans op een vaste aanstelling zou verkleinen."
Onmisbaar maken
José pakte alles aan om zichzelf zo onmisbaar mogelijk te maken. Zo zorgde ze bij haar laatste administratieve baan dat ze zo ingewerkt werd dat ze op twee afdelingen kon worden ingezet, zat ze een dagdeel op de receptie en notuleerde bij vergaderingen als vervanger voor de secretaresse. "Maar zelfs dat ik de enige was die goed kon notuleren, was niet genoeg. Het lag niet aan mijn functioneren, zeiden ze, ik deed mijn werk goed. Maar een vaste aanstelling zat er niet in."
Corline van Reenen is lead consultant bij Schouten & Nelissen, dat mensen begeleid bij dingen waar ze tegenaan lopen in hun loopbaan. Zij snapt heel goed dat José zo haar best deed. "Maar hoe begrijpelijk ook, dat werkt niet. Want wanneer is goed, goed genoeg? Ik snap dat je daarvan echt overwerkt raakt. Eigenlijk zou je dit toch met je werkgever moeten bespreken. Vergeet niet: jij levert ook jouw werkzaamheden aan het bedrijf, dus je bent waardevol voor je werkgever."
Druk op de borst
José kwam begin 2016 thuis te zitten. Achteraf realiseert ze zich dat ze voor die tijd meer dan een jaar met burn-outklachten heeft rondgelopen. "Dat begon in oktober 2014. Ik had last van hyperventilatie. Ook zag ik een soort wazige kring rond mijn gezichtsveld en had ik last van druk op de borst, waardoor ik dacht dat ik hartklachten had. Daar ben ik zelfs een paar keer op onderzocht, maar ik was lichamelijk gezond. Ziek melden was geen optie, dat heb ik altijd zo min mogelijk gedaan. Ik voelde de druk om te blijven presteren, want ik wist: voor mij tien anderen."
Sinds maart heeft ze therapie, die nu zijn vruchten begint af te werpen. En ze denkt voorzichtig na over een toekomst. "Ik ben 48, het wordt steeds moeilijker om aan de slag te komen. Ik ben een opleiding tot budgetcoach begonnen, dan kan ik voor mezelf gaan werken en heb ik geen last meer van de stress van tijdelijke contracten."
Heb jij steeds tijdelijke contracten? Tips van Corline van Reenen:
- Blijf werken aan je ontwikkeling. Door een cursus te doen of bijvoorbeeld ergens stage te lopen. Je kunt ook een dag meelopen met een collega op een andere afdeling of een kennis. Eigen initiatief om je te ontwikkelen wordt altijd gewaardeerd en hoeft niet per se geld te kosten.
- Werk aan een goede mindset. Denk niet: ik ben een loser want ik krijg maar geen vast contract, dat helpt niet. Realiseer je dat je waardevol bent, dat jouw werk waardevol is voor het bedrijf. Probeer te genieten van het moment en je niet te veel zorgen te maken over het eind van je contract, dat kun je bijvoorbeeld doen door mindfulness. Daar zijn goede gratis apps voor. En realiseer je dat mensen met een vast contract ook niet meer zoveel zekerheid hebben als vroeger.
- Praat erover als je onzeker wordt van je tijdelijke contract(en). Je collega's hebben vaak geen idee en het helpt om meer waardering te voelen voor wat jij geeft. En ook tegenover je leidinggevende. Jij levert werk, je hebt ook als tijdelijke medewerker recht op 'professionele aandacht'. Je bent hard nodig om al het werk gedaan te krijgen!
- Zorg dat je je netwerk op orde hebt, zodat je dat kunt inzetten als je werk nodig hebt.
- Als je al jaren de ene na de andere tijdelijke baan hebt, maar het werk dat je doet eigenlijk niet leuk vindt, is het misschien tijd om terug te gaan naar waar je echt blij van wordt. Dat kan een enorme switch betekenen en vraagt hard werken naar dat doel. Maar dat is wel een beter perspectief dan blijven hangen in een baan die het steeds niet is en die steeds weer tijdelijk is. Dan ben je een speelbal voor de werkgever in plaats van dat je je eigen spel speelt.