Houd het leuk tot aan je pensioen: 'Ga op tijd iets anders doen'
Er zijn steeds meer 55-plussers op de werkvloer, en die moeten ook steeds langer doorwerken. Maar hoe houd je het leuk tot aan je 67ste? Fried le Poole van 50+ Carrière heeft het antwoord: "Blijf nieuwsgierig en zorg dat je voorop blijft lopen. Want als je uit het peloton valt, is het lastig om weer bij te trappen."
Door de vergrijzing is het aantal oudere werkenden op de Nederlandse arbeidsmarkt tussen 2003 en 2016 zo goed als verdubbeld, blijkt uit cijfers van CBS. In 2016 was bijna 20 procent van alle Nederlanders met een betaalde baan 55-plusser.
'De fut is eruit'
Dit percentage zal de komende jaren nog groter worden, en deze ouderen moeten ook nog eens langer doorwerken voor ze met pensioen mogen. Dat dit voor wrijving zou kunnen gaan zorgen, had Fried le Poole al zien aankomen. In 2004 richtte hij zijn bedrijf op, waarmee hij zich richt op het aan het werk houden van oudere werknemers.
"Ik noem ze liever ervaren werknemers", corrigeert Le Poole zodra we hem vragen naar zijn clientèle. Bedrijven, maar ook werknemers kloppen bij hem aan voor advies. "Op een bepaald moment is de fut eruit. Vaak doen ze al jaren hetzelfde werk en voelen ze de energie wegzakken."
'Blijf niet te lang hangen'
Le Poole vindt dat werknemers te lang in hetzelfde werk blijven hangen. "Je zou iedere vijf jaar na moeten denken: vind ik mijn werk nog leuk, en kan en wil ik dit over tien jaar nog doen? Als het antwoord op die laatste vraag nee is, moet je nu al op zoek naar alternatieven. Blijf niet te lang hangen, ga op tijd iets anders doen."
En als je een functie hebt waar je wel blij mee bent, luidt zijn belangrijkste advies: "Blijf nieuwsgierig, grijp nieuwe dingen aan. Draai niet weg als er dingen veranderen, maar beweeg mee. En investeer in jezelf, bijvoorbeeld door middel van bijscholing. Zorg dat je voorop blijft lopen en van toegevoegde waarde blijft."
Lastig bij te benen
Le Poole ziet dat veel werknemers die te lang hetzelfde blijven doen zonder dat ze daar plezier in hebben, uiteindelijk de aansluiting missen. "Soms kunnen ze het fysiek of mentaal niet meer bijbenen. Dat is niet erg, maar je zou kunnen nadenken of er dan een andere functie is die beter bij je past."
Hij noemt een voorbeeld waarbij een schoonmaker, die al jaren bij het schoonmaakbedrijf werkte, ouder werd en daardoor minder snel kon werken. "Toch moest de werkgever hem evenveel blijven betalen. In andere landen gaan oudere werknemers dan vaak een schaal terug in functie, maar in Nederland gebeurt dat niet."
Jongere managers
Ook ontstaat er soms wrijving als oudere werknemers te maken krijgen met een veel jongere leidinggevende. "De oudere werknemer werkt vaak al veel langer in het bedrijf, en wil graag meedenken, terwijl zo'n nieuwe manager hem vooral ziet als iemand die opdrachten uit moet voeren. Dat kan zeker botsen."
Een andere oorzaak waardoor oudere werknemers in de knel komen, is negatieve beeldvorming. "Als bij een oudere werknemer de energie weg is, is het voor zijn collega's niet echt aantrekkelijk om hem te betrekken bij nieuwe projecten. Vaak bestaat het beeld: die is niet meer vooruit te branden. Maar als die oudere werknemer nergens meer bij betrokken wordt, zakt diegene steeds verder weg. Zo krijg je echt een neerwaartse spiraal."
Taboe
De werknemer moet meer investeren in zijn of haar toekomst, maar ook werkgevers moeten beter het voortouw nemen. "Werkgevers zijn in deze economie nog helemaal niet bezig met de lange termijn. Ze zien het probleem niet, denken: die mensen werken gewoon door tot aan hun pensioen. Maar ze moeten echt het gesprek aangaan en aan hun werknemers vragen wat hun volgende stap is."
