Een contract voor vijf jaar: 'Goede ontwikkeling die we vaker gaan zien'
KLM wil vijfjarencontracten afsluiten met een deel van het grondpersoneel en supermarkten praten over vierjarige contracten. Wie heeft er baat bij zo'n tussencontract?
Bij supermarkten en levensmiddelenzaken wordt sinds begin vorig jaar serieus gesproken over de tussenbaan. Dat is een contract voor bijvoorbeeld vier jaar met geld voor scholing. Dit tijdelijke contract kan niet worden verlengd, na de periode staat de medewerker of op straat, of krijgt hij een vaste baan.
De scholing moet ervoor zorgen dat iemand die toch moet opstappen ergens anders makkelijk aan de bak komt. Sinds oktober is het tussencontract toegevoegd aan de cao voor supermarktpersoneel, waarschijnlijk gaan binnenkort de eerste mensen met zo'n contract aan de slag.
Het is niet de enige branche waar ze zo'n contract wel zien zitten. KLM wil met de vakbonden praten over een contract voor vijf jaar voor een deel van het grondpersoneel.
'Enorme verbetering'
De tussenbaan met bijbehorend tussencontract komt voort uit de wens om het aantal flexcontracten terug te dringen. Hoewel er steeds meer vaste contracten worden geboden is het aantal mensen met tijdelijke contracten nog altijd groot. In 2016 had 61 procent van de werkenden een vast arbeidscontract, tegenover 73 procent in 2004.
Voor werknemers die nu een contract voor een jaar of twee jaar krijgen, zou vijf jaar een enorme verbetering zijn, zegt Joop Schippers, hoogleraar Arbeidseconomie bij de Universiteit Utrecht. Overigens staat werkgevers volgens hem niets in de weg om nu al een een contract van vijf jaar aan te gaan. "Alleen doet vrijwel niemand dit."
Niet voor iedereen een oplossing
Vakbond CNV was betrokken bij de cao-afspraken over het tussencontract dat voor de supermarkten is gemaakt. Voor sommige branches is een contract voor vier of vijf jaar een goede oplossing, zegt Wessel Breunesse, bestuurder van CNV Vakmensen.
"De supermarktbranche heeft een flexibele schil van 75 procent. Dat is echt extreem en daarvoor is zo’n contract een oplossing. Verder niet", zegt Breunesse. De CNV noemt het zelf trouwens 'doorgroeibanen'. "Dat klinkt wat positiever."
Wel zegt dat Breunesse dat 'deze oplossing nooit ten koste mag gaan van vaste contracten' en dat vaste banen het belangrijkst blijven.
Steeds meer vaste contracten
Gaan we deze contractvorm vaker zien? Breunesse denkt van wel. We zitten volgens hem in een overgangfase van een ruime naar een krappe arbeidsmarkt. "Bedrijven zullen dus wel gedwongen worden om langdurige contracten aan te bieden." Zoals de supermarkten het volgens hem zelf ook zeggen: nu komen ze nog makkelijk aan personeel maar straks niet meer.
Zie ook: Arbeidsmarktplannen kabinet: ontslagrecht versoepeld, langer tijdelijke contracten
Henk Strating, cao-deskundige van HS Arbeidsvoorwaarden, denkt, en hoopt, het ook. Volgens hem is de hele discussie rondom flexcontracten en vaste contracten gediend met deze tussenvorm.
"Werknemers krijgen zo de kans om te laten zien wat ze kunnen en kunnen zo werken aan hun duurzame inzetbaarheid", zegt hij. "Het voordeel voor bedrijven is, dat ze niet vastzitten aan vaste contracten, maar hier na die vier of vijf jaar wel voor kunnen kiezen."
Toch kan het ook juist voor extra druk zorgen. Tijdelijke contracten veroorzaken veel stress en zelfs burn-outs bij degenen die ervan afhankelijk zijn. Zo vertelde iemand die al jaren in tijdelijke functies werkt onlangs aan RTL: "Zelfs toen ik de eerste burn-outklachten kreeg, durfde ik me niet ziek te melden omdat ik dacht dat dat mijn kans op een vaste aanstelling zou verkleinen."
'Beter voor arbeidsmarkt'
Een contract dat na vier of vijf jaar afloopt mag niet verlengd worden. Het is of einde arbeidsrelatie of iemand moet daarna een vaste aanstelling krijgen. Flexwerk leidt volgens cijfers van het CBS in iets meer dan een kwart van de gevallen tot een vast contract.
Werkgeversvereniging AWVN zegt dat het tussencontract ook vooral bedoeld is om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren. "Zo brengen we flex en vast wat dichter bij elkaar", zegt woordvoerder Jannes van der Velde.
Hij voegt daaraan toe dat het het is absoluut niet de bedoeling is dat de vaste contracten worden ingeruild voor een tussencontract. "Het is echt gericht op de flexibele schil." Minister Koolmees, voorafgaand aan de ministerraad: "Als het zorgt voor meer zekerheid is het een goede ontwikkeling."