Stelen van de baas, grote kans dat jij het ook doet. Maar waarom?
Een pennetje in je tas, even je vliegticket printen op het werk, een broodje van de zaak meenemen naar huis: het mag allemaal niet, het is stelen van de baas. Waarom doen we het toch?
Of het nu gaat om het meenemen van een zak chips of een laptop; je kan er van de ene op de andere dag je baan door verliezen. Diefstal is de meest voorkomende reden om een werknemer per direct de zak te geven, blijkt uit een analyse van 194 ontslagzaken van de Volkskrant.
Bedrijfseconoom Gijs Hiltermann, co-auteur van het boek Jatten van de baas, maakte ooit van dichtbij mee dat iemand op het werk het weekblaadje van de tennisvereniging ging printen.
"Qua geldbedrag stelt het natuurlijk weinig voor, maar het is gewoon stelen van de baas. Ook iets kleins is niet goed te praten. Want je begint met iets kleins en het wordt steeds normaler en groter", zegt Hiltermann tegen RTL Z.
De 3 redenen dat we stelen
Er is meestal sprake van drie factoren voordat de diefstal, hoe klein dan ook, plaatsvindt. Accountants noemen dit ‘de fraudedriehoek’:
- Er moet gelegenheid zijn. Hoe makkelijker de werkgever het maakt, hoe makkelijker het stelen wordt. Hiltermann: "Als je een bankpas meekrijgt van de zaak voor kleine aankopen, dan is het ook eenvoudig om daar een keer iets voor jezelf mee af te rekenen. En als er op kantoor een koelkast staat met flesjes bier, is er altijd wel iemand die een flesje meeneemt naar huis."
- Mensen moeten reden hebben. "Geldnood is een belangrijke reden voor mensen om te stelen," zegt Hiltermann. "Een kind is ziek. Of de auto, wasmachine en de koelkast gaan tegelijk kapot."
- Rationalisatie: we praten het goed. Ach, het is maar een pen of een printje, denken veel mensen dan. Maar zo zit het niet, vindt de bedrijfseconoom. "Je blijft met je poten van andermans spullen af. Je neemt ook niks stiekem mee van de buren."
De werkcultuur is ook cruciaal, stelt Hiltermann: "In een organisatie waar de toplaag een salarisverhoging heeft gekregen en de rest op de nullijn is gebleven, rationaliseren mensen diefstal ook sneller."
Alles is van de baas
Zijn er eigenlijk ook spullen die je wél mee mag nemen? Het antwoord is simpel: "Nee. Alles wat op de werkvloer is, is van de baas. Je mag natuurlijk wel koffie uit de koffieautomaat halen, maar iets meenemen is gewoon stelen."
Bazen die willen voorkomen dat hun werknemers pennen, opschrijfblokjes of zelfs bakken met geld meenemen, doen er goed aan om veel duidelijker te communiceren. Hiltermann: "Je moet heel helder zijn over wat wel en niet mag en wat de consequenties zijn als er regels overtreden worden."
Ook de gelegenheid moet worden weggenomen: "Een bankpas van de zaak kun je beter niet uitlenen. En let op je werknemers. Weinig bedrijven doen dat, want dan ‘beschouw je iedereen als dief’, maar daardoor kan er ook diefstal plaatsvinden."