Eéneiige vreemdelingen na jaren herenigd: wat leert dit bizarre verhaal ons?

In de documentaire 'Three Identical Strangers', die vanaf deze week in de Nederlandse bioscopen draait, maken we kennis met de Amerikaanse drieling Edward, David en Robert, die vlak na de geboorte werden gescheiden. Als twintigers komen twee broers elkaar tegen als de een voor de ander wordt aangezien en op dezelfde school blijken te zitten. Broer nummer drie komt erbij als hij zijn evenbeelden veelvuldig in tv-shows ziet verschijnen.

Dezelfde trekjes

Eén van de bizarre elementen aan het verhaal van de drieling is dat hun levens opvallend veel gelijkenissen vertonen ook al hebben ze meer dan twintig jaar niet van elkaars bestaan af geweten. Naast uiteraard hun uiterlijk hebben ze veel dezelfde interesses en hebben ze een aantal dezelfde trekjes. "In de film wordt hiermee de suggestie gewekt dat 'nature' (onze genen) de doorslaggevende rol spelen in onze ontwikkeling", zegt Dorret Boomsma, biopsycholoog van de VU Amsterdam die al jaren onderzoek doet naar tweelingen en gedragsgenetica.

Maar dat is niet het geval, zegt Boomsma tegen EditieNL. "Uit recent Nederlands onderzoek onder tienduizenden tweelingen blijkt dat genen en omgevingsfactoren ('nurture') een gelijke rol spelen. Het afhankelijk naar welke factor je kijkt: bij bijvoorbeeld eigenschappen of aandoeningen als nieuwsgierigheid, bloeddruk, adhd en autisme zijn de genen doorslaggevend. De opvoeding is dan weer bepalend voor het leren lezen en schrijven, maar ook voor het oplopen van een depressie."

Een ander voorbeeld uit Boomsma’s onderzoek: beginnen met roken hangt bij jongeren in grote mate af van de omgeving, maar het is in grote mate erfelijk bepaald of ze eraan verslaafd raken.  

De scheiding van de drieling Edward, David en Robert werd meegenomen in een psychologisch experiment van de New Yorkse psycholoog Peter B. Neubauer die voor eens en altijd antwoord op de nature vs nurture-kwestie wilde hebben.

Voor de tweelingbroers Erik Hulsegge en Peter Anema (52) was het een psycholoog die 52 jaar geleden oordeelde dat het 'beter' was voor de broertjes om gescheiden op te groeien.

Zeventien jaar gescheiden 

"De eerste zeventien jaar van mijn leven wist ik niets af van het bestaan van mijn tweelingbroer", zegt Peter tegen EditieNL. Peter en Erik kwamen ieder in een ander adoptiegezin terecht nadat hun moeder, die zwanger raakte na een affaire met een getrouwde man, onder druk van haar ouders en de Kinderbescherming haar zoons afstond.

Erik groeide op als enig kind in het Groningse Westerlee en Peter 45 kilometer verderop op een boerderij in Middelstum. Hun pleegouders wisten van de scheiding maar mochten van de Kinderbescherming de jongens pas op de hoogte stellen als ‘ze er klaar voor waren’.

"Maar ja, wanneer ben je hier in hemelsnaam klaar voor?", zegt Erik. Dit moment kwam op een paardenconcours in 1984, toen Peter en Erik 17 jaar oud waren, en een meisje 'Hé Erik' riep naar Peter. Waarop vervolgens vrienden van de ouders van Erik, de op de hoogte waren van de waarheid, zeiden: 'Dat moet de tweelingbroer van Erik zijn geweest'.

Tijd voor de waarheid

"Tijd voor de waarheid, besloten mijn ouders toen, en stelden ook de ouders van Peter op de hoogte. Voor mij was het een moment van blijheid, Peter geloofde er niets van. Twee weken later ontmoetten we elkaar. Dat was heel raar: je ziet dat je op elkaar lijkt, maar voelt niet dat degene je broer is. Dat heeft wel een paar jaar geduurd", zegt Peter.

Na verloop van tijd werd de band tussen Peter en Erik steeds hechter en tijdens een reis naar Amerika bleken de overeenkomsten helemaal duidelijk: "We hebben dezelfde humor, dezelfde ongeduldigheid, we moeten op hetzelfde moment naar de wc. Maarer zijn ook verschillen: ik ben de emotionelere, ik doe domme dingen, Peter is de verstandige."

Onethische experimenten

De documentaire 'Three Identical Strangers' was 'heel heftig en ontroerend' voor de Groningse tweeling. "Onze verhalen lijken sterk op elkaar. Je vraagt je toch af: waarom wij? Hoe is het mogelijk dat je een tweeling van elkaar laat opgroeien, omdat je denkt dat dat beter is?"

Biopsycholoog Boomsma keurt 'dit soort experimenten absoluut af'. "Het is onethisch. Vroeger werd gedacht dat het voor tweelingen beter was om zich apart te ontwikkelen, en zo een eigen identiteit. In Zuid-Europese landen bestaat die gedachte nog steeds. Hier hebben sommige basisscholen nog het rigide beleid om tweeling in aparte klassen te zetten, maar ook dat blijkt nergens voor nodig."