Meer kans op diabetes en hart- en vaatziekten door nachtdienst
Mensen die regelmatig nachtdiensten doen, lopen een hoger risico op diabetes en hart- en vaatziekten. Dat blijkt uit een onderzoek van de Gezondheidsraad, die adviseert zo min mogelijk nachtwerk te doen.
In Nederland zijn bijna 1,3 miljoen mensen die soms of regelmatig 's nachts werken. Dat gebeurt vooral in de horeca, zorg, industrie en vervoerssector. Bij een nachtdienst werk je meer dan een uur tussen middernacht en zes uur 's ochtends. Nog veel meer Nederlanders (5,5 miljoen) werken soms of regelmatig buiten reguliere kantoortijden.
Uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken is al gebleken dat nachtwerk gevolgen kan hebben voor de gezondheid van die werknemers. Nu erkent ook de Gezondheidsraad dat.
Slaapproblemen
Op korte termijn kan nachtwerk voor slaapproblemen zorgen. Dat komt omdat de nachtdiensten onze biologische klok flink kunnen verstoren. Begin oktober spraken we Bert van der Horst, hoogleraar Chronobiologie en Gezondheid van het Erasmus MC hierover in een interview.
"De biologische klok kun je vergelijken met een soort thermostaat", zegt hij in dat interview. "Zoals het niet prettig is als je bij het opstaan met je blote voeten op het koude zeil moet staan, zorgt je biologisch klok ervoor dat het kacheltje al een beetje brandt voor je wakker wordt. Alle lichaamsprocessen worden door de klok precies op elkaar en op het juiste moment van de dag afgestemd."
"Als we niet naar die klok luisteren, bijvoorbeeld door 's nacht te werken, dan zijn we actief terwijl de klok zegt dat we eigenlijk moeten slapen. Dat kan leiden tot slaaptekort, concentratieproblemen en vermoeidheid."
Langdurig nachtwerk
Maar ook op de lange termijn kan nachtwerk nadelige gevolgen hebben, ziet de Gezondheidsraad in het nieuwe onderzoek. Zo kan het leiden tot een verhoogd risico op diabetes type 2.
Naar schatting 3 op de 100 gevallen van diabetes onder nachtwerkers wordt veroorzaakt door het werk dat ze 's nachts doen. Het risico loopt op als iemand meerdere jaren achter elkaar nachtwerk doet, concludeert de Gezondheidsraad.
Na veertig jaar nachtwerk heeft 21 op de 100 gevallen van diabetes de ziekte gekregen door nachtwerk. Ook is er een sterk verband tussen het krijgen van hart- en vaatziekten en het doen van nachtwerk.
De Gezondheidsraad ziet geen duidelijke aanwijzingen dat vaker borstkanker optreedt door het langdurig doen van nachtwerk. In 2006 dacht de raad nog wel dat er zo’n verband was, maar daar komen ze na het vergelijken van nieuw onderzoek op terug.
Ploegendienst
Twee jaar geleden gaf de raad al duidelijk advies: werk zo min mogelijk 's nachts. Kan werk niet anders dan in nachtdiensten worden gedaan, dan zouden werkgevers in ieder geval moeten werken in ploegendiensten. Daarbij hebben werknemers eerst een aantal dagen ochtenddienst, gevolgd door een paar dagen middag- en avonddienst, en dan de nachtdienst. Ook zou een kort slaapje tijdens de nachtdienst helpen.
Nachtwerk beperken tot een maximaal aantal uren of jaren, kan alleen als er regels over de duur van een nachtdienst worden vastgelegd in de Arbeidstijdenwet. Dat is nu nog niet het geval.