Dat dat lastig is, begrijpt Le Poole ook. "Zodra je aan een werknemer vraagt hoe hij of zij de toekomst ziet, zal diegene misschien denken dat zijn of haar baan op de tocht staat." En dat geldt andersom ook. "Bij je baas aangeven dat je misschien wel eens iets anders wil doen, kan de suggestie wekken dat je niet meer tevreden bent. Werknemers zijn bang dat ze dan een zogeheten kruisje achter hun naam krijgen."
Volgens Le Poole zien veel oudere werknemers hun kansen te somber in. "De kranten staan vol met verhalen over ouderenwerkloosheid, dus ik begrijp het wel. Maar oudere werknemers hebben zoveel kennis en ervaring, dat is altijd wel ergens in te zetten. Vooral op het moment dat ze er zelf ook lol in hebben."
'Oudere werknemers zijn minder flexibel en vaker ziek'. Klopt dit?
CBS heeft onderzocht welke vooroordelen er zijn over oudere werknemers. We leggen er een aantal voor aan loopbaancoach Fried le Poole.
- 'Oudere werknemers zijn loyaler' - "Dit klopt denk ik wel. Ouderen hebben vaak een betere arbeidsethos. Ook zien ze hun werk vaak als een zinvolle besteding, en hebben ze een grotere angst hun baan te verliezen."
- 'Oudere werknemers zijn minder flexibel' - "Dit klopt niet helemaal. Ouderen hebben vaak weinig verplichtingen thuis, behalve misschien mantelzorg op een bepaald moment. Ik denk eerlijk gezegd dat ouders met schoolgaande kinderen een stuk minder flexibel zijn. Die zitten vast aan schooltijden en schoolvakanties, en hebben meer verantwoordelijkheden binnen hun gezin."
- 'Oudere werknemers zijn duurder' - "Dit klopt absoluut. Ouderen zitten vaak in een hoge schaal, en het is niet gebruikelijk om daarin te zakken, ook als je productiviteit afneemt. In andere landen zoals Zweden en Engeland is het wel zo dat je kunt worden teruggeplaatst in een schaal als je ouder wordt en minder snel functioneert. Dat zou in Nederland nooit gebeuren. Ook zijn ze soms duurder omdat ze vaak meer vrije dagen hebben."
- 'Oudere werknemers zijn minder leergierig' - "Het is niet zo dat ouderen per definitie niets nieuws willen leren, maar ze zijn wel ieder geval kritisch op iets wat ze moeten leren. Ze moeten er het nut van inzien, anders kunnen ze kribbig worden."
- 'Oudere werknemers melden zich vaker ziek' - "Nee, dat klopt niet. Ouderen melden zich minder vaak ziek dan jongeren. Maar áls ze ziek zijn, zijn ze wel vaak langer uit de running, omdat de klachten vaak ernstiger zijn. Daardoor hebben ze uiteindelijk gemiddeld een hoger aantal ziektedagen per jaar dan jongeren."
- 'Oudere werknemers kunnen minder goed tegen stress' - "Hier ben ik het niet mee eens. Volgens mij hebben ze veel meer inzicht in hoe bepaalde processen lopen, en zijn ze daardoor minder snel van hun stuk te brengen. En ook hebben ze vaak een rustiger gezinsleven, waardoor ze wel wat kunnen hebben. Als ik kijk naar jonge gezinnen die moeten presteren op hun werk, een gezin draaiende moeten houden en er ook nog een sociaal leven op na houden, denk ik dat dat die een veel stressvoller bestaan hebben."
- 'Oudere werknemers begrijpen minder van nieuwe technologieën' - "Dit klopt deels. Als je op een gegeven moment de aansluiting mist, wordt het lastig om bij te blijven. Om een voorbeeld te noemen: bij een drukkerij kwam een nieuwe pers. Die nieuwe pers werd bemand door de jongere werknemers, de oude door de oudere werknemers. Maar als werknemer moet je dan zeggen: ik wil dat ding ook besturen. En je werkgever moet je daar ook de ruimte voor geven en dat stimuleren."
- 'Oudere werknemers werken nauwkeuriger' - "Jazeker, dit klopt. Ouderen maken over het algemeen veel minder fouten. Dat komt omdat ze zichzelf niet overschatten. Bij de dingen die ze niet goed kunnen, vragen ze hulp of zoeken ze andere oplossingen. Terwijl jongere werknemers dan vaak denken: ik probeer het wel gewoon en zie wel waar het schip strandt."
Meer op rtlnieuws.nl: