Tienduizenden euro's en stress bij studenten: dit kost studeren

Eerst even de voorgeschiedenis: in 2015 is de zogenoemde 'basisbeurs' afgeschaft. Dat was een vorm van studiefinanciering waarbij studenten een voorlopige lening kregen van overheidsinstantie DUO. Als zij binnen 10 jaar afstudeerden werd die lening kwijtgescholden. 

Studievoorschot

Dat is niet meer zo. Wie aanspraak wil maken op studiefinanciering moet alles terugbetalen, met uitzondering van de ov-jaarkaart en de eventuele aanvullende beurs. Wat vroeger basisbeurs heette is nu een 'studievoorschot', een lening dus.

Dat maakt studeren op termijn duurder. Als je studeert merk je het niet direct in je portemonnee. Net als tien jaar geleden krijg je maandelijks een bedrag van DUO overgemaakt als je daarvoor kiest.

Maar waar studenten die tien jaar geleden begonnen het basisbeursdeel nog kregen kwijtgescholden, zul je dat nu wel moeten terugbetalen als je eenmaal bent afgestudeerd en een baan hebt. 

Studenten in de stress door geld

Studentenorganisatie ISO, dat zich sinds de invoering verzet tegen dat studievoorschot, liet onderzoeksbureau Motivaction peilen of lenende studenten stress ervaren als gevolg van dat geleende geld. Want kun je die schuld later wel afbetalen? Of kun je nog wel een hypotheek krijgen? 

Over dat soort vragen maken lenende studenten zich vaker zorgen, blijkt uit de peiling. En dat leidt volgens het ISO tot psychische klachten.

Minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven (D66) wil studiestress niet meteen terugvoeren op het leenstelsel. Er spelen meerdere stressfactoren, denkt ze. De minister wijst naar 'de eisen die studenten zichzelf opleggen, druk die zij ervaren door social media en de druk die het succesvol afronden van een opleiding met zich meebrengt'.

Hoeveel geld heb je nodig om een hbo- of universitaire opleiding af te ronden? Dat hangt in de eerste plaats natuurlijk af van je studietempo. Volgens de meest recente cijfers van het CBS doen universitaire studenten er ongeveer 6 jaar over om een masterdiploma te halen. Hbo'ers zijn vaak wat eerder klaar.

Nominaal vs. Gemiddeld

Beide groepen zijn vaak sowieso vier jaar bezig, de meeste opleidingen duren nu eenmaal zo lang. We berekenen dus wat je kwijt bent voor vier jaar studeren, de tijd die voor de meeste studies staat. En ook wat je voor zes jaar studeren kwijt bent, de gemiddelde studieduur. Schrik niet. 
 

Wie netjes in vier jaar afstudeert heeft in elk geval 7290,50 euro nodig aan collegegeld. Dat kost vanaf volgend collegejaar 2083 euro per jaar, maar het eerste jaar dat je studeert betaal je de helft. Als je er zes jaar over doet wordt dat 11.456,50 euro. 

Het Nibud zette in 2017 voor het laatst op een rijtje waar studenten hun geld allemaal aan kwijt zijn. Studenten die op kamers wonen betalen daar gemiddeld 417 euro per maand voor. Boodschappen, vaste lasten, studieboeken, borrels, feestjes en ontspanning tellen gemiddeld op tot 580 euro per maand.

85.234,50 euro

Studenten die binnen vier jaar afstuderen zouden gemiddeld dus 55.146,50 euro moeten ophoesten. Wie twee jaar langer studeert heeft daarvoor in totaal 85.234,50 euro nodig.

Aan de inkomstenkant kun je dus een lening van de overheid krijgen. Volgens het Nibud doet 94 procent dat. Dat studievoorschot kan maximaal 1054,14 euro per maand worden: een lening van 486,08 euro, 173,58 euro collegegeldkrediet en een aanvullende beurs (of lening, als je daar niet voor in aanmerking komt) van 396,39 euro.

Daarnaast kun je natuurlijk nog geld van je ouders krijgen, of salaris omdat je een bijbaantje hebt. Dat is afhankelijk van je persoonlijke situatie. 

Voor de berekening laten we het bij de lening van 486,08 euro, want dat is het enige dat je later moet terugbetalen. Dat is ook ongeveer het gemiddelde leenbedrag.

Studenten die binnen vier jaar klaar zijn lenen in totaal 23.331,84 euro, studenten die zes jaar bezig zijn komen uit op 35.969,92 euro. Dat bedrag moet je dus nog terugbetalen, als je bent afgestudeerd, een baan hebt en genoeg verdient om in 35 jaar maandelijks wat af te lossen. 

Kwijtgescholden

Dat terugbetalen begint op 1 januari van het tweede jaar nadat je bent afgestudeerd. Stel, je verdient dan 3000 euro bruto per maand: dan betaal je nu 52 euro per maand terug, blijkt uit de rekentool van DUO.

In het theoretische geval dat dit die hele 35 jaar zo blijft, en de rente stijgt niet, betaal je uiteindelijk 21.840 euro en wordt het resterende deel van je schuld kwijtgescholden. Het is een stuk waarschijnlijker dat je in die tijd om de zoveel jaar een stap omhoog maakt in je salaris. Elk jaar berekent DUO je maandbedrag opnieuw, aan de hand van gegevens van de Belastingdienst. 

Al met al best een behoorlijk bedrag dus. Niet getreurd, je kunt invloed hebben op de hoogte ervan. Ga bijvoorbeeld niet op kamers wonen, maar blijf bij je ouders.

En als het niet anders kan, ga dan niet naar Amsterdam. Volgens kamerverhuursite Kamernet was de gemiddelde huurprijs voor een kamer in Amsterdam 571 euro in 2018. Ook Rotterdam (458 euro) en Utrecht (431 euro) zijn relatief duur om te wonen voor studenten. Enschede (302 euro) en Wageningen (313 euro) zijn dan weer wat goedkoper. 

Neem een bijbaan

En ga aan het werk. Hoe meer je zelf verdient, hoe minder je hoeft te lenen om rond te komen. Risico: als dat ten koste gaat van je studievoortgang snijd je jezelf in de vingers. Want hoe sneller je klaar bent met studeren, hoe minder het kost.