U of jij? Wanneer mag je tutoyeren?
Zeg je nou u of jij? In sommige situaties is het nog knap lastig om te bepalen wanneer je kunt tutoyeren, en steeds vaker zeggen we gewoon 'jij'. Wat zijn nu eigenlijk de regels als het gaat om u en jij?
Hoe spreek jij iemand in een winkel aan? En wat zeg je tegen je ouders en grootouders? Vroeger werden die vragen standaard met 'u' beantwoord, maar dat is tegenwoordig wel anders. Steeds vaker zeggen we 'jij' en uit onderzoek van ouderenbond ANBO blijkt dat twee derde van de opa's en oma's er geen enkel probleem mee heeft om door kleinkinderen met je aangesproken te worden.
"Ik zie wel een trend de laatste tien jaar, we zeggen steeds minder vaak u", merkt ook etiquette coach Anouk van Eekelen. Volgens haar heeft dit veel te maken met jongeren, die zich laten beïnvloeden door de Engelse taal waarin iedereen met 'you' wordt aangesproken. "Jongeren van tegenwoordig zijn gewend om tegen iedereen jij te zeggen, en het verbaast me dan ook niet dat grootouders daarin mee gaan", vertelt ze.
'U' is altijd goed
Een grote verandering ten opzichte van 50 jaar geleden, toen er duidelijke regels golden voor het aanspreken van ouderen en vreemden. "Vroeger was het gebruikelijk dat je u zei als je een ouder iemand, of een meerdere die je niet kende, tegen kwam. Het was dan vervolgens aan die ander om te zeggen 'laten we tutoyeren', en pas vanaf dat moment mocht je 'jij' zeggen". Nog steeds vindt Van Eekelen dat het altijd netjes is om een ouder iemand de eerste keer met 'u' aan te spreken. Toch hangt het maar net af van de situatie waarin je je bevindt.
Wanneer u en wanneer jij?
Je bent vader of moeder en komt andere ouders tegen op het strand
Het strand is een heel informele plek, iedereen voelt zich vrij en niemand kleedt zich formeel. Je mag dan ook best 'jij' zeggen tegen andere ouders, wanneer jullie kinderen samen aan het spelen zijn.
Je spreekt een vreemde aan in een winkel
Een winkel is een veel formelere omgeving, dus is het ook normaal dat je als klant met u wordt aangesproken. Andersom geldt dit dus ook: spreek in deze situatie mensen aan met u, of zij nu medewerker of klant zijn.
Je bent zelf in de 20 en komt op straat iemand van in de 60 tegen
In dit geval geldt de 'oude' regel: spreek ouderen die je niet kent altijd aan met u, tenzij diegene zelf aangeeft te willen worden getutoyeerd.
Je bent zelf in de 20 en komt iemand tegen van in de 30
In deze situatie is het steeds normaler - en meer geaccepteerd - om je en jij te zeggen. Dit kan overigens alleen wanneer het verschil in hiërarchie niet te groot is. Wanneer je net ergens werkt en je de directeur ontmoet, kun je beter met u beginnen.
'Jij' kan ook beleefd zijn
Alle regeltjes ten spijt, is het tutoyeren volgens Van Eekelen al lang niet meer zaligmakend. "Het zegt niets over de relatie tussen jou en die persoon, en zelfs niet over respect", besluit ze. "Je kunt heel beleefd zijn door jij te zeggen, maar ook ontzettend onbeleefd terwijl je u zegt."
Lees meer op rtlnieuws.nl: