Tactisch team en scenario's bedenken: dit doet de politie bij een gijzeling
Een gijzeling in de Apple Store zorgde gisteravond voor spannende uren in Amsterdam. De politie was al gauw met man en macht op de been. De gijzeling nam een wending toen de gegijzelde de benen nam: de gijzelnemer rende erachteraan en werd geschept door een auto van de Dienst Speciale Interventies. Het politieoptreden wordt door veel mensen geprezen. Hoe gaan zij eigenlijk te werk bij zoiets?
Als zoiets als een gijzeling gebeurt, wordt er een tactisch team samengesteld. "En een onderhandelaar probeert dan contact te maken met de gijzelnemer", zegt Eric Sanders van PROCentrum. Het opleidingscentrum geeft trainingen aan politie maar heeft ook opleidingen voor speciale eenheden. "Daarbij zijn de inspanningen erop gericht om rust te brengen in de ontstane situatie. Zeker bij aanvang is er vooral bij de gijzelnemer sprake van hoogspanning en stress."
De onderhandelaar probeert daarom rust te creëren. "Als hij daarin slaagt kan de onderhandelaar proberen om, stap voor stap, de gijzelnemer te overtuigen om zijn actie op te geven en om te kijken wat de eisen zijn."
Scenario's
Er zijn voor de politie allerlei scenario's mogelijk tijdens zo'n gijzeling. "Per type dader moet je je strategie bepalen", zegt lector technische en specialistische opsporing Jaap Knotter van de Saxion Hogeschool. "In sommige situaties kan inmenging voor meer gevaar zorgen en bij andere situaties is het juist noodzakelijk dat je meer naar de voorgrond treedt."
Bij een operatie als die van gisteren zijn volgens Knotter veel mensen betrokken. Die bereiden de verschillende scenario's voor. Tijd speelt daarin een belangrijke factor. "Je ziet dat tijd in het voordeel werkt van alle betrokkenen. Het geeft rust aan de politie en aan de pleger, en kan de situatie stabiliseren. Doordat de spanningsboog afneemt, kan je misschien ook meer in gesprek gaan", legt hij uit.
Al is lang niet alles goed in te schatten van te voren. "Hoeveel mensen zijn er in de zaak, hoe reageren de gijzelaars?" geeft de lector als voorbeeld. De vlucht van de gegijzelde met de gijzelnemer op zijn hielen was ook plotseling, toch handelde de agent in de auto snel.
Split second
"Je hebt protocollen en die volg je", zegt Eric Sanders van PROCentrum daarover. "De Dienst Speciale Interventies traint daar ook constant op. Je moet in een split second zelfstandig een beslissing nemen. De bestuurder van de auto moet ook achteraf kunnen vertellen waarom hij daarvoor gekozen heeft."
Dat de gegijzelde naar buiten rende en de gijzelnemer achteraanging, noemt Sanders een 'acute noodsituatie' die zo snel mogelijk beëindigd moest worden. "Er was ook informatie dat de man mogelijk explosieven bij zich droeg. Het zou dan heel onverstandig zijn om hem in persoon te benaderen", zegt hij.
"Dan moet je hem uitschakelen door gebruik te maken van je vuurwapen. Uit de auto stappen en het wapen trekken zou te veel tijd kosten, waarschijnlijk koos de operator er daarom voor zijn voertuig als geweldsmiddel te gebruiken. Dat noemen we actie-intelligentie."