ABBA is terug: 'Dezelfde sound, maar lagere stemmen door ouderdom'
Na 39 jaar is ABBA terug van weggeweest. De Zweedse band komt 5 november met het nieuwe album Voyage, waarvan ze twee nieuwe nummers al hebben uitgebracht. De leden zijn inmiddels dik in de zeventig en dat hoor je dan ook aan hun stemmen. "Ze klinken wat lager en minder licht dan vroeger."
Muziekproducer Tjeerd van Zanen hoort aan een paar dingen dat de stemmen van ABBA niet meer zoals vroeger zijn. "Op het ene nieuwe nummer, I Still Have Faith, hoor je echt dat de coupletten een stuk lager zijn gezongen. Dat gebeurt altijd als mensen ouder worden. De klassieke rockbands spelen hun liedjes nu ook een stuk lager," zegt Van Zanen tegen EditieNL. "Ik hoor bij ABBA dezelfde sound, maar wat lager en minder licht dan vroeger."
Van Zanen bespeurt nauwelijks autotune. "Ik meen één ding te horen dat ge-autotuned is, al vind ik het wel lastig om producers van zulke iconen van autotune te beschuldigen", zegt Van Zanen. "Ze hebben het waarschijnlijk gewoon goed ingezongen, maar er gaat bijna altijd nog wel autotune overheen. Heel de muziekwereld is ge-autotuned. En ABBA kan echt niet achterblijven."
De leeftijd waarop een stem veroudering ondergaat, verschilt volgens KNO-arts Dennis Kox per persoon. "Dat heeft te maken met het moment waarop de soepelheid van je spieren begint af te nemen", legt hij uit. "Meestal zo rond je veertigste."
Zangers en zangeressen gaan naarmate ze ouder worden vaak anders zingen. "Vrouwen gaan zachter en voorzichtiger zingen. Mannen – met name rockers – hebben power die ze nog willen geven. Dat klinkt doorleefd en dat vinden we dan ook niet erg", vertelt Kox. Over de nieuwe nummers van ABBA is Kox hoe dan ook positief. "Ik denk dat ze er heel goed in geslaagd zijn om een sound te creëren die lijkt op wat ze deden, al komt daar vast een hoop techniek bij kijken."
Stemverandering tijdens je leven
Je stem wordt op bepaalde momenten in je leven beïnvloed. KNO-arts Kox legt uit: "In de puberteit krijgen zowel jongens als meisjes de baard in de keel. Bij meisjes gebeurt dit minder uitgesproken." Daarnaast kan de vrouwenstem door de overgang veranderen. "Dat heeft met hormonen te maken. Dan verandert de dikte van de stembanden en de flexibiliteit." Verder is stemverandering afhankelijk van leefstijl. "Als je veel rookt kan je stem zwaarder worden", zegt Kox.
Op latere leeftijd hebben mensen vaak last van hoogteverlies, vertelt zangcoach Michel de Kort. "En de klank verandert wat. Als je luistert naar oudere zangers en zangeressen dan zingen ze wel hetzelfde liedje, maar ze kunnen wat minder hoog zingen. Hun stemmen hebben minder mogelijkheden", vertelt hij aan EditieNL.
Oefeningen
Hoewel je stem dus veroudert, kun je wel bepaalde oefeningen doen om die jong te houden. "Een advies dat ik oude zangers geef: blijf zingen en neem weer wat zanglessen", zegt De Kort. "En het is belangrijk dat je spreekstem en zangstem één instrument zijn. Veel zangers zorgen goed voor hun zangstem, maar niet voor hun spreekstem. Praat niet vanuit je keel, dat is slecht voor je zangstem. En probeer het lichte van het zingen te behouden als je praat."
KNO-arts Kox sluit zich bij de zangcoach aan. "Blijven zingen", adviseert hij. "Als je je stem blijft trainen houd je 'm soepel. Zo zijn er tachtigjarigen die nog prima kunnen performen."