Zelfreflectie Ploumen: 'Kunnen anderen een voorbeeld aan nemen'
Veel lof voor Lilianne Ploumen, die gisteren per direct is opgestapt als fractievoorzitter en Kamerlid van de PvdA. In alle eerlijkheid en kwetsbaarheid durfde ze te zeggen dat ze zichzelf niet de aangewezen persoon voelt voor deze functie. "Het is goed dat ze dit in het openbaar doet."
Ploumen toonde in haar verklaring gisteren opmerkelijk veel zelfreflectie. Ze erkende dat ze tekortschoot. "Het leiderschap van de partij past niet goed bij mij en ik ben daarmee niet de ideale leider van onze partij", zei ze.
Uitzonderlijk
Het is uniek dat zij dat doet, zegt politicoloog Liza Mügge van de UvA. "Volgens mij is het uitzonderlijk dat een politiek leider op deze manier vertrekt. Vanuit haar oogpunt doet ze wat het beste is voor de partij én voor zichzelf."
Ze vermoedt dat het vertrek van Ploumen met twee dingen te maken heeft. "Met de PvdA gaat het al een tijd niet zo goed. Daardoor is er behoefte aan sterk leiderschap. Dat maakt dat de eisen voor de politiek leider torenhoog zijn", legt ze uit.
Daarnaast zou naar haar idee kunnen meespelen dat Ploumen een vrouw is. "Voor vrouwen wordt de lat nog eens extra hoog gelegd: zij moeten zich dubbel bewijzen. Je ziet vaker dat vrouwen de kans krijgen om partijleider te worden op het moment dat het slecht gaat met een partij."
Glazen klif
Dit wordt ook wel de glazen klif genoemd. "Omdat het vaak een onmogelijke opgave is die eigenlijk alleen maar kan mislukken", zegt de politicoloog. "Misschien heeft Ploumen het gevoel gehad dat ze onvoldoende steun kreeg en daardoor aan zichzelf is gaan twijfelen."
Dat Ploumen op deze manier opstapt, past volgens de politicoloog niet bij het stereotype politiek leider. "Dat is toch wel de heteroseksuele, witte, extreem zelfverzekerde man. Die blijft zitten totdat-ie weg móét. Ik vind dat dat traditionele leiderschap veel te beperkt is. Nu we meer diverse politieke leiders krijgen, zal dat ook veranderen."
Voorbeeld voor anderen
Ploumen geeft wat dat betreft het goede voorbeeld. "Ze zien hoe je het leiderschap ook samengaat met zelfreflectie. In andere organisaties zien we dat het goed is voor het vertrouwen als mensen toegeven dat ze fouten hebben gemaakt. Misschien geldt dat ook voor de politiek en worden partijleiders in de toekomst niet afgestraft, maar juist beloond door de kiezer als ze hun fouten toegeven."
Ongelukkig gevoel
Arbeidspsycholoog Marina Wakker ziet het vaak voorkomen dat mensen zich op hun werk niet op hun plek voelen. Het zorgt ervoor dat mensen met veel tegenzin naar hun werk gaan en zich ongelukkig voelen. "Geen passende functie hebben leidt bij sommige mensen zelfs tot een burn-out", vertelt ze aan EditieNL.
Mensen vinden het vaak moeilijk om gehoor te geven aan signalen dat ze niet op hun plek zitten. "Dat heeft te maken met allerlei redenen: niet willen falen, een goed betaalde baan hebben, geleerd hebben om door te zetten, jarenlang gestudeerd te hebben, niet willen opgeven en ga zo maar door."
Doorgroeien niet altijd beter
Terwijl het helemaal niets hoeft te zeggen over je kwaliteiten. "Ik zie regelmatig dat mensen in grote bedrijven vanzelfsprekend doorgroeien naar hogere functies. Maar iemand die inhoudelijk heel sterk is, hoeft niet per se goed te zijn in leidinggeven. In zulke bedrijven komen mensen terecht in een functie die helemaal niet goed bij ze past."
Op tijd aan de bel trekken
Net als Mügge vindt de Wakker het goed van Ploumen dat ze openbaar bekendmaakt dat ze vindt dat ze niet geschikt is als politiek leider. "Het kan andere mensen doen inzien om even stil te staan en zich af te vragen: zit ik zelf nog wel op mijn plek? Het is belangrijk om dat regelmatig te doen. Wacht er niet te lang mee."