Corona kan een economisch sneeuwbaleffect veroorzaken, en dat doet het al
Het coronavirus verspreidt zich razendsnel tussen mensen. Maar ook binnen de economie verspreiden de gevolgen van het virus zich in hoog tempo. Dat sneeuwbaleffect moet en kan deels gestopt worden, schrijft Jadé Dieteren in deze gastcolumn.
Tijdens de financiële crisis in 2008 hebben we gezien dat een schok in de financiële sector zich door de hele economie kan verspreiden. En ook nu veroorzaakt de uitbraak van het coronavirus ongekende schokken in een aantal bedrijfstakken.
Een productieschok die in een rechtstreeks door corona geraakte sector plaatsvindt, blijft niet bij die ene sector. En de mate waarin een schok doorwerkt, is afhankelijk van de positie van de sector in het netwerk: hoe centraler, hoe sterker de doorwerking.
Van de horeca tot de bouw
Een centrale sector in het Nederlandse netwerk is bijvoorbeeld de voedingsmiddelenindustrie. Vanwege de sluiting van restaurants en cafés is er veel minder vraag naar panklare friet vanuit de voedingsmiddelenindustrie. Dat treft op zijn beurt haar toeleveranciers, de aardappeltelers.
Ook de bouwsector heeft last van zo'n sneeuwbaleffect. Bouwprojecten in Nederland dreigen vertraging op te lopen door onder meer verstoring van leveringen uit getroffen landen. Dit raakt op zijn beurt aanverwante branches zoals architectenbureaus, installatiebedrijven en interieurzaken.
En stilvallende autoproductie leidt niet alleen tot minder autoverkopen, maar ook tot minder autoverzekeringen. En zo zijn er nog talloze verbindingen, waar vergelijkbare kettingreacties ontstaan. Met ernstige gevolgen voor de economie als geheel.
Gelukkig ook oplossingen
Maar er zijn, gelukkig, oplossingen die het sneeuwbaleffect in elk geval deels zouden kunnen ondervangen. Net als de maatregelen om de virusverspreiding tegen te gaan, zijn er op dit moment ook maatregelen getroffen om de economische gevolgen in het Nederlandse netwerk af te remmen.
De aangekondigde steunmaatregelen van het Nederlandse kabinet en de Nederlandse banken zijn bedoeld om direct geraakte bedrijven te steunen, en daarmee tegelijkertijd de indirecte netwerkeffecten te beperken. Deze maatregelen kunnen waarschijnlijk niet voorkomen dat Nederland in een recessie belandt, maar zorgen er wel voor dat blijvende economische schade beperkt blijft.
Nieuwe verbindingen in de economie
Naast deze steunmaatregelen is er nóg een remedie om de economische schade te beperken. Waar wij mensen elkaar minder moeten zien om niet besmet te worden, is er in het economische verkeer een mogelijkheid om op zoek te gaan naar nieuwe koppelingen.
Denk aan de groothandel die normaal aan restaurants levert, maar door de sluiting van de horeca te veel voorraden heeft en nu opengaat voor consumenten. Ook worden hotels mogelijk gebruikt als noodhospitaal en bereiden sterrenrestaurants afhaalmaaltijden voor een jonger publiek. Autofabrikanten in Amerika onderzoeken of zij medische producten kunnen maken in hun fabrieken.
Meer digitaal
En natuurlijk worden zo veel mogelijk producten en diensten nu digitaal aangeboden, denk aan de uitgeverijen die na de schoolsluiting binnen een paar dagen nieuwe digitale lesprogramma's optuigden. Met als bijkomend voordeel dat ze opeens een rechtstreekse ingang hebben bij de eindgebruiker.
Op deze manier kunnen nieuwe verbindingen helpen om de schokken in de economie op te vangen, en het netwerkeffect af te remmen. En daar is de hele samenleving bij gebaat.