Nieuwe arbeidsmarktwet roept nog veel vragen op bij werkenden
Met nog maar een paar dagen voor de invoering van de nieuwe arbeidsmarktwet leven er nog veel vragen bij werkgevers en flexwerkers. Werkgevers zijn bang voor hoge loonkosten. Sommige werkenden vrezen op hun beurt voor het voortbestaan van hun baan.
De nieuwe Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) regelt hoe we in Nederland werken: hoe werkgevers mensen in dienst nemen en hoe werknemers voor een baas aan de slag mogen.
Meer zekerheid voor flexwerker
Vooral voor mensen met een flexibele baan, bijvoorbeeld uitzendkrachten of zogenoemde 'payrollers', gaan dat merken. Werkgevers moeten een hogere ww-premie betalen voor dit soort flexibele krachten en daardoor worden ze duurder. Flexwerkers zelf krijgen iets meer zekerheid, bijvoorbeeld als het gaat om het aantal uren dat ze kunnen maken bij hun werkgever.
De afgelopen tijd sprak RTL Z met tientallen experts, ondernemers en werkenden over de invoering van de Wet Arbeidsmarkt in Balans, afgekort de WAB. De kritiek vanuit werkend Nederland laat zich samenvatten in één vraag: had er niet meer tijd genomen moeten worden voor de invoering van de WAB?
"Dat herken ik wel, die kritiek. Zit ook wel een kern van waarheid in." - Wouter Koolmees
Op dit moment onderzoekt een groep wetenschappers, onder leiding van voormalig topambtenaar Hans Borstlap, of de huidige wetten over de arbeidsmarkt nog van deze tijd zijn. Nog voor hun conclusie bekend is, is er al een nieuwe wet.
Pleisters plakken
En die nieuwe wet plakt vast pleisters, terwijl de diagnose nog niet gesteld is, zo luidt de kritiek. Althans, niet volledig. Had verantwoordelijk minister Wouter Koolmees niet iets langer moeten wachten, en met een integrale aanpak van de problemen op de arbeidsmarkt moeten komen?
"Dat herken ik wel, die kritiek. Zit ook wel een kern van waarheid in", zegt Koolmees in reactie op die vraag. Maar wat hem betreft zijn de problemen op de arbeidsmarkt zo dringend dat snelle actie vereist is.
WABlief?
"Er is een tweedeling ontstaan, die we willen tegengaan", zegt Koolmees in de RTL Z-special WABlief?. Hij doelt op het verschil tussen mensen met een vast contract en mensen met een flexibel dienstverband.
Terwijl twee collega's exact hetzelfde werk doen, heeft degene met het flexibele contract onder de huidige wetgeving slechtere arbeidsvoorwaarden. De flexer krijgt bijvoorbeeld minder loon, bouwt minder pensioen op en minder zekerheid. En dat is oneerlijk, vindt het kabinet.
Om die reden probeert het kabinet het aantrekkelijker te maken voor werkgevers om mensen eerder een vaste aanstelling te geven. Arbeidsrechtadvocaat Suzanne Meijers betwijfelt of dat is gelukt. "Zeker niet op alle niveaus van de arbeidsmarkt kun je snel contracten voor onbepaalde tijd aanbieden. Dus wat krijg je: er wordt eerder afscheid genomen."
WAB ontlopen
Werkgevers vervangen dan de ene flexwerker voor een andere, om de WAB te ontlopen. Dat gebeurde voor een deel bijvoorbeeld bij de ANWB en de Nederlandse Spoorwegen.
Ook payroller Annelien Luik kreeg deze maand te horen dat ze geen werk meer heeft op 1 januari, vanwege de WAB. En dat terwijl ze momenteel met zwangerschapsverlof thuis zit. "Toen ik deze functie kreeg wist ik niet dat het een tijdelijke baan zou zijn, ik had verwacht dat ik zou kunnen blijven", vertelt ze. Laat en onverwacht dus.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
"Het is heel zuur voor deze mevrouw", erkent Koolmees. "Maar op zich is dit sinds de behandeling in de Tweede Kamer bekend dat deze wet eraan zit te komen. Voor de zomer is het in de Eerste Kamer geweest. Het is al lang bekend, bedrijven hadden eerder kunnen reageren", aldus Koolmees.
En hoe zuur het ook is voor mensen die nu geen werk meer hebben, volgens Koolmees is die ontwikkeling een tijdelijk probleem. De markt moet zich nog naar de nieuwe wet zetten.
Koolmees: "Payroll kan blijven bestaan, maar wel onder dezelfde voorwaarden als het normale personeel. Wat we zien nu is dat payroll de afgelopen jaren is gebruikt om arbeidsvoorwaarden of cao-afspraken te ontduiken. Dat is onwenselijk."
Nevenschade
En dat mag dus niet meer en dus veranderen payrollbedrijven hun strategie en hun werkzaamheden. Als gevolg daarvan zitten veel flexwerkers nu in een onzekere positie, over hun werk volgend jaar. Nevenschade, volgens de minister. "Dat is helaas het geval als er een nieuwe wet ingaat."
Het kan ook anders
Er zijn dus werkgevers die flexwerkers de laan uitsturen, maar het kan ook anders. Er zijn ook voorbeelden van mensen die, in plaats van een payroll-constructie of uitzendcontract, in loondienst genomen worden.
Monuta
Een ander deel van het flexibele personeel van de ANBW krijgt wel een contract. Ook uitvaartorganisatie Monuta laat aan RTL Z weten haar flexibele schil af te bouwen. Facilitaire medewerkers krijgen al na een jaar een vast contract aangeboden, met een vast aantal uren. "Ook het aantal uitzendkrachten zal, daar waar mogelijk, worden omgezet in een dienstverband", aldus Monuta in een e-mail.
Faber
Bemiddelingsbedrijf Faber Personeelsdiensten zegt het aantal vaste contracten van 20 procent, naar 50 procent te gaan verhogen. Haar flexwerkers, vooral schilders, hebben in de winterperiode minder werk, maar krijgen de mogelijkheid zich om te scholen tot warmtepompinstallatiemonteur. Daar is in de wintermaanden wel behoefte aan. "Met vaste contracten houden wij onze vakmensen in huis, waardoor we niet ieder voorjaar opnieuw hoeven te werven", aldus directeur Hylke van der Veen.
- 00.00 - 12.00 Uitleg over de Wet Arbeidsmarkt in Balans
Gasten: Suzanne Meijers (arbeidsrechtadvocaat), Wouter Koolmees - 12.00 - 32.00 Hoe pakt de WAB uit?
Gasten: Judith Tielen (Tweede Kamerlid VVD), Sascha Janssen (arbeidsrechtadvocaat), Wouter Koolmees - 32.00 - 48.00 Werkgevers
Gasten: Jacco Vonhoff (MKB Nederland), Maarten van Geldren (arbeidsrechtadvocaat), Wouter Koolmees