Metselen zonder cement: deze 'Legobakstenen' stapel je gewoon op elkaar
Metselen we in de toekomst alleen nog maar zonder cement? Meerdere bedrijven waaronder baksteenfabrikanten ontwikkelen stenen die je gewoon kan stapelen. De bakstenen worden door een koppelstuk bij elkaar gehouden en schuif je als een soort legostenen in elkaar. Dit zou niet alleen een stuk sneller gaan, maar ook duurzamer zijn.
Een van de bedrijven die dit soort systemen ontwikkelt is Drystack. Vijf jaar geleden is eigenaar Dennis Deen begonnen met het concept en inmiddels staan er gebouwen met 'zijn' stenen in Amsterdam, Hoorn, Utrecht en Rotterdam. "En in Delft hebben we kademuren gemaakt", vertelt hij aan EditieNL.
Conservatief
Als voormalig directeur van een metselbedrijf merkte hij hoe moeilijk het is om jonge aanwas te vinden. "Ik zag mijn werknemers steeds een jaartje ouder werden en kon weinig nieuwe metselaars vinden. Toen ben ik gaan kijken naar de problemen in de bouw."
Het viel hem op dat het er in de bouw vaak conservatief aan toegaat. "Er wordt veel cement gebruikt en dat is heel milieuvervuilend. Je moet het eigenlijk alleen gebruiken als het onvermijdelijk is."
Deen ontwikkelde de bouwstenen waarvoor geen cement nodig is. "De stenen zijn erg duurzaam. Over 75 jaar kan je ze gewoon hergebruiken. Als er cement gebruikt wordt, kan dit niet. Daarnaast gaat het bouwen twee keer zo snel."
Maar er is ook een extra moeilijkheidsgraad: er moeten gaten geboord worden in de stenen zodat zij op het koppelstuk passen. "Dat boren moet bij dit systeem heel nauwkeurig gebeuren, anders klopt de constructie niet. Je boren mogen ook niet slijten."
In opmars
Zijn stenen worden populairder. "We hebben verschillende investeerders, onder meer bij grote bouwbedrijven. Het is ongelofelijk. Ik verwacht dat ook aannemers en architecten er snel mee aan de slag gaan."
Bakstenen
Gebakken stenen worden vooral van klei gemaakt en worden al duizenden jaren gebruikt om mee te bouwen. De Romeinen deden dat als eerst in Europa en nog steeds zijn er in Nederland 32 steenfabrieken die bakstenen maken. Die fabrieken produceerden alleen in 2021 al 900.000.000 bakstenen voor de bouw.
Bron: Drystack
Het opleiden van mensen om volgens deze bouwmethode te werken is een stuk eenvoudiger. Op vmbo- en mbo-scholen gebeurt dit al. "Die opleiding duurt maar twee weken. En wat opvalt: meisjes vinden het ook leuk."
Duurzaamheid
Het feit dat de stenen te hergebruiken zijn, maakt deze manier van bouwen erg duurzaam, vertelt Andy van den Dobbelsteen, hoogleraar duurzaamheid aan de TU Delft. "Maar het zou nog beter zijn als je de stenen zelf ook nog maakt van hernieuwbaar materiaal."
Cement belemmert normaal gesproken het hergebruik van materialen, beaamt hij. "Bovendien is cement het bouwmateriaal met de grootste uitstoot, ook omdat het veel gebruikt wordt. Daarom wordt er nu ook gezocht naar groenere alternatieven."
Hoewel Deen denkt dat architecten er snel mee aan de slag zullen gaan, vermoedt Van Dobbelsteen dat er wel wat voor nodig is voordat ook zij overstag gaan. "Er heerst nu nog een soort onwil om materialen uit oude gebouwen te hergebruiken. Vooral oudere architecten willen dat vaak nog niet."
CO2-budgetten
Werken met CO2-budgetten zou volgens de hoogleraar een oplossing kunnen zijn. "Als architecten maar een budget van een bepaald aantal CO2 krijgen, moeten ze beter nadenken over de materialen die ze gebruiken. Dan worden dit soort systemen ook interessanter."