350 euro voor prullenbak: prijskaartjes in publieke ruimte tegen vuurwerkvandalisme
150 euro voor een verkeersbord, 600 euro voor een bankje en 350 euro voor een prullenbak. De gemeente Vijfheerenlanden hangt prijskaartjes aan publieke voorwerpen om de kosten daarvan duidelijk te maken aan vandalen. Want naast oliebollen en champagne is ook vuurwerkschade niet weg te denken tijdens de jaarwisseling.
Buurtwerk Vijfheerenlanden is druk bezig om de kaartjes op te hangen. Zo'n vierhonderd van de duizend hangen er al. Aan de ene kant staan de kosten, bijvoorbeeld 150 euro voor een verkeersbord, en aan de andere kant staat wat je nog meer met dat geld kan doen. "Zoals goede gemeentezorg voor je oma of een veilige oversteekplaats voor je kinderen", zegt teamleider Thijmen Klinkhamer.
De prijskaartjes moeten de gevolgen laten zien van vandalisme. "En dat je dat geld maar één keer uit kan geven", aldus Klinkhamer. Ook lantaarnpalen en hekken krijgen een kaartje. "Vandalisme hou je toch wel, het gaat erom dat je bewustwording creëert. Daarnaast: als we slechts één verkeersbord weten te redden, hebben we het geld van de kaartjes er al uit."
Groter doelwit
Onderzoeker jeugdcriminaliteit Evelien Hoeben van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) kan zich wel voorstellen dat de actie werkt. "In mijn eigen onderzoek zie ik vaak dat jongeren toch nadenken over de voor- en nadelen van hun acties. Ze overleggen met elkaar over de gevolgen", zegt ze tegen EditieNL.
Groepsdruk is volgens haar een belangrijk element. "Daarin kunnen deze prijskaartjes wel een verschil maken, doordat ze potentiële daders herinneren aan de gevolgen." Wel vindt ze dat duidelijk op de kaartjes moet staan dat de jongeren zelf ook verantwoordelijk zijn. "Dat zij – of hun ouders – mee moeten betalen."
De kaartjes hebben mogelijk ook een keerzijde. "Ze kunnen ook uitnodigen om juist vandalisme te plegen. Dat het vernielen van een kostbaar object meer statuspunten oplevert in de groep", legt Hoeben uit. "Vandalisme is vaak het resultaat van jongeren die tegen elkaar opbieden en elkaar uitdagen. Iemand stelt wat voor, waardoor er een dialoog ontstaat en de een de ander uitdaagt. Als er eenmaal iets is vernield kunnen de groepsleden tegen elkaar gaan opbieden om steeds grotere acties uit te halen. De kaartjes kunnen dan 'helpen' bij het vinden van een groter doelwit."