Zwanger op het werk? Dit zijn je rechten (meer dan je denkt)

​Zwangere vrouwen hebben niet alleen recht op verlof als de baby er bijna is en na de bevalling. Tijdens de gehele zwangerschap hebben vrouwen extra rechten om er zeker van te zijn dat moeder en kind zo gezond mogelijk blijven.

Dat je zwangerschapsverlof krijgt voor en na de bevalling, dat weten de meeste mensen wel. Maar zwangere (en net bevallen) vrouwen hebben nog veel meer rechten. "Maar we merken dat veel vrouwen dat niet weten en dat veel werkgevers niet actief voorlichten", zegt Jessica van Ruitenburg van vakbond FNV.

In de meeste gevallen is het volgens de bond trouwens geen onwil maar onwetendheid bij werkgevers. "Na een telefoontje wordt het meestal redelijk snel opgelost."

Extra pauze, geen nachtdienst

Zo hebben zwangere vrouwen recht op extra pauzes tot maximaal een achtste van de werkdag. Met andere woorden: werk je acht uur op een dag? Dan krijg je een uur extra pauze (onbetaald) als je daar behoefte aan hebt. 

Daarnaast heb je recht op regelmatige werktijden, je hoeft niet over te werken en je hoeft geen nachtdiensten te draaien. Je hebt hier trouwens tot zes maanden na je bevalling recht op.

Als je toch over moet werken (en je hebt daar zelf geen bezwaar tegen) mag je niet meer dan tien uur per dienst draaien, niet meer dan gemiddeld vijftig uur per week werken in een periode van een maand en over een tijdspanne van zestien weken mag je gemiddeld nooit meer dan 45 uur per week werken.

Recht op een bed of een bank

De extra rustmomenten waar je recht op hebt hoef je trouwens niet in de kantine of buiten te pakken. Zwangere vrouwen hebben namelijk ook recht op een rustige kamer met een bed of rustbank, voor de nodige ontspanning. Dit recht hebben vrouwen tot zes maanden na de bevalling.

Je hebt recht om tijdens werktijd te kolven. (beeld: Getty Images)

Tot negen maanden na de bevalling moeten vrouwen de mogelijkheid krijgen om tijdens werktijd hun kind te voeden of te kolven zo vaak en zo lang als dat nodig is. Hoewel, er is een grens: daarmee mogen ze maximaal een kwart van hun werktijd bezig zijn. Die tijd wordt gewoon doorbetaald. 

Ook als je tijdens je zwangerschap naar de dokter, verloskundige of gynaecoloog moet, is je werkgever verplicht op daar gewoon aan mee te werken. Als dit tijdens werktijd moet gebeuren, krijg je ook voor die uren salaris.

Bukken en tillen

Verder geldt: als je zwanger bent, moet je niet te gek doen. In de laatste drie maanden van de zwangerschap mogen vrouwen op de zaak maximaal een keer per uur bukken, hurken, knielen en staand voetpedalen bedienen.

Tillen mag je maar beperkt als zwangere vrouw. (beeld: Getty Images)

Ook tillen heeft de wetgever aan banden gelegd. Tijdens de zwangerschap mag je niet meer dan tien kilo in één handeling. Ook mag je niet vaker dan tien keer per dag maximaal vijf kilo tillen vanaf de twintigste week (halverwege de zwangerschap).

Vanaf de dertigste week mag een zwangere vrouw nog slechts vijf keer per dag maximaal vijf kilo tillen.

Maak afspraken

Hoewel er dus veel regels zijn, blijkt het voor vrouwen in de praktijk vaak lastig om daar gebruik van te maken, zien ze bij het FNV. "Je hebt er niet voor niets recht op, maar het is voor veel vrouwen lastig om hun rechten te verzilveren."

"Veel zwangere vrouwen hebben al een schuldgevoel, dan is het opnemen van pauzes moeilijk", zegt Ruitenburg. "Je hebt ook gewoon werk te doen, dat verdwijnt niet vanzelf. Je moet dus goede afspraken met je leidinggevende maken."

Mag een zwangere vrouw ontslagen worden?

Daarover kunnen we kort zijn: nee. In principe mag je niet ontslagen worden tijdens je zwangerschap. Uiteraard zijn hier wel wat uitzonderingen op: als je bijvoorbeeld fraude pleegt, gewelddadig bent of je ernstig misdraagt, kun je (uiteraard) wel de laan uit worden gestuurd.

Ook als je hele afdeling wordt opgeheven kun je tijdens je zwangerschap je baan verliezen. Tijdens je verlof (zwangerschaps- én bevallingsverlof) mag je nooit ontslagen worden. Ook de eerste zes weken na je verlof mag de baas je er niet uitzetten.

Moet een contract worden verlengd?

Ook hierop is het antwoord nee. Dat is voor vrouwen op een tijdelijk contract vervelend. Als je contract tijdens je verlof afloopt, is de werkgever niet verplicht om je een nieuw contract aan te bieden.

Wel mag de reden om dit niet te doen, nooit je zwangerschap of bevalling zijn. Mocht je tijdens je verlof je baan op deze manier verliezen houd je trouwens wel gewoon de volle zestien weken recht op doorbetaling. Daarna heb je recht op een ww-uitkering van het UWV.