Ayra deelt Surinaams eten uit op Keti Koti: 'Leren over het slavernijverleden'
Morgen is het 1 juli en vieren we de afschaffing van de slavernij. Ter ere daarvan worden door heel Nederland 20.000 maaltijden heri heri uitgedeeld: een Surinaams gerecht dat stamt uit het slavernijverleden. "Het is belangrijk dat mensen in Nederland hier meer over leren, want we zijn heel erg met elkaar verweven."
De voorbereidingen voor Free Heri Heri For All – zoals de actie wordt genoemd – zijn vol aan de gang. In acht verschillende provincies wordt de maaltijd morgen uitgedeeld. In Amsterdam zelfs op dertig locaties. "We zijn hier twee jaar geleden mee begonnen, toen nog met 4000 porties", vertelt initiatiefnemer Ayra Kip aan EditieNL.
Het bleek meteen een succes. "Binnen een half uur was alles weg. Vorig jaar hadden we 16.000 porties en dit jaar zijn het er 20.000."
Heri heri
Heri heri is een gerecht dat werd samengesteld uit wat er op de plantage overbleef en werd gegeten door de tot slaaf gemaakten. Het bestaat oorspronkelijk uit zoete aardappel, gele en groene banaan, cassave en bakkeljauw. Tegenwoordig wordt het beschouwd als een delicatesse. "Door de jaren heen is het wat uitgebreider geworden. Zo voegen we er tegenwoordig tomaat, ui en ei aan toe", vertelt Kip.
Zelf is ze opgegroeid met heri heri. "Het is een gerecht dat we bij feesten eten. Persoonlijk eet ik het ook graag op zondag." Met het uitdelen van het gerecht wil ze mensen verbinden en aansporen het gesprek aan te gaan over het slavernijverleden.
Een mooi initiatief, vindt Noni Kooiman. Ze schreef het boek Switi Sranan, dat gaat over de herkomst van Surinaamse gerechten. "Eten verbindt en kan Nederlanders veel leren over de Surinaamse geschiedenis. Ik vind het ook belangrijk dat mensen daar meer over leren, omdat we zo met elkaar zijn verweven."
Eten uit slavernijverleden
Zoals heri heri zijn er wel meer gerechten die stammen uit de tijd van de slavernij, weet Kooiman. "Een voorbeeld van een maaltijd uit die tijd is pindasoep. Of moksi alesi, een eenpansgerecht waar je alles ingooit wat je nog hebt. Dat was handig, want in die tijd hadden mensen niet veel pannen voor handen. Ze deden er rijst en groenten in, en eventueel kip of ander vlees, als ze dat hadden."
Pom
Ook het gerecht pom stamt uit die tijd. "Het komt van de Joods-Europese plantagehouders. Het gerecht werd in Europa met aardappel gemaakt en tijdens de sabbat gegeten. In Suriname waren er geen aardappels en werd het met knol gemaakt." De specifieke knol die daarvoor werd gebruikt heet pomtayer.
De tot slaaf gemaakten moesten het maken. "In West-Afrika groeien knollen die op pomtayer lijken dus de koks wisten ermee om te gaan en iets te maken wat leek op wat de plantagehouders wilden."
Niet alles vastgelegd
Toch is niet van alle recepten met honderd procent zekerheid te zeggen of ze uit het slavernijverleden komen. "Dat komt doordat de tot slaaf gemaakten niet alles konden opschrijven